Notities werkcolleges: Materieel strafrecht
WPO 1
- Basisprincipe van strafrecht = legaliteitsbeginsel
o Art. 2 -> legaliteitsbeginsel
o Niet retroactief werken van wet, in kader van rechtszekerheid! (bv. roken in de auto
met kind)
o Geen misdrijf geen straf zonder wet, voor de straf heeft de rechter een beperkt
forum
o Oog om oog tand om tand kan niet!!! Staat niet in de wet
- Roken van cannabis mag eigenlijk niet, maar dat vind je niet terug in het strafwet! Staat in
de drugswet, dus kijk ook naar bijzondere wetten! Soms meer dan puur het strafwetboek
- Codex; relatief logisch opgebouwd
o Strafwet (sw); basisbeginselen, straffen, details (bv. uitzonderingen van
wetgevingen)
o In materieel strafrecht bezig met strafwet!
o Boek 1 = alle algemene principes in toepassing van strafwet (wat is herhaling?
Wanneer ben je dader? Deelnemer? ….)
o Misdrijf opzoeken = boek 2! (vanaf art. 101, pg. 48)
o Pg 7 wetboekje = algemene inhoudstafel
o Sw, sv + bijzondere wetten aangaande principes die kunnen toegepast worden
- Wet van 29 juni 1964 betreffende de opschorting uitstel en de probatie = super belangrijk
voor deze WEC (codex pg. 663)
- Opzoeken;
o Pg. 219 -> inhoudstafel strafwet!!!
▪ Belangrijkst voor ons; titel 7-8-9
▪ Misdrijven opzoeken: eigendom? Zeden? -> dan kijken
o Of trefwoordenregister (pg. 1070)
- De eerste vraag die je je moet stellen in strafrecht;
o Wat is een misdrijf? = een gedraging door de wet omschreven, waarop een straf
gesteld is
o Dat laatste = van groot belang!
o Gasboete is geen misdrijf -> is gemeentelijk, zijn geen straffen, zijn gemeentelijke
administratieve sancties, worden NIET door een rechter opgelegd
- Maar hoe bepalen we in hoeverre de persoon die gedraging stelt gestraft moet worden??
o 4 fasen te doorlopen!!!
o Zijn de 4 fasen die we in de casus op ons examen zullen moeten doorlopen
o Fase 1: delict typische structuur (moreel en materieel bestanddeel, constitutieve
bestanddelen van een misdrijf)
o Fase 2: is het misdrijf wederrechtelijk? -> één manier om ervoor te zorgen dat dit
niet zo is en dat is bij toepassing van rechtvaardigingsgrond, dan is het niet
wederrechtelijk en dus geen misdrijf
o Fase 3: kijken naar de schuld, in hoeverre is iemand schuldig aan het wederrechtelijk
feit? Feit blijft een misdrijf, is strafbaar en wederrechtelijk maar je kan er niet
, schuldig aan verklaard worden. Bv. op grond van een schulduitsluitingsgrond (bv.
dwang),
▪ Naast schulduitsluitingsgronden nog 2 soorten mensen die niet vervolgd
kunnen worden; Geesteszieken, Kinderen (-> behalve voor politierechtbank,
als je + 16 bent)
▪ Dus 3 die niet vervolgd kunnen worden omdat ze NIET SCHULDIG zijn;
schulduitsluitingsgrond, minderjarigen en geesteszieken (bv. mensen die
onschendbaar zijn wel schuldig maar kunnen niet vervolgd worden)
▪ Toerekeningsvatbaarheid heeft ook te maken met schuld dus hoort hier ook
wel wat bij
o Indien de persoon wel schuldig is -> fase 4: strafwaardigheid; moet die persoon
(ondanks bewezen schuld) wel gestraft worde?
