Resume
Samenvatting Europees Recht Rechten
- Cours
- Europees Recht
- Établissement
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting Europees Recht Rechten
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Europees rechtHoorcollege 1
Inleiding
Examen is openboek. Doorheen het jaar de arresten lezen! Mag alles meebrengen op examen, dus
ook notities, codex, syllabus etc. Syllabus meenemen naar de les want interactieve les. Examen > 2
open vragen (inzicht, verschillende aspecten kunnen samenbrengen), juist/fout vragen met
motivering, en een casus.
Europees recht heeft voorrang op nationaal recht. Het nationaal recht is ook niet altijd conform het
Europees recht.
Verdrag tussen staten > wilt niet zeggen dat ze ondergeschikt zijn aan nationale GW. Europese
verdragen staan hoger dan grondwettelijk recht, ons Belgisch grondwettelijk recht zal bij strijdigheid
met Europees verdrag opzij worden geschoven. Verdragen worden geïnterpreteerd door HvJ
Europese Unie > verdragen zijn niet voldoende, zijn kaderverdragen = veel concepten, begrippen
zult terug vinden die niet worden gedefinieerd. HvJ zal erop toezien dat er een eenvormige definitie
wordt gegeven van alle Europeesrechtelijke begrippen. Niet definitie die louter refereert naar
nationaal recht, maar een eigen Europese betekenis heeft. Belang? Als je gewoon terug refereert wat
men begrijpt onder nationaal recht, zal er een misverstand worden gesteld. Daarom noodzakelijk een
eigen Europees recht vulling te geven.
Europees recht is zeer sterk case based (RS) systeem, dus veel RS van HvJ zal behandeld worden (op
examen kunnen verwijzen naar juiste benaming). Law in context benadering: kijken niet alleen naar
het recht op statische wijze, maar proberen te begrijpen waarom het recht is geëvolueerd. Het
Europees recht is dynamisch, onderhevig aan wijzigingen. Contextuele factoren in rekening brengen
om Europees recht goed te begrijpen: de bedoeling van de wetgever (het doel), doelstelling van de
verdragen is zeer belangrijk (bedoelingen van de lidstaten), de tijdsgeest (de historische context, ook
met politieke en economische context rekening houden, ook juridische contextuele wijzigingen).
We hebben verdragen, ook 2 horizontale richtlijnen > de burgerschapsrichtlijn en dienstenrichtlijn
(VRG-codex).
Taak Europees recht:
In groepjes van 5, leren kritisch een arrest lezen. Leesfiche opstellen van een arrest, niet bedoeling
om een annotatie te maken.
1) Wat zijn de relevante feiten;
2) wat zijn de relevante vragen: relevantie vragen zijn niet de prejudiciële vragen gesteld door een
nationale rechter aan HvJ. Is enkel belangrijk voor de nationale rechter die de vraag stelt. Maar ze
verwachten wat de ‘kernvragen’ met betrekking tot Europese integratieproces die wordt behandeld
in de zaak > welke aspecten in de zaak zal belangrijk zijn ook voor toekomstige zaken (oefening is
eigenlijk om te leren discussiëren). Eens je de relevante vragen duidelijk hebt gedefinieerd, dan ga je
op zoek naar de relevante argumenten van de partijen, wat hebben de advocaten naar voren
gebracht als argumenten. Dan naar de relevantie redenering van advocaat generaal > heeft zelfde
status als een rechter van het HvJ. Het is niet bindend, het hof kan het naar zich neerleggen. Belang:
advies wordt vaak gevolgd, soms verwijzen ze naar conclusies van advocaten generaal en van belang
1
,dat je dus dat ook gaat bekijken. Als het Hof er niet naar verwijst maar wel tot dezelfde uitspraak
komt dan advocaat generaal, dan is het toch van belang om naar het advies te kijken van advocaat
generaal want het is altijd nuttig om te weten welke informatie het hof heeft geïnformeerd. Als
advocaat generaal andere opinie heeft gegeven dan conclusie van de uitspraak van HvJ > belangrijk
welke alternatieven redenering HvJ niet heeft overgenomen en zich de vraag stellen waarom niet
(contextuele argumenten) > waarom heeft HvJ geoordeeld dat aanpak van advocaat generaal niet
correct was. HvJ maakt keuzes. Weten welke factoren doorslaggevend/van belang zijn. En wat is de
relevante redenering van HvJ met betrekking tot die vragen dat wij als ‘kernvragen’ hebben
gedefinieerd;
3) Belang van de zaak: wat is belang van de zaak die natuurlijk aansluiten bij wat de relevante vragen
zijn. Wat is belang van de zaak voor uiteindelijk toekomstige arresten voor andere rechters;
4) Wat is jullie eigen appreciatie van de uitspraak van het Hof (cruciaal): altijd alternatieve uitspraken
mogelijk. Kan ook tegengestelde conclusie komen > Hof had er beter aangedaan om andere
belangenafweging te maken (bv bepaalde argumenten zwaarder moeten hebben afgewegen). Je
moet kritisch zijn over een arrest = eigen appreciatie (appreciatie die wordt gedragen door de groep,
indien je niet overeenkomst dan mag je heel uitzonderlijk andere appreciatie naar voor schuiven en
duidelijk aangeven wie welke appreciatie voor staat maar bedoeling is dat je komt tot 1 eigen
appreciatie).
