Samenvatting: Inleiding tot
het Europees recht
SAMENVATTING
BOEK VAN P. VAN ELSUWEGE
Van Elsuwege, P. (2020). Inleiding tot het Europees recht. VRG GENT.
,Inhoudsopgave
DEEL I. Het juridische kader van het Europees integratieproces: historische evolutie .............................................. 3
Hoofdstuk 1: De start van het Europese integratieproces ......................................................................................... 3
1. De eerste initiatieven tot Europese samenwerking.......................................................................................... 3
2. Oprichting van de Europese Gemeenschappen ............................................................................................... 3
Hoofdstuk 2. Verdieping van het Europees integratieproces .................................................................................... 4
1. Van Europese Gemeenschappen naar Europese Unie ..................................................................................... 4
§ 1. De Europese akte: van Gemeenschappelijke Markt naar Interne Markt ................................................... 4
§ 2. Samenwerking buiten het kader van de Europese Gemeenschap ............................................................. 4
2. Het Verdrag betreffende de Europese Unie (Verdrag van Maastricht) ........................................................... 5
3. Het Verdrag van Amsterdam ............................................................................................................................ 5
4. Het Verdrag van Nice ....................................................................................................................................... 6
5. De Europese Conventie en het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa ................................ 6
6. Het Verdrag van Lissabon ................................................................................................................................. 6
Hoofdstuk 3. De uitbreiding van de Europese Unie................................................................................................... 8
1. Juridisch kader van het EU-uitbreidingsproces ................................................................................................ 8
2. Evolutie van het EU-uitbreidingsproces ........................................................................................................... 8
Hoofdstuk Brexit ...................................................................................................................................................... 9
DEEL II. De Europese Unie als een autonome en gedifferentieerde rechtsorde .......................................................10
Hoofdstuk 1: De EU als autonome rechtsorde .........................................................................................................10
Hoofdstuk 2: De EU als gedifferentieerde rechtsorde ..............................................................................................11
1. Eurozone ........................................................................................................................................................ 11
2. Schengen ........................................................................................................................................................ 11
3. Nauwere samenwerking ................................................................................................................................ 12
4. Permanente gestructureerde samenwerking (PESCO) .................................................................................. 12
Hoofdstuk 3. De EU als een rechtsorde gebaseerd op gemeenschappelijke waarden ..............................................12
DEEL III. De instellingen van de Unie ........................................................................................................................14
Hoofdstuk 1. Het Europees parlement .....................................................................................................................14
1. Samenstelling ................................................................................................................................................. 14
2. Besluitvorming ............................................................................................................................................... 14
3. Bevoegdheden ............................................................................................................................................... 14
Hoofdstuk 2. De Europese raad (art. 15 VEU en 235-236 VWEU) ............................................................................15
1. Samenstelling ................................................................................................................................................. 15
2. Besluitvorming ............................................................................................................................................... 15
3. Bevoegdheden ............................................................................................................................................... 15
Hoofdstuk 3. De Raad (van de Europese Unie) (art. 16 VEU en 237-243 VWEU) ......................................................15
1. Samenstelling ................................................................................................................................................. 15
2. Besluitvorming ............................................................................................................................................... 15
3. Bevoegdheden ............................................................................................................................................... 15
Hoofdstuk 4. De Commissie (art. 17 VEU en 244-250 VWEU) ..................................................................................15
Van Elsuwege, P. (2020). Inleiding tot het Europees recht. VRG GENT. 1
, 1. Samenstelling ................................................................................................................................................. 15
2. Besluitvorming ............................................................................................................................................... 16
3. Bevoegdheden ............................................................................................................................................... 16
Hoofdstuk 5. Het Hof van Justitie van de Europese Unie (art. 19 VEU en 251-281 VWEU) ......................................16
1. Samenstelling ................................................................................................................................................. 16
2. Bevoegdheden en besluitvorming .................................................................................................................. 16
Hoofdstuk 6. De Europese Centrale Bank (art. 282-284 VWEU) ..............................................................................18
Hoofdstuk 7. De Rekenkamer (art. 285-287 VWEU) ................................................................................................18
