Hiermee heb ik een 16/20 gehaald.
Dit is een samenvatting van het vak Theoretische en Historische Grondslagen van de Psychologie bachelor II. Het wordt gedoceerd door Willem Van Den Broeck. Het bevat 5 hoofdstukken van het handboek A History of Psychology, geschreven door Thomas Leahey.
Theoretische en historische
grondslagen van de psychologie
1. KENMERKEN VAN DE MODERNE WETENSCHAP .................................................................. 2
2. HET TRAGIKOMISCHE BESTAAN .......................................................................................... 26
3. HERMENEUTIEK EN VERSTEHEN ......................................................................................... 34
4. ONTSTAAN VAN HET BEWUSTZIJN ..................................................................................... 42
5. OPVATTINGEN OVER HERSENEN EN BEWUSTZIJN ............................................................. 49
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Willem Van Den Broeck 1
, 1. Kenmerken van de moderne wetenschap
Wetenschap, geschiedenis en psychologie
- Plato: verwondering vormt de basis van de filosofie en wetenschap
o Psychologie komt als 1 van de laatste wetenschappen los van de filosofie
o Grondleggers van de psychologie waren dus filosoof en wetenschapper
§ Ze probeerden wetenschappelijke antwoorden te formuleren op
filosofische vragen
- Psychologie betekent psyche-logos, studie van de ziel (geest)
o Wat is de aard van de ziel?
o Wat zijn de functies van de ziel?
o Hoe verhoudt de ziel zich tot het lichaam?
- Epistemologie: hoe kennen we de wereld?
o Deze vraag heeft te maken met gewaarwording, perceptie, geheugen, denken
o Dit behoort tot het domein van de cognitieve psychologie
- Ethiek: hoe moeten we ons gedragen?
o Dit hangt af van de visie die men heeft op de menselijke aard
o Zijn mensen goed van nature uit?
o Wat zijn de menselijke motieven: welke motieven zijn heilzaam en welke
moeten we onderdrukken?
o Zijn mensen van nature sociaal?
o Hoe leiden we een ‘goed’ leven?
o Dit zijn allemaal psychologische vragen die deels beantwoord kunnen worden
door psychologisch onderzoek
- Ethiek komt voor in verschillende domeinen van de psychologie
o Wetenschappelijke psychologie: motivatie, emotie, sociaal en seksueel gedrag
o Toegepaste psychologie: overheid, bedrijven, klinisch
o Bv.: mensen gaan naar psychologen om zich gelukkiger te voelen
§ Psycholoog gaat al zijn kennis gebruiken om het gedrag en de
gevoelens van de cliënt te veranderen in de gewenste richting
§ Maar dit betekent niet dat de psycholoog zomaar de dienstmeid is van
de cliënt
§ Soms zal de psycholoog moeten ingaan tegen de verwachtingen van
de cliënt
§ Psycholoog hanteert dus ook ethische principes
o Wetenschap op zich is waarde-neutraal
§ Maar juist omdat kennis macht is, moet die kennis ingezet worden
voor de correcte doelen
- Biologie: inspiratie voor het ontstaan van de psychologie
o Idee dat de functies van de menselijke geest afhankelijk zijn van
onderliggende hersenprocessen
o Evolutieleer: wat is de aanpassingswaarde van de geest? Waarom zou de
mens überhaupt bewust moeten zijn? Zijn dieren bewuste wezens?
