INLEIDING
Centraal Dat Etnische diversiteit in het onderwijs niet per se voor problemen
uitgangspunt: zorgt. (een uitdaging)
Onderzoek: Slechts 17% van de Vlaamse lkr voelt zich competent om lest te geven
in een multiculturele of meertalige context
Foute stellingen Jongere kinderen discrimineren niemand
die deel van het Zwarte scholen zijn minder goed
probleem Racisme heeft te maken met slechte bedoelingen
vormen: Leerkrachten zouden raciale verschillen best negeren
Taalfouten niet explicieter verbeterd moeten worden
1 WAAR GAAT HET OVER - BEGRIPPEN ABAKENEN
1.1 TWEE GEKLEURDE KLASFOTO’S
2 2A: doorsnee Vlaamse schoolklas: Vooral autochtoon +2 Turkse en 2
klasfoto’ Italiaanse origine
s 2B: 6 jongens van Turkse origine
Gezonde Perceptie SL: 2A gezonde mix: kinderen zien onderscheid ook
mix
1.2 ETNICITEIT
Etnicitei De veronderstelde gemeenschappelijke afkomst van een groep van
t= mensen
Veronderstelling: geen inherente eigenschap, ze denken te hebben
(subjectief)
Gemeenschappelijke afkomst: Nationale/regionale origine, moedertaal, ras,
religie. Onder invloed van historische en politieke verschuiving welke
dimensie benadrukt wordt.
Vb voor 9/11 spraken we amper over ‘moslims’, toen meer origine ‘Turk’
Synonie Dagelijks leven synoniem voor exotisch/ donkere huidskleur
m: Etnisch verwijst naar minderheid (fout) ook voor de meerderheid zijn
drager van etnie
Willem Schinkel: benoemde dit als ‘dispensatie van etniciteit’ bv. donkere
pop is etnisch en witte pop niet
Exotisch voor fruit of eten: fout friet met mayonaise is even exotisch als
Thais eten
1.2.1 AUTOCHTONEN
AUTOCHTONEN NIET- AUTOCHTOON ALLOCHTOON
In boreling van Een West-Europese, permanent woonachtig is buiten het
Vlaanderen blanke/ witte geboorteland of dat van recente
immigrant voorouders.
1.3 AFKOMST OP BASIS VAN …
Vroeg Kwam je nationale origine op de voorgrond bv. Turk
er:
Nu: Komt je religie op de voorgrond bv. moslim
Oorza 9/11
ak
1.4 AFBAKENEN O.B.V. UITERLIJKE KENMERKEN, LAND VAN HERKOMST EN
RELIGIE
4 dimensies van etniciteit om etnische groepen te onderscheiden etniciteit is
multidimensionaal
1
Malika Desruelle
, Interculturele pedagogiek
Nationale/ regionale Religie Moedert Ras Er zijn nog andere mogelijk…
origine aal
1.4.1 ETNICITEIT O.B.V. NATIONALE/ REGIONALE ORIGINE
Gelinkt aan migratiegeschiedenis
Grootste etnische- nationale groepen in België zijn de autochtonen (daalt) en de
Nederlanders
1.4.1.1 De migratiegolven in vorige eeuw om de huidige demografische kaart te begrijpen
20ste Migratiegolven naar West-Europa tekort op arbeidsmarkt oplossing:
eeuw ‘gastarbeiders’ Kwamen eerst uit Zuid-Europa, daarna uit Turkije en Marokko en
beperkt uit Congo = arbeidsmigranten
1974 Migratiestop toch bleef immigratie groeien vooral voor gezinshereniging in de
grote steden en rond Limburgse mijnen (~ klasfoto’s)
NA ‘00 Sterke toename immigranten (van andere aard bv uit oorlogsgebieden) Zeer
diverse sociaaleconomische achtergrond en nationale origine
Vanaf 2000: superdiversiteit door de vele migranten en sterke interne
heterogeniteit
Kwantitatief: Steden als Antwerpen en Brussel meerderheid is daar etnische
minderheden= majority-minority cities
Kwalitatief: zien heel wat verschillende groepen/minderheden
1.4.1.2 Indicatoren nationale origine
1. Kijken naar nationaliteit/ staatsburgerschap: nationale origine = nationaliteit nu
problematisch want steeds meer vreemdelingen krijgen Belgische nationaliteit bv.
Marokkaanse vriendin waarschijnlijk een Be nationaliteit
2. Kijken naar geboorteland: van (groot)ouders 1ste-2de -3de generatiemigranten bv.
Turkse lln = zijn lln die geboren zijn in Turkije of die grootouders hebben die geboren zijn in Turkije
o Beter dan nationaliteit als indicator
o Probleem: praktisch onhaalbaar om de 4de generatie betrouwbaar te registreren
je weet niet altijd
1.4.2 ETNICITEIT O.B.V. MOEDERTAAL
1.4.2.1 Etnolinguïstische groepen
Beteke Een groep die wordt verenigd door zowel een gemeenschappelijke etniciteit en
nis: taal
Grootst Grootste etnolinguïstische groep in VL: Nederlandstaligen
e De grootste taalminderheden: Franstaligen en dan Turkstaligen
Onderz Kind en Gezin: 1/3 boorlingen in Vlaanderen is meertalig (stijgt) In Antwerpen
oek 57%, Gent 40%
1.4.2.2 Term anderstalig
Ze zijn eigenlijk meertalig in wording: bijna alle anderstalige kinderen in België leren
het Nederlands
GELIJKTIJDIG TWEETALIG OPEENVOLGEND TWEETALIG
bv. opvoeden in het Nederlands en in het Turks bv. vanaf de geboorte Turks en pas in de opvang,
beide vanaf de geboorte school Nederlands leren
1.4.2.3 Indicator etniciteit
1. Kijken naar thuistaal (wordt geregistreerd in het onderwijs de school hiervoor wordt
gefinancierd.)
o Probleem: er is een onderscheid tussen meertalige lln van Belgische origine
(Franstaligen) en meertalige lln met migratieachtergrond verschillende etniciteit
o Probleem: anderstaligen kunnen het Nederlands soms vaker spreken in het
gezin dan de moedertaal
1.4.3 ETNICITEIT O.B.V. RELIGIE
2
Malika Desruelle
, Interculturele pedagogiek
Problemat Etnisch kun je Christenen zijn maar niet op je ID = geen 1 op 1 relatie
isch:
Verschuivi Voor 9/11 moslims gezien als etnische groepen, vroeger joden
ng:
Overschat Grote overschatting in aandeel moslims (Belgen grootste over schatters:
ting: 27%)
Onderzoek Weinig onderzoek naar religieuze achtergrond bij lln in scholen. Nochtans is
: dit een belangrijk
Eurobarometer 2018
62% christenen (verwachting dalen in 30% seculieren: atheïsten/ agnosten (verwachting stijgen)
toekomst)
7% moslims in België (overwegend soennieten)
1.4.4 ETNICITEIT O.B.V. RAS
Ras Verwijst naar groep mensen die gelijkenissen bevatten qua uiterlijk= naar raciale
= uiterlijke kenmerken (zoals huidskleur, haarstijl, oogvorm…)
Wel: Sociale constructies gemaakt door maatschappij categorieën maken qua
huidskleur, haarstijl, oogvorm
Gee Biologische gezien is de mens 1 ras biologische rassen bestaan niet (op basis van
n: genetica, DNA) basis zoals genetica, DNA bv. 2 zwarte mensen genetisch gezien kunnen
verder van elkaar liggen dan een blank en een zwart mens
1.4.4.1 Termen wit en blank
Vermeiden: Term blank = correct MAAR toch vermeiden
problematische vertaling in Van Daele
Voorkeur: Term wit
Personen van ≠gekleurde persoon witte mensen ook
kleur gekleurde mensen
1.4.5 TERMINOLOGIE VOOR DE VERSCHILLENDE DIMENSIES VAN ETNICITEIT
MEERDERHEID MINDERHEID
Nationale Autochtonen/ inboorlingen Immigranten/ personen met een migratieachtergrond
origine
Moedertaal Nederlandstaligen Anderstaligen/ taalminderheden/ Franstaligen/ Turkstaligen
Religie Seculier/ christenen Moslims/ joden/ boeddhisten
Ras Witte mensen Niet witte mensen/ gekleurde mensen/ personen van kleur
1.5 WAT MET (MULTI)CULTUUR?
Fout: Multi-etnisch = multicultureel Cultuur ≠ etnie wel gerelateerd: We zijn altijd
multicultureel MAAR niet per se multi-etnisch bv. je bent student, meisjescultuur,
West-Vlaming
Cultuu Een groep mensen met een gedeeld interpretatiekader en zo een gelijkaardige
r= houdingen en handelingen krijgen.
1.5.1 RELATIE ETNICITEIT EN CULTUUR (O.B.V. DEFINITIE CULTUUR)
1. Etnische achtergrond soms als bron van gedeelde betekenissen,
interpretatiekader
Interpretatiekader heeft invloed op gedrag en houding van mensen
Bv. joden: eten volgens voorschriften van God niets eten wat niet is toegelaten door god.
Bv. atheïsten: eten wordt gezien als functioneel
2. Cultuur breder begrip dan etniciteit Zelf al was de samenleving niet multi-etnisch
dan wel steeds multicultureel
Bv. iemands sociale klasse, gender, leeftijdscategorie… Kan gedeelde interpretaties en subculturen
meebrengen
Bv. Culturen: jongerencultuur, lerarencultuur, leerlingen cultuur zelfde interpretatiekader, gelijkaardige
handelingen,
3. Etnische leden een gedeeld interpretatiekader gelijkaardige houdingen en
handelingen.
3
Malika Desruelle
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur malikadesruelle. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