▪ Verschoningsgronden; strafverminderende en strafuitsluitende
verschoningsgrond
▪ Zijn verschoningsgronden die ervoor zorgen dat er geen straffen kunnen
worden opgelegd
▪ Indien er geen zijn kan nog gekeken worden naar verzachtende
omstandigheden (soort fase 5) -> niet op voorhand bepaald bv. hij heeft
geen strafblad,…
Fase 1; Delict typische structuur
- Het materieel element = uiterlijke verschijningsvorm dat door de wet is strafbaar gesteld, de
strafbaar gestelde gedraging, als je dat doet ben je verkeerd bezig!
- Materieel element bij verkrachting = elke seksuele daad van penetratie! En indien er geen
toestemming is!
- Oplichting -> art 327 Sw
o Bv. advocaat maar ben je niet, je geeft mensen juridisch advies voor geld
o Materieel element = het materieel element is het feit dat u er door te zeggen dat u
advocaat bent voor zorgt dat mensen u vrijwillig die 50 euro geven?
o Moreel element = willens en wetens mensen oplichten
- Valsheid in geschriften -> art. 196/ art. 193
o Waarom is art. 196 de gewone valsheid in geschriften?
o Verschil tussen art. 196 en de anderen?
o Art. 196 gaat over iedereen
o Art. 194-195 gaat over officieren en ambtenaren
o Materieel element = valse documenten door namaking, valse handtekening,…
o Moreel element = met het oogmerk op te schaden (bijzondere opzet, dus bij
oplichting geen algemeen opzet, bepaald in de wet art. 193)
o Gans bijzondere opzet = enkel voorbedachte rade
o Algemeen opzet = artikel bepaald niets over opzet -> voldoende dat het willens en
wetens
o Gewone valsheid in geschriften = misdaad want criminele straf (art. 1)
▪ Valsheid in geschriften -> 5-10 jaar
, ▪ Art. 9 -> 5-10 jaar is criminele straf
▪ Criminele straf -> misdaad (art. 1) -> Voor assisen
WPO 2: De 4 rechtvaardigingsgronden
- Nogmaals herhaling van de fases!
Moord art. 394
- Materieel bestanddeel?
o Moord = doodslag (art. 393) met voorbedachte raden
o Dus gaan kijken naar doodslag -> materieel element van doodslag = doden
o Dus materieel element van moord = het doden
- Moreel bestanddeel?
o Met voorbedachte raden
o Maar ook moreel element van doodslag -> doden met het oogmerk om te doden
o Je kan geen moord plegen zonder oogmerk om te doden
o Want met voorbedacht rade impliceert dat al
- Wat is opzettelijk?
o Een moreel element!!!
o Maar weet dat je dus combinatie van artikels moet bekijken!
o Art. 392 -> zegt wat opzettelijk is
- Voor moord enerzijds bijzonder opzet nodig: oogmerk om te doden
- Maar ook gans bijzonder opzet: met voorbedachte raden
- Algemeen opzet: opzet niet gedefinieerd dus algemeen opzet
Diefstal art. 461 (pg. 181)
- Materieel element?
o Wegnemen van een zaak die u niet toebehoort
- Diefstal gaat tot art. 477sexies
- Art. 461 = het basisartikel, altijd naar teruggrijpen als het gaat om misdrijven die diefstal
inhouden
- Art. 464 -> naast wegnemen wat u niet toebehoort, welk materieel element nog
noodzakelijk aanwezig?
o Feit dat hij in dienst is van persoon waarvan je steelt
o Hoedanigheid hebben van iemand voor wie je werkt, waarmee
arbeidsovereenkomst is
o Is dus een bijkomend materieel element!
- Altijd teruggrijpen naar basisartikel!
Eerste fase: is er al dan niet een wederrechtelijk misdrijf gepleegd? Rechtvaardigingsgronden
toepassen?
- Een slachtoffer van een gerechtvaardigd misdrijf kan GEEN schadevergoeding vragen, is geen
slachtoffer meer van een misdrijf
- Voor toepassing van rechtvaardigingsgronden moet er eerst een misdrijf zijn!
- Er zijn een aantal rechtvaardigingsgronden opgenomen in ons strafwetboek