Samenvatting Ontwerpmethodiek 1.2.
Deel 1: De impact van ontwerpen
Over vorm, functie en context
• Form Follows Function
o Elk voorwerp, meubel of gebouw worden ontworpen naar gelang het gebruik
o Le Corbusier stelde ook in het ontwerp van zijn woningen: ‘een huis is een
woonmachine’ bezighouden met functie van meubels niet met schoonheid ervan
Tip Ton stoel
• Ontworpen vanuit hoe mensen werkelijk een stoel gebruiken, in klaslokalen of tijdens
vergaderingen
o Achterover leunen: luisteren, lezen, ontspannen
o Voorover leunen: schrijven, eten
• Gebaseerd op het feit dat de mens regelmatig beweegt op een stoel
Over duurzaam ontwerpen
Een vuilbak
• Design with intention
Een lade – TA’OR BOX
• Lade die opnieuw ontwerpen werd
• Zo weinig mogelijk zagen zo min mogelijk restmateriaal duurzaam
• Ook op volledige productiecyclus, vervoer, gebruik tot en met de afdanking
Over ergonomie
• Ontwerpergonomie
o Ergonomie kan toegepast worden vanaf de ontwerpfase van voorwerpen van
voorwerpen en omgeving
• Correctie-ergonomie
o Ergonomie wordt ook toegepast in de bestaande omgeving met als doel deze te
verbeteren
1.4. Ontwerpend onderzoek
• Ontwerper heeft een ‘probleemoplossend’ vermogen, elke opdracht start met grondig
onderzoek
Ons onderzoek aan het begin van een ontwerp kan van 2 kanten bekeken worden
• Onderzoek van de tastbare context
o Materiële context, technische context, ruimtelijke context, functionele context
Alles meten en optekenen
Technische gevolgen nagaan
• Onderzoek van de niet-tastbare context
o Menselijke interactie, socio-culturele context, historische context
Beleving en de omgeving van de ruimte
1
, Licht en oriëntatie
Doelgroep gebouw
o Omgeving gebouw bestuderen
1. Onderzoeksvraag
• Wat is het doel?
2. Onderzoeksmethode
• Literatuur raadplegen
o Bestaande informatie over het onderwerp opzoeken
• Best practice
o Voorbeelden bezoeken
• Ontwerpend onderzoek
o Stap voor stap door ontwerpproces
• Stappenplan
o Tussentijdse bevindingen toetsen aan de onderzoeksvraag
• Output
o Lezing, powerpoint, prototype, tentoonstelling van projecten, boekje, vorming voor
de doelgroep(en)
Deel 2: Organisatie en ergonomie
Meten is weten
• Doelgroep en context blijft belangrijk
2. Organisatie van de ruimte
Analyse organisatie
• Mogelijkheden ruimte onderzoeken: grondige studie van verhouding van ruimtes, van de
verschillende ruimtes tegenover elkaar, van de circulatie en de mogelijkheden
• Door analyse van gegeven toestand: bestaande problemen (moeilijke circulatie, weinig
daglicht, slechte verbinding,…) in kaart brengen en oplossen
Organisatie
• Vertrekken vanuit de hoofdplek
o Gemeenschappelijke ruimte of leefruimte
o Deze kan aan het eind van, middenin of langs de hoofdcirculatie liggen
• Vertrekken vanuit de verschillende plekken
o Woonfuncties: deze kunnen langs deze hoofdcirculatie liggen of de circulatie loopt
erdoor
• Je kan vertrekken vanuit de circulatie
o Deze kan de plekken verbinden en ervoor zorgen dat elke plek een plek is
o Wanneer circulatie door ‘plek’ loopt: beter geen ruimte waar veel privacy gewenst is
o Bij verbouwingen: circulatie voorstellen & eventueel deuropening of doorgang op
andere plek maken
2
, Gradaties in Privacy
• Gemeenschappelijke ruimten en privéruimten: organisatie van functies in de woning kan
men ook aanvatten vanuit de ruimten die meer of minder privacy nodig hebben
• Logisch dat men niet binnenkant langs slaapruimte of dadelijk in de keuken of badkamer
Horizontale circulatie
• Inkomruimte functies:
o Vriendelijke en aangename ontvangstruimte te zijn
o Nuttig opbergen van regenschermen, kledingstukken, schoenen, enz. in vestiaire,
eventueel spiegel voorzien
Circulatie- of bewegingsruimte
• Horizontale circulatie (liefst 90 cm) verbindt de plekken
o Nodige ruimte hangt af van:
De intentie van gebruik
De lichaamsbouw van de gebruiker
Het type van de route (drukke of dubbele passage, gebruik van
hulpmiddelen, bochten en hoeken,…)
Meegroeimarge
• Flexibel bouwen = ermee rekening houden dat de levenssituatie van de bewoner kan
veranderen: men wordt ouder, misschien ooit verplaatsen met rolstoel of rollator
• Circulatieruimte wordt vaak gehinderd door deuren:
o Gebruiksruimte
Goed aan de deur kunnen
Deurklink vastnemen
Volledig kunnen openzwaaien (met duwende of trekkende beweging)
o Vrije doorgang
Hangt af van het type deur (draaideur, schuifdeur, pivotdeur,…)
Hangt af van afwerking
Organisatie functies
• Plannen van de inrichting van een woning: organigram
o Verschillende plekken naast elkaar zetten & verbinden
o Nodige oppervlakte bekijken & functies inplanten in beschikbare ruimte
Aandacht voor veel gebruikte routes
Aandacht voor relatie tussen dagelijkse functies
Knelpunten vermijden vanaf conceptfase
• Andere mogelijkheid: matrix
o Nagaan welke ruimten en functies verbinding met elkaar kunnen gebruiken
Aanpasbaar en flexibel bouwen
• Aanpasbaar bouwen = het realiseren van woonruimte die van meet af aan voor iedereen
beter bruikbaar is en die op eenvoudige en relatief goedkope wijze kan worden aangepast
indien daar om een of andere reden behoefte toe ontstaat
• Hoeft niet perse voor personen met een handicap te zijn bouwen voor iedere gebruiker
3
