Dit is een samenvatting van het onderdeel volwassenpsychiatrie van het olod ergotherapie in de geestelijke gezondheidszorg. De hoorcolleges van Patricia Colman, het werkcollege van Ellen Gunst en de teksten over burn-out van Peter Vanwalleghem staan hierin samengevat.
Volwassenpsychiatrie: ergotherapie in de geestelijke
gezondheidszorg
Patricia Colman
Hoofdstuk 1: vermaatschappelijking van de zorg
Inleiding (niet belangrijk)
- Uit onderzoek is gebleken dat 1/10 mensen ooit in hun leven in aanraking komen met
geestelijke gezondheidszorg
o Niet om professionele redenen
- Met andere woorden: het kan iedereen van ons overkomen
o Belangrijk genoeg dus om uitgebreid bij stil te staan en onze taak als
ergotherapeut binnen dit werkveld grondig te bekijken
Om te begrijpen waarom de zorg in de psychiatrie is wat ze nu is moeten
we toch even stilstaan bij de geschiedenis en bij de belangrijke
sleutelmomenten in deze geschiedenis (niet belangrijk)
- We starten bij angst en bijgeloof
o Men kent de gedragingen van de mensen niet, kan deze niet verklaren en gaat
die bekijken vanuit angst en bijgeloof
o Men geeft betekenis vanuit de eigen cultuur
Verschil Afrika / Europa
- Middeleeuwen:
o Toen dacht men dat mensen met een psychische aandoening bezeten waren
door heksen en duivels gevolgen zijn gekend (Jeanne D’arc – brandstapel)
- Hippocrates
o Heeft hier een eerste voorzichtige poging gedaan om de zaken te bekijken
vanuit een medische hoek maar die poging werd volledig te niet gedaan
- Periode van de humaniteit:
o Van dan af ging men zoeken naar een meer menselijke vertaling van wat men
zag
- De wetenschap
o Werd eraan gekoppeld en kwam tot andere inzichten
o Men gebruikte uiteraard de kennis die men toen had en zo kwam men tot
aderlatingen, gebruik van bloedzuigers, schedeltrepanaties …
e
- 13 eeuw kwam er een eerste kentering
o Door het oprichten van de dolhuizen:
Betekent het meer organiseren van zorg voor mensen met psychische
problemen op aandringen van artsen en wetenschappers
o Eerste dolhuis werd zelfs opgericht in Gent in 1191
,BELANGRIJK!
- De inzichten van Hippocrates werden geïntegreerd in de zorg dit in combinatie met
de volksgeneeskunde
- Dan komt de start van de inrichtingspsychiatrie met belangrijke figuren:
o Philippe Pinel in Frankrijk
Hij is de grondlegger van de Moral treatment
Mensen verlossen van hun kettingen = letterlijk verbeteren
van de leefomstandigheden in de instellingen en inzetten van
personeel voor de zorg
o Dr. Jozef Guislain
Voor onze omgeving Vlaanderen ( = ruim)
Hij introduceerde deze trend: hij haalde de mensen met een
psychische kwetsbaarheid uit het Gerard De Duivelsteen, zorgde voor
een betere wettelijke omkadering en beter onderkomen
Hij was naast psychiater ook nog architect van opleiding en had veel
aandacht voor de infrastructuur van de voorzieningen die hij liet
bouwen
- Dr Guislain heeft veel aandacht besteed aan de architectuur van de instellingen die
hij oprichtte omdat hij er van uit ging dat de omgeving waarin de patiënt zich bevond
even belangrijk was
- Hij vond het ook belangrijk dat patiënten een daginvulling hadden en zette ze aan het
werk binnen de instelling die eigenlijk een klein bedrijf op zich was toen
- Van dan af is er ook een grote evolutie in de denkkaders en in de behandelingen die
gebruikt werden binnen de instellingen
,Deze korte trip door de geschiedenis brengt ons bij de meest recente
ontwikkelingen binnen de GGZ
- Vermaatschappelijking van zorg is een term die we niet meer kunnen wegdenken al
we spreken over GGZ
- Wat is nu die vermaatschappelijking van zorg? Hoe moeten we dit begrijpen in het
licht van de veranderingen binnen het landschap van de GGZ?