Hoofdstuk 8. Andere organen en instanties van de EU niet vermeld in art. 13, lid 1 VEU ........................................18
DEEL IV. Bronnen van het EU-recht ..........................................................................................................................19
Hoofdstuk 1. Primaire rechtsbronnen ......................................................................................................................19
1. VEU en VWEU (art. 1 VEU) ............................................................................................................................. 19
2. Het EU-handvest van de grondrechten (art. 6, lid 1 VEU) ............................................................................. 19
3. Protocollen gehecht aan de verdragen (bindende, speciale regeling + niet-bindende verklaringen) ............ 19
4. Toetredingsverdragen gesloten met nieuwe lidstaten ................................................................................... 19
Hoofdstuk 2. Secundaire bronnen ...........................................................................................................................19
0. Internationale akkoorden............................................................................................................................... 19
1. Verordening ................................................................................................................................................... 19
2. Richtlijn .......................................................................................................................................................... 20
3. Besluit ............................................................................................................................................................ 22
4. Aanbevelingen en adviezen ............................................................................................................................ 22
5. ‘Ad hoc’ handelingen (niet in art. 288 VWEU) ............................................................................................... 22
Hoofdstuk 3. Ongeschreven bronnen ......................................................................................................................22
Hoofdstuk 4. Vindplaats ..........................................................................................................................................22
DEEL V. Wetgevingsprocedures ...............................................................................................................................23
Hoofdstuk 1. Gewone wetgevingsprocedures .........................................................................................................23
Hoofdstuk 2. Bijzondere wetgevingsprocedures ......................................................................................................23
DEEL V. Enkele basisprincipes van het EU-recht .......................................................................................................24
Hoofdstuk 1. Het attributiebeginsel.........................................................................................................................24
1. Bevoegdheidsafbakening ............................................................................................................................... 24
2. Keuze van rechtsgrond ................................................................................................................................... 25
Hoofdstuk 2. De beginselen van subsidiariteit en evenredigheid .............................................................................26
Hoofdstuk 3. Het beginsel van loyale samenwerking ...............................................................................................26
Hoofdstuk 4. Het gelijkheidsbeginsel .......................................................................................................................26
Hoofdstuk 5. Het beginsel van wederzijdse erkenning.............................................................................................29
Van Elsuwege, P. (2020). Inleiding tot het Europees recht. VRG GENT. 2
, Deel I. Het juridische kader v/h Europees integratieproces: historische evolutie
Hoofdstuk 1. De start van het Europese integratieproces
Afdeling 1. De eerste initiatieven tot Europese samenwerking
Na WO II
• Marshallplan = Amerikaanse financiële steun voor de reconstructie van de Europese economie
o Hoe? Oprichten van “Organisatie voor Europese Economische samenwerking” (OEES), later
omgevormd naar “Organisatie voor Economische Samewerking en Ontwikkeling” (OESO)
▪ Hoofdzetel in Parijs
▪ IO -> geen bindende maatregelen
▪ Belang? Kwaliteitsvolle studies en rapporten -> beïnvloed nat. politiek en economisch beleid
▪ Doel? Strijd tegen belastingparadijzen
• Benelux = douane-unie met als doel vrij verkeer van personen, goederen en diensten te realiseren (1944)
o België, Nederland, Luxemburg (art. 350 VWEU)
o 2012: samenwerking inzake justitie en binnenlandse zaken
• Raad van Europa (niet te verwarren met de Europese Unie!)
o Congres in Den Haag o.l.v. Churchill
Raad van Europa (zie codex) Raad van de Europese Unie (zie codex)
Lidstaten als belangrijkste actoren Instellingen die onafhankelijke van lidstaten opereren
Intergouvernementeel Supranationaal
Beslissingen bij consensus of unanimiteit Beslissingen bij meerderheid
Bronnen van int. recht (verdragen, conventies, …) Autonome rechtsorde met eigen rechtsbronnen
Lidstaten moeten rechtsgevolgen eerst incorporeren Directe werking en voorrang van rechtgevolgen
47 lidstaten 27 lidstaten
° 1949 ° 1950
Veel bevoegdheden -> belangrijkste: EVRM Veel bevoegdheden -> verdragen van Rome
Voorzitter: Churchill Grondleggers: Schuman en Monet
Afdeling 2. Oprichting van de Europese Gemeenschappen
• De verklaring van Schuman (9 mei 1950) en Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS)
o Frankrijk en Duitsland: autoriteit op kool en staal overdragen (strategische industrie supranationaal)
Doel: vrede bewaren, nieuwe oorlog materieel onmogelijk maken
o Gevolg: Verdrag van Parijs (EGKS-verdrag)
▪ Ondertekend door: Frankrijk, Duitsland, België, Italië, Nederland, Luxemburg
▪ Hoge Autoriteit (> Raad van Ministers, Gemeenschappelijke Vergadering, HvJ, …)
▪ Voor 50 jaar -> tot 2002
• De Europese Defensiegemeenschap (EDG) en de Europese Politieke gemeenschap (EPG)
o Pleven-plan: Europees leger zodat West-Duitsland zich kan verdedigen tegen de SU
o Gevolg: Verdrag tot de oprichting van EDG tussen de 6 EGKS-lidstaten + oprichten van de EPG voor
het buitenlandsbeleid van de lidstaten te coördineren
Zeer ambitieus, maar Frankrijk ratificeert niet (paradox)
o Reactie: klemtoon op sociaal-economische integratie
Conferentie van Messina: sectorale ec. integratie (Monet) <-> algemene ec. integratie (Beyen)
o Gevolg: Euratom-Verdrag + Verdrag ter oprichting van de Europese Economische Gemeenschap
• EURATOM = Verdragen van Rome
o Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie -> kernenergie-industrie
o Alle landen van de EU zijn automatisch lid
o Onbepaalde tijd, nooit fundamenteel gewijzigd
Van Elsuwege, P. (2020). Inleiding tot het Europees recht. VRG GENT. 3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur MRVD. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €10,69. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.