o Cognitieve neurowetenschappen
§ Door de komst van nieuwe technieken om het brein te bestuderen,
zijn de cognitieve neurowetenschappen terug populairder geworden
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Willem Van Den Broeck 2
,Beeld van de moderne wetenschap:
- De Newtoniaanse stijl
o Newton: 1ste persoon die bijdroeg aan de moderne stijl van wetenschappelijke
verklaring
§ Hij ziet een wetmatigheid als een korte samenvatting van de
werkelijkheid
o Zijn wetenschappelijke benadering is het onderzoek naar een beperkt aantal
wetten waarvan geobserveerde regelmatigheden in de natuur kunnen
afgeleid worden
§ Het zijn dus vooral de uitkomsten van observaties en experimenten
die doorslaggevend zijn
o Newton weigert een achterliggend verklarend mechanisme te verzinnen voor
de wet van de zwaartekracht
§ Hij zal geen waarom-vragen stellen en geen hypotheses opstellen
§ Dit leidt tot theologische en metafysische verklaringen
• Teleologische verklaringen = verklaringen in termen van een
doel
o Een wet is een instrument om de werkelijkheid te begrijpen
§ Hij ging uit van het positivisme
§ Stick to the facts: alleen wat we kunnen waarnemen is belangrijk
§ Geen speculaties of verzinsels
- Positivisme
o Gaat ervan uit dat wetenschap de enige bron van geldige kennis is
o Comte: observeerbare feiten zijn geldig en hypothetische verklaringen niet
§ Enkel descriptie en geen verklaring
§ Afwijzing van alle kennis die zintuigelijk niet controleerbaar is
§ Hij paste dit ook toe op de samenleving, wat leidt tot het vormen van
social engineering
o Wetten zijn samenvattingen van observaties, geen essenties van natuur
§ Men verkrijgt de wetten na de observaties
o 2 belangrijke termen:
§ Predictie = adhv bepaalde wetten of theorieën kunnen
wetenschappers toekomstige gebeurtenissen voorspellen
§ Controle = kennis van wetmatigheden maakt controle van de natuur
mogelijk
• Kennis is macht
Soorten verklaringen:
- Deductief-nomologische verklaring: afleiden uit wetmatigheden
- Hermeneutisch begrijpen: begrijpen en kunnen inbeelden
- Functionele en teleologische verklaring: functies en doelen
- Causale benadering: achterliggende mechanismen
Deductief-nomologische verklaring
- Nomologische benadering:
o Wiener Kreis zijn grondleggers van het logisch positivisme
§ Behaviorisme is nauw verbonden met het logisch positivisme
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Willem Van Den Broeck 3
, o Poging om een demarcatie (= scheidingslijn) aan te brengen tussen
wetenschap en non-wetenschap
§ Dit impliceert strikte voorwaarden voor theorieën en verklaringen
o Hempel-Oppenheim model = deductief-nomologisch model (= D-N model)
§ Wetenschappelijke verklaringen kunnen gezien worden als logische
argumenten
• Verklaren = iets onder algemene wet onderbrengen
• Bv.: frustratie leidt tot agressie
o Voetbalsupporters wiens club verliest, zijn gefrustreerd
dus hebben ze een tendens om agressief te zijn
§ Explanans = datgene wat verklaart
• De verklaringsgrond of wetmatigheid zelf
• Bv.: metaal zet uit bij warmte
§ Explanandum = datgene wat verklaard moet worden
§ Explanandum mag niet geïmpliceerd zijn in de explanans omdat dit
leidt tot circulariteit
• Je mag geen circulaire redeneringen maken
• Bv.: Kim leest slecht omdat ze dyslexie heeft
o Hier zeg je letterlijk: Kim leest slecht omdat ze slecht
leest
o Dyslexie kan je enkel afleiden uit het slecht lezen
o Als we dyslexie uit cognitieve mechanismen zouden
kunnen afleiden die niet volledig samenvallen met het
leesgedrag, dan zou dat wel een goede verklaring zijn
• Circulariteit is een groot probleem omdat we hiermee denken
dat we een verklaring hebben gegeven
o Terwijl we alleen maar een begrip hebben gebruikt dat
die eigenschappen inhoudt
§ Voor dit model is verklaren hetzelfde als voorspellen
• Maar correlatie is niet hetzelfde als oorzaak
o Met een correlatie kan je iets voorspellen
o Maar dat wil nog niet zeggen dat je de oorzaak
(verklaring) kent
• Verklaring bestaat uit het tonen dat het kon voorspeld worden
§ De nomologische benadering van de verklaring geeft hoogstens een
beschrijving van de werkelijkheid
• De causale benadering geeft een dieperliggende vraag naar de
werkelijkheid
§ Volledige vertaalbaarheid van theoretische termen in operationele
definities
§ Van het verificatieprincipe naar het confirmatieprincipe
• Verificatieprincipe: alles wat we beweren in de wetenschap,
moet altijd geverifieerd kunnen worden adhv empirische data
o Helaas valt dit niet vol te houden en werd dit soepeler
geherformuleerd naar het confirmatieprincipe
• Confirmatieprincipe = bevestiging van een bewering door
empirisch onderzoek
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Willem Van Den Broeck 4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur ryostox. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