Omschrijving
Vermaatschappelijking van zorg
- = meer dan het bieden van een normale kans op leven in de maatschappij
- = verschuiving binnen de GGZ van intramurale opvang naar zorg aan huis en
begeleiding in de samenleving op gebied van wonen, werken, dagbesteding, …
- = de zorg waarbij gestreefd wordt om mensen met een blijvende en ernstige
psychische beperking (EPS) met al hun mogelijkheden en kwetsbaarheden een eigen
zinvolle plek in de samenleving te laten innemen en hen daarbij te ondersteunen
waar nodig !!!
Factoren die een rol hebben gespeeld in de vermaatschappelijking
van zorg
1) Maatschappelijke ontwikkelingen
- De vermaatschappelijking moet gezien worden binnen de maatschappelijke
veranderingen van de jaren 60
- Situering
o Deze generatie zijn de babyboomers en zijn geboren tussen 1941 en 1964
oorlogse/ na-oorlogse periode
- Deze generatie kende een grote welvaartstijging en zij maken een groot deel uit van
de werkende bevolking
o Ze leven in een periode van economische groei
o Maatschappelijke ontwikkelingen = de emancipatie van het individu in de
maatschappij
Burgers worden mondiger
Vrouwen krijgen meer rechten
Burgers eisen meer inspraak
Burgers durven zich anders, minder volgend, opstellen ten opzichte
van gezag
- Voorbeelden
o Verschillende groepen in de maatschappij eisen hun rechten op bv: de
vrouwen
o Er is ook een duidelijke emancipatiebeweging van mensen met een blijvende
beperking bv: independent living
o De arbeiders gaan zich verenigen in vakbonden die het opnemen voor hun
rechten
, Al deze maatschappelijke veranderingen hebben ook hun invloed gehad op de organisatie
van de geestelijke gezondheidszorg in de jaren 60
Er was scherpe kritiek op de grote psychiatrische instellingen die de patiënten “opbergen”
vaak voor de rest van hun leven zonder na te denken over alternatieven
- Deze kritiek had een dubbele basis:
o Besef groeide dat mensen met een blijvende psychische beperking dezelfde
rechten moeten hebben dan “gewone” mensen in de maatschappij
o Ze zijn burgers zoals andere burgers en hebben recht op een plaats in de
samenleving
EN
o Men stelde vast dat een langdurige verblijf in een PZ nadelen had
Er was een negatief effect
Hospitalisatiesyndroom door wegvallen van
verantwoordelijkheden, …
INTEGENDEEL
o Het herstellend effect dat men eigenlijk beoogde bleef uit
Men kwam in een vicieuze cirkel terecht namelijk: hoe meer hulp men
bood hoe afhankelijker de patiënt werd
De scherpste kritiek kwam uit de hoek van de antipsychiatrie vanuit Amerika maar ook
vanuit Europa (Italië, Engeland…)
- De antipsychiatrie
o = tegenbeweging gericht tegen de heersende normen en waarden binnen de
toenmalige psychiatrie
o = negatief onthaald maar had toch positieve gevolgen namelijk: de
denkprocessen die wereldwijd op gang gebracht zijn
- De AP stelde dat het niet de patiënt was die ziek was maar de maatschappij die dan
op haar beurt de patiënt ziek maakte
o Belangrijke stelling: “het is niet omdat iemand ziek is dat hij/zij geen
verantwoordelijkheden meer kan opnemen”
dit is nu net waar de vermaatschappelijking van zorg ook op terugvalt
- Klassieke behandelingen werden in vraag gesteld (ECT’s, lobotomie, insulinekuren,…)
maar ook de manier waarop men met de patiënten omging (witte jassen, duidelijke
afstand, puur medische benadering, …)
Enkele culturele aanwijzingen:
- Film “one flew over the cuckoo’s nest”
o Geeft een mooi beeld van wat men aanklaagde in de behandeling. Film uit de
jaren 80 die kritiek levert op de psychiatrie in de jaren 50.De film toont
karikaturaal de gang van zaken op een psychiatrische afdeling
o Het hoofdpersonage doet zich voor als een geesteszieke om zijn
gevangenisstraf te ontlopen en die tijd op een comfortabele manier door te
brengen. Ondertussen klaagt hij misbruiken (autoriteit, vernedering, straf, …)
aan binnen de psychiatrie en probeert hij medepatiënten daarvan bewust te
maken
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur elisegesquiere. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €9,29. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