Geen voetnoten etc nodig maar je moet wel 5 artikels/bronnen uit RL hebben geconsulteerd (mag
niet minder dan 5) > moet op het einde worden aangegeven welke geconsulteerd is geweest.
Bronnen vinden die reeds over die rechtsvraag iets hebben betekend. Je zal de andere moeten
evalueren bij de groepswerk (peer evaluatie). Informatie zal op ufora komen.
2
, Hoorcollege 2
Na meer dan 60 jaar Europese integratie kunnen we vaststellen dat eigen autonome rechtsorde van
de EU meer en meer onder druk komt te staan. We kijken naar de geschiedkundige context (reden
waarom de EU is opgericht) en waarom EU meer en meer in vraag wordt gesteld en waar de zwakke
punten als het ware liggen van het Europees Recht.
Wat weegt vandaag op ons rechtssysteem: meer dan 60 jaar hebben we te maken met zeer
belangrijke tendensen die het Europees recht in vraag stellen = globalisering van de economieën,
door middel van digitale revolutie (hetgeen ook leidt tot een veel groter internationalisering van het
recht en het Europees recht onder druk zet). Daarnaast hebben we ook dat de Europese Unie zelf
grondig is gewijzigd > Europese unie verandert constant, zowel qua bevoegdheden (meer en meer
bevoegdheden zijn toegewezen, alsmaar meer domeinen), ook dat de Europese Unie territoriaal
alsmaar is blijven groeien dus te maken met transformeringprocessen (dynamisch) zowel vanuit
Europese unie als extern.
Vandaag hebben we te maken met zeer belangrijke zaken waar de vraag wordt gesteld in welke mate
EU en EU recht autonoom kunnen ageren binnen de context dat ze opereren. Cf. Symptomatisch:
Kadi I & II zaken (3 sept. 2008 & 30 sept. 2010): HvJEU toetsing financiële EU sancties ter uitvoering
VN sanctie resoluties > Kadi zaken gaan over het spanningsveld tussen het Europees recht en VN
recht (internationale setting bij uitstek) > strijd tegen terrorisme wat ertoe leidt dat men op het
niveau van de VN (veiligheidsraad van VN) zwarte lijsten heeft vastgesteld met namen van terroristen
wiens financiële tegoeden moeten worden bevroren, doorheen de wereld wat geen impliceert dat
het moet gebeuren binnen de Europese Unie (cf. Usama Bin Laden , Al Qa’ida netwerk en Taliban).
VN lijsten worden vertaald in de EU-sanctieverordeningen en het wordt tenuitvoergelegd door de LS
en de banken. De vraag stelt zich of het HvJ jurisdictie heeft om de geldigheid te toetsen van die EU
sanctieverordening (in casu gaat het over zaak dat de heer Kadi heeft gebracht en betwist met
argument ‘ik ben geen terrorist waarom sta ik op die lijst’ en bankkaarten zijn allemaal bevroren etc).
Argument: uitgevaardigd op niveau van VN veiligheidsraad en is tenuitvoergelegd door een
sanctieverordening. Stel ik heb een naam die veel voorkomt, wat zijn dan de bewijzen? En je wilt aan
je gelden kunnen dus je gaat naar de rechter. In casus: als je naar de rechter stapt om te betwisten
dat je een terrorist bent, kan het HvJ van EU uitspraak doen over een dergelijke zwarte lijst waar
namen van terroristen staat als oorsprong van die lijst niet EU is maar de Veiligheidsraad. Autonomie
van EU wordt onder druk gezet. HvJ & gerecht zaten op een volledige andere mening. Zeer
controversiële zaak. Cf. Symptomatisch: (negatief) Advies 2/13: toetreding EU tot EVRM: met
betrekking tot toetreding van EU tot EVRM. HvJ had negatief advies gegeven > hof oordeelde dat het
toetredingsdraft dat op tafel lag, de autonomie van Europese rechtsorde aantast. Cf.
