Hoofdstuk 1: een goed programma
Trainen en coachen liggen op een continuüm
Wat is trainen?:
Trainingsgoal = groepsdoel & het overbrengen van kennis,
vaardigheden en attitudes in een context/groep via doelgerichte
steun bij het leren van nieuw, effectiever gedrag
Deelnemers passen zich aan aan het vooropgestelde doel (in
samenspraak met de doelgroep)
Kan eenmalig zijn
Veelal in groepsverband
Kennis en vaardigheden overbrengen en inoefenen
Training kan ook veranderen in coaching (= ingaan op het doel van
het individu)
Cliënt bepaalt de krijtlijnen van het traject
Niet enkel behalen van bepaalde doelen, maar ook zoeken
naar oorzaken en moeilijkheden
Persoonlijk potentieel ontwikkelen
Kan gericht zijn op behalen van lange termijn doelstellingen
Vaak één op één begeleiding
Het verschil tussen trainen en procesbegeleiden:
Groep beter leren samenwerken
Veranderprocessen/groepsprocessen/werkvormen voor groepsleren
Hobbels in het groepsproces bespreken zodat de groep daar
constructief mee aan de slag kan
De groep beter leren samenwerken en gemeenschappelijke
voornemens
De groep wil beter met elkaar leren werken of samen keuzes maken
over het werk
Zie boek pagina 4 (het kader)
Taakgericht werken:
Checklists en stappenplannen
Inhoud
Didactiek
Werkveld
Procesgericht werken:
Groepsdynamische aspecten
Cre-actief aan de slag
Groeien als trainer
Gelijkenissen:
cliënten (kinderen, jongeren, volwassenen, ouderen)
professionelen (team, ervaringsdeskundigen,...)
omgevingsactoren (bv. mantelzorgers, ouders,
teamgenoten...)
, groepsgrootte kan zeer klein zijn (enkele deelnemers), gewoon
(6-10) of groot (+10, 20,...)
groep kan gesloten (zelfde deelnemers over tijd), half-open (af
en toe iemand weg/bij) of open (voortdurend andere
deelnemers) zijn
Groepsactiviteit
o deel van een pakket/programma (bv. in psychiatrische
behandeling, opleiding) of een vrijblijvend aanbod
o atelierwerking
o eenmalige activiteit (bv. workshop/infosessie gezonde
voeding), vaste aantal sessies die elkaar opvolgen (bv.
psychoeducatie psychose, mangament training) of een
steeds terugkerende activiteit zijn (bv. "weekopening")
o Online training
Verschillen:
Groepstypologie volgens Remmerswaal en Goossens
o Cognitief georiënteerde groepen
Kennis en inzicht verwerven
Gedrag en handelen beter vorm geven
Bijvoorbeeld: informatieavonden, thema-avonden,
psycho-educatie
o Belevings- en ervaringsgeoriënteerde groepen
Emotionele draagkracht versterken
Aandacht ligt op het delen van ervaringen of life-
events
Overwinnen van emotionele blokkades
Bijvoorbeeld: groepen rond acceptatie en
verwerking bij het krijgen van een kind met een
handicap, groepen voor vrouwen met
incestervaringen, groepen voor partners van
overledenen, groepen rondom de verwerking van
echtscheiding
o Gedrags- en vaardigheidsgeoriënteerde groepen
Gedragsverandering, resultaatsgericht
Leerprocessen rond nieuw gedrag en nieuwe
vaardigheden
Werkvormen aanbieden om de deelnemers nieuwe
ervaringen te laten opdoen
Bijvoorbeeld: sociale vaardigheidstraining,
assertiviteitstraining, een cursus rond
opvoedingstips, een cursus toepassing rationeel-
emotieve therapie
Training en coaching in de verschillende afstudeerrichtingen
o KLIN
van erg gestructureerd ("les/oefenen") tot erg vrij
("improvisatie")
, gericht op presentie (bv. samen
soep drinken), activeren, stimuleren,
motiveren, expressie, ontdekken, inzicht,
psychosociaal vaardiger worden, zelfzorg, herstel
(bv. kringgesprek)
gericht op psychopathologie, alledaagse
ervaringen/vaardigheden, "er mogen
zijn", persoonlijke ontplooiing,
psychosociaal herstel
Voorbeelden
sociale vaardigheidstraining,
communicatietraining, assertiviteitstraining,
cognitieve training (bv. bij mensen met
NAH), cognitieve stimulatie (bv. actua
momentje in WZC), omgaan met angst,
paniek, emoties, zelfcontrole
(hervalpreventie), educatie rond psychische
problematiek en behandeling ervan,
educatie rond gezonde voeding, rookstop,
gespreksgroepen ifv veerkracht,
mentaliseren,..., groepsgesprek ifv
doelen/revalidatie bv. "WE bespreking",
relaxatiesessies, gezonde beweging,
praatcafé dementie, "samen spelen",
volksspelen met mensen met jongdementie
en hun mantelzorgers & samen soep drinken
(super basaal ifv presentie)
o SPP
Groepen leerlingen (kleuter- lager- of secundair)
Bijvoorbeeld: faalangsttraining, sociale
vaardigheidstraining, sessies 'leren leren',
kringgesprekken met leerlingen over bv.
pesten
Groepen kinderen/jongeren buiten de schoolse
context
Bijvoorbeeld: Leefgroepwerking
Teams - collega's in de schoolse of pedagogische
context: leerkrachten, teamleden in
CLB/CKG/REVA's/leefgroepen/pedagogische
settings
Bijvoorbeeld: infosessies over allerhande
thema's (hoe herstelgericht werken op
school, voorstelling protocol cognitief sterk
functioneren voor collega's CLB...)
Multidisciplinair overleg, zorgoverleg
o A&O
, Groepen werkzoekenden (jongeren, mensen met
een fysieke/mentale beperking en een afstand tot
de arbeidsmarkt, mensen die ontslag kregen,
mensen die zoekend zijn…)
Sollicitatietraining (hoe cv opmaken, hoe
solliciteren)
Outplacementbegeleiding (omgaan met ontslag,
vooruit kijken, solliciteren)
Loopbaanbegeleiding (op zoek gaan naar talenten
en interesses…)
Teams (medewerkers die samen werken)
Teambuilding – activiteiten doen, reflectie en
abstractie
Teamcoaching – wat doen we goed? Wat kan
beter? Hoe verloopt onze communicatie? …
Groepen medewerkers (wordt in A&O VTO
genoemd: vorming, training, opleidingen):
o Infosessies voor nieuwe medewerkers
(socialisatie, zorgen dat ze zich snel op hun
gemak voelen in de organisatie)
o Sessies over welzijn (stresseducatie, burn-
outpreventie, zelfzorg, timemanagement…)
o Sessies over feedback geven
Groepen leidinggevenden
o Vormingen over hoe ze best
selectiegesprekken/hun selectieprocedure
aanpakken (ook leren hoe ze kandidaten
objectief kunnen beoordelen tijdens een
selectieprocedure)
o Vormingen over leiderschap
o Vormingen over het voeren van
functioneringsgesprekken
o Vormingen over teamdynamiek
Groepen medewerkers en leidinggevenden
o Sessies over waarden en organisatiecultuur
o Sessies over gezond werken
o Sessies om competenties samen in kaart te
brengen die van belang zijn voor een functie
De start van een training: zicht op de praktijk:
1. De intake bij de opdrachtgever