Na deze internationale context: CRUCIALE ETAPPES NAAR EEN ONAFHANKELIJK BELGIË (eind 18 de e. - 1814)
▪ OOSTENRIJKSE PERIODE (1780-1792)
(1) Poging tot hervorming onder Jozef II:
▪ Centraliseringspolitiek onder vorstelijke absolutisme
• Consolidatie centraal bestuur Brussel
• Uniformering juridisch systeem en rechtbanken
▪ Modernisering staats-en maatschappelijke structuren + economie stimuleren
• Schelde vrijgemaakt
• Oostende statuut van vrijhaven
• Hervorming armenzorg
• Maatregelen hygiëne en volksgezondheid
▪ TOLERANTIE-EDICT: Secularisatie en scheiding Kerk en Staat
• Vrije uitoefening protestantse geloof
• Burgerlijke huwelijksregeling
• Afschaffing bepaalde katholieke orden
• Priesteropleiding onder staatstoezicht
(2) Protest in zuidelijke (katholieke) Nederlanden
▪ Keizer moest hervormingen deels terugschroeven, maar kerkelijke herv. Niet.
▪ GEVOLG: confrontatie (1789) plaatselijke representatieve instellingen
(o.a. Staten Henegouwen) > weigerden financiële middelen goed te keuren
▪ REACTIE: Jozef schafte traditionele privileges van Zuidelijke Nederlanden af
▪ GEVOLG: Oppositiegroepen Statisten en Vonckisten bereiden opstand voor, die
ideologisch sterk verdeeld was:
• STATISTEN (conservatieven – Van Der Noot)
o Verdedigden de maatschappelijke en institutionele status quo.
o Behoud oude privileges en traditionele gewestelijke instellingen
o Sterke rol voor Kerk
• VONCKISTEN (progressieven - Vonck)
o Anti vorstelijk absolutisme, MAAR in feite wel eens met sommige
hervormingen
o Eisten grotere democratisering politieke instellingen
o Afkerig oude privileges, bevoorrechte sociale groepen en positie Kerk
(3) BRABANTSE OMWENTELING/ Eerste Belgische Revolutie (1789-90)
▪ Beide Oppositiegroepen sluiten alliantie en trekken Zuidelijke Nederlanden binnen waarna
ze het Oostenrijkse leger verslaan
(4) Ontstaan ÉTATS BELGIQUES UNIS – VERENIGDE NEDERLANDSE STATEN
▪ Samenkomst Staten-Generaal (1790), functie:
• Bestond uit afgevaardigden van alle provincies
• Kondigde Confederale Republiek1 aan
• Duidde leden soevereine congres aan
o Stond in voor dagelijks bestuur zoals defensie, muntslag, buitenlands beleid,
beslechten van geschillen tss provincies
▪ Interne tegenstellingen: Conservatieve stroming touwtjes in handen, rest uitgesloten
▪ Korte duur: de Verenigde Provinciën, Engeland en Pruisen spraken met Oostenrijk af dat
de Habsburgse dynastie haar gezag in de Nederlanden mocht herstellen, op voorwaarde dat
ze de traditionele instellingen van die gewesten zouden respecteren.
• Eind 1790: Oostenrijkse legers herstellen gezag > einde Brabantse Omwenteling
1
Elke provincie behield zijn soevereiniteit maar droeg de gemeenschappelijke belangen over aan het Congres, dat in feite de
voortzetting van de Staten-Generaal is.
, ▪ FRANSE PERIODE (1794 – 1814)
(1) 1790 – 94: Oostenrijkse bezetting na val EBU
(2) 1794: Assemblée in conflict met buitenland (Habs. Rijk). He HR steunde de contrarevolutie
en de Franse koning, waardoor het fr. regime radicaliseerde en de koning terechtgesteld werd (1793).
Er ontstond een coalitie tegen Frankrijk, maar deze kon toch nog gebieden o.a. Nederlanden
annexeren. Welke hervormingen werden doorgevoerd?
▪ Radicale principes doorgeduwd waardoor AR ook hier gedaan was
▪ Afbraak oude vorstendommen en specifieke instellingen
• Oprichting nieuwe departementen, ondergeschikt aan centraal bestuur Parijs
o Gelijkend op huidige Belgische provincies
o Prefect: plaatselijke vertegenwoordiger departement centrale regering Parijs
▪ Nieuw geld- en belastingsysteem
• Afschaffing privileges, belastingen, oude ambachten etc
▪ Conscriptie-systeem: Militaire dienstplicht via loting voor mannen tss 20-25 jaar.
• Gewone bevolking niet blij
▪ Religieuze hervormingen
• Opgeven Klooster en abdijen
• Kerkelijke goederen verkocht
• Confiscatie landerijen en uitgedeeld aan nieuwe anti-kerkelijke rijken
(3) Opstand tegen maatregelen op platteland: BOERENKRIJG (1798-99)2
▪ Makkelijk onderdrukt en vormde geen bedreiging voor nieuwe regime
(4) Napoleon aan de macht (1799 – 1815): aanpassingen beleid:
▪ Uitgave Code Napoléon = burgerlijk wetboek met principes v/d Fr. rev.
▪ Annexatie gebieden waar hij veel invloed heeft gehad (o.a. Nederlanden)
• Geannexeerde gebieden (> L’Empire)
• Vazalstaten (> Le Grand Empire)
▪ Invoering dienstplicht (ook breuk AR) >< legers onder leiding van edelen die elk hun eigen
manschappen rekruteerden en dus in feite aan het hoofd stonden van de door zichzelf
betaalde huurlegers.
▪ Versoepelde relatie met Kerk (cf. Concordaat Heilige Stoel3 (1801))
▪ Uitbouw Antwerpse Haven > poging tot economie aan te wakkeren
▪ Uitbouw onderwijs en middelbaar
▪ Verfransing openbaar leven
• Nederlands of beter ‘Nederduitse’ dialecten uit administratie en High society
gebannen (> fundament latere taalkwestie)
(5) Crisisperiode 1814-15:
▪ 1814: Napoleon werd van de macht verjaagd. O.m. Russische en Pruisische troepen bezetten
de voormalige Zuidelijke Nederlanden.
▪ 1815: Conflict Waterloo4
(6) Congres Wenen 1814-15:
▪ Willem I van Oranje aangesteld als Koning v/h VERENIGD KONINKRIJK DER NEDERLANDEN
2
DEFINITIE: Het was een opstand van de landelijke bevolking tegen het door de Fransen gezag in de Zuidelijke Nederlanden.
De opstand vond zijn oorzaak in de misnoegdheid over de aantasting van aloude gewoontes, rechten en voorrechten, in het
bijzonder over de antigodsdienstige politiek en de plundering van het land. Hoofdzakelijk was de opgelegde dienstplicht en
conscriptie de druppel voor de opstand.
3
Rome erkende o.m. dat de burgerlijke overheid inspraak had bij de benoeming v/d bisschoppen en priesters.
4
OPMERKELIJK: Het was de genadeslag voor het Frans bewind. De plaatselijke bevolking (België) deed niks om de val van het
Franse bewind te versnellen of tegen te gaan. Er was geen oproep naar onafhankelijkheid.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur FearOfTheFury. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
