Wat is psychiatrische ziekte? (Gerrit Glas H2)
Diagnose: gericht op het individuele geval. In het gunstigste geval biedt een
diagnose:
Een beschrijving van een toestandbeeld met zekere duur (syndroom)
Een beschrijving van de veronderstelde aanleidingen of oorzaken voor dit
toestandsbeeld.
Een beschrijving van aangeboren of verworven kwetsbaarheid die heeft
bijgedragen aan het ontstaan van een stoornis.
Een beschrijving van de ziektebestendige factoren.
Een diagnosticus identificeert niet alleen maar voegt ook kleur toe in de
beschrijving. Hij zoekt naar oorzaken en aanleidingen.
Classificeren: bestaat uit het ordenen van objecten in groepen of klassen in
overeenstemming met een bepaalde relatie tussen die objecten. Classificatie is
altijd gericht op groepen van verschijnselen.
Taxonomie: de wetenschap van het classificeren (Taxon= Grieks voor klasse).
Beschrijving en verklaring kunnen elkaar in de taxonomie naderen, maar heel
vaak staan ze los van elkaar.
Er is in de grondslagendiscussie over de biologie veel te doen over de principes
waarop de taxonomie gebaseerd moet zijn, twee belangrijke benaderingen zijn de
nummerieke (statische) taxonomie en de cladistiek.
Nummerieke benadering: hierbij probeert men inductief (=van onderaf)
eigenschappen van objecten in groepen/clusters onder brengen op basis van
gelijkenissen. Vrij algemeen wordt aangenomen dat deze benadering in zuivere
vorm een onmogelijke opgave is en dat die tot veel onbruikbare clusters leidt.
Cladistiek: ordent op basis van evolutionaire informatie. Iedere stap in de evolutie
impliceert een nieuwe functionele aanpassing en daarmee een nieuw
organisatieprincipe of bouwplan volgens de cladistici. Dit bouwplan ligt
verankerd in genetische informatie.
Toestand (met een zekere duur) of proces- in-context?
Vandaag lijkt de eerste visie dominant te zijn. Toch is dit niet vanzelfsprekend,
nog geen halve eeuw geleden verdedigde men dat we af moeten van het
classificeren van psychiatrische stoornissen. Ziekte was voor deze denkers geen
toestand, geen ding: het is een dynamisch proces, de resultante van een
interactie tussen het organisme en zijn omgeving.
Categorie of dimensie; discrete entiteit of continuüm?
Categoraal: duidt op het aan- of afwezig zijn van ziekte. Men heeft de ziekte wel
of niet, er is geen tussenvorm.
Dimensionaal: duidt op de opvatting die ziekte ziet als iets gradueels: als
waarmeenbaar verschijnsel van variatie op een achterliggende dimensie.
De psychiatrie neigt momenteel naar een categoriale opvatting van ziekte,
ondanks het toenemend luider worden van de tegenstemmen.
Disposities (dimensies) vragen om een andere wijze van denken dan categorale
verschijnselen. Categorale verschijnselen heeft men, of heeft men niet. Om ze
vast te stellen heeft men de context niet nodig. Voor disposities geldt dit niet,
deze worden zichtbaar in een specifieke relatie met de context.
Beschrijvend of verklarend; statistisch of nosologisch?
, Aan de ene kant zijn er psychopathologen die stellen dat als classificatie meer wil
bieden dan een willekeurige indeling van symptoomclusters, deze gebaseerd
moeten zijn op causale(=oorzakelijke) hypothesen. Anderen menen dat dit in de
psychiatrie een brug te ver is en misschien ook wel helemaal niet hoeft.
Nosologische eenheid: een beschrijving van het toestandbeeld + het beloop + de
onderliggende oorzaken.
Nominalisme of realisme?
Volgens het realisme heeft kennis betrekking op een werkelijkheid die echt
bestaat. De realistische opvatting van ziekten houdt in dat de termen die voor
ziekten gebruikt worden, duiden op een werkelijkheid die echt bestaat. Volgens
het nominalisme zijn de begrippen waarin onze kennis ligt vervat, slechts namen
(nomen=naam). Deze namen zijn hulpmiddelen om het denkproces te
structureren. De onderscheidingen lopen ook hier weer parallel:
psychopathologen die neigen tot de ziekte-als-toestandbenadering, kiezen
meestal ook voor de discreteentiteitsopvatting voor de nosologie en voor het
realisme.
Objectivisme of evaluationisme (normativisme)?
Objectivisten menen dat het mogelijk is ziekten te definiëren los van enige
verwijzing naar waarden of sunjectieve waardering. Evaluationisten menen dat
het ziektebegrip inherent waardegeladen is. in de literatuur worden naast sterke
ook zwakke vormen van normativisme onderscheiden.
In tabel 2.1 op blz. 39 zijn de visies op ziekte samengevat.
Ziektemodellen:
Ziekte als subjetief lijden; ziekte als klacht: volgens deze opvatting is
ziekte hetzelfde als zich ziek voelen. Deze opvatting doet recht aan het feit
dat ziekte hinderlijk is, maar loopt vast op mensen die ziek menen te zijn
maar het niet zijn: klagers. De ontkenners zouden bij deze opvatting buiten
de boot vallen.
Ziekte is dat wat artsen behandelen: er zijn belangrijke bezwaren tegen dit
pragmatisme, zeker als het te ver wordt doorgevoerd.a als alleen zij die de
drempel van de spreekkamer passeren ziek zijn, dan is er, net als bij
subjectief lijden, geen grond voor ingrijpen in het geval van ontkennig,
onwil, risico of preventie.
Ziekte als laesie (=beschadiging): een benadering die in het voorafgaande
is aangeduid als nosologisch of biomedisch. Er kan pas van ziekte worden
gesproken als er een relatie is gelegd tussen oorzaak en aandoening.
Ziekte als gebrekkige adaptie: gaat om adaptie aan de omgeving in de
ruimste zin, niet om evolutionaire adaptie. Ziekte uit zich volgens dit
model als psychofysiologische desorganisatie. Desorganisatie kan in
allerlei gradaties van ernst voorkomen.
Ziekte als uiterste op een continuüm: ziekte en gezondheid zijn geen
afgebakende domeinen, maar ze lopen in elkaar over.
Ziekte als afwijking van een statistische norm: het bezwaar tegen dit
model is vooral dat het te breed is; er zijn afwijkingen van de norm die
geen last opleveren (zoals lang zijn) en sommige die zelfst voordeel
opleveren (superieure intelligentie).
Ziekte als biologisch nadeel: sluit aan bij het vorige, maar probeert de
norm tussen ziek en niet-ziek te vinden in het criterium ‘biologisch nadeel’.
Ziekte als vermomde prescriptie (of handelingsplan): de term ziekte heeft
betrekking op situaties waarvan medici vinden dat deze om medisch
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur mavans. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.