Symptomatisch: Advies 1/17 (vraag België), (30 April 2019): betrof de geldigheid (conformiteit) met
onze Europese rechtsorde van het invoegen van akkoorden dat EU sluit met derdelanden met
betrekking tot investeringen, in het bijzonder geschillenbeslechting ISDS in CETA akkoord
(investeerders in staten arbitrage kunnen instellen voor arbitrage instantie wanneer zij vinden dat
wijziging in wetgeving/RS ertoe leidt dat investeringen niet de verwachte output zou hebben). HvJ: ja
dat kan, als de Europese Unie een actor wilt zijn zoveel mogelijk als een staat, moet het ook
praktijken aanvaarden die staten aanvaarden.
⇨ 3 recente ontwikkelingen die grote druk hebben gezet. Zijn niet de enige zaken, we kunnen
verwachten dat er in de toekomst nog zaken zullen zijn. Eigen rechtsorde moet constant
herdacht worden (intern en extern).
3
, We zitten in constante 3 ledige kritische vraagstellen: wat is de bestaansreden van EU rechtsorde en
wat is de eigenheid van onze rechtsorde? Wat is die structurele druk van onze autonomie
rechtsorde? Wat zijn de inhoudelijke remedies om te weerstaan aan die druk (waar moeten we
rekeninghouden als jurist)?
Een rechtsorde eigen aan de EU:
Quid: wat is de Europese Unie?
“Sui generis” > het is iets speciaals, bijzonder. Dus zelf uitmaken wat EU is, wat is cruciaal. Is het een
internationale organisatie? Bijzondere vorm van internationale organisatie (geen staat). EU heeft
rechtspersoonlijkheid (art. 47, Lissabon, Verdrag met betreffende EU). Belang daarvan? Sterke
economische speler want rechtspersoonlijkheid is een begrip van internationaal/nationaal recht
(geen Europees begrip) > EU kan rechten en plichten contacteren, rechten die kan afdwingen maar
ook plichten, de EU verwerft door een speler en je moet kunnen meespelen internationaal.
Doorbraak Lissabon? Nee, Verdrag van Rome schreef dat Europese gemeenschap
rechtspersoonlijkheid had. De internationale gemeenschap heeft functionele rechtspersoonlijkheid
toegekend (geen formele > 3e landen vonden het geen obstakel om toch akkoorden te sluiten).
Verdrag van Lissabon: codificeren van bestaande gewoonte praktijk, dus niet echt een doorbraak.
EU rechtspersoonlijkheid na Lissabon:
Geen volwaardige rechtspersoonlijkheid, heeft een beperkte. We hebben te maken met een partiële
overdracht van bevoegdheden van de LS naar de EU toe en principe van toegekende bevoegdheden
is cruciaal. EU kan alleen bevoegdheden uitoefenen die hem zijn toegekend door verdragen.
Art. 5 Verdrag VEU:
Lid 1: zeer belangrijk beginsel. Eerste structurele beginsel. Eerst nagaan of EU bevoegd is, zo niet dan
is het de bevoegdheid van de LS en dan is in principe EU niet van belang. HvJ is een instelling van de
EU. Meer en meer bevoegdheden gekregen maar betekent niet dat ze volheid van bevoegdheid
heeft, blijft onderworpen aan toegekende bevoegdheden. Pas wanneer ze toegekend zijn, moet
worden gekeken naar principes van subsidiariteit en evenredigheid > hoe kan ze worden
uitgeoefend. Als je begint met subsidiariteit en proportionaliteit, ga je ervan uit dat EU volheid van
bevoegdheid heeft en dat is verkeerd.
Lid 2: bevoegdheden die in verdragen niet aan de EU zijn toegewezen, behoren tot de LS dus geen
volheid van bevoegdheid voor EU. LS is een zeer belangrijk gegeven.
Partiële overdracht van bevoegdheden naar EU:
Alleen bevoegdheden die uitdrukkelijk zijn ingeschreven of bevoegdheden die nodig zijn om de
toegewezen te verwezenlijken > dewelke nodig om de doelstellingen van het Verdrag te
verwezenlijken.
Lidstaten die verdragen sluiten en de bevoegdheid geeft aan de EU. EU en HvJ heeft volgens LS geen
kompetenz – kompetenz > eigen bevoegdheid kan invullen. Het zijn de LS die overdragen aan de
Unie, de Unie kan niet nemen (kan niet haar eigen bevoegdheden interpreteren) = LS ‘Masters of
Treaties (BVG Lisbon).
(Nieuwe) bevoegdheden: gedeelde en ondersteunende eerder dan exclusieve > LS die geven en
wordt vertaald in het verdrag van Lissabon > voor wat EU is bevoegd en de aard ervan. We moeten
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur LaraStals. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
76449 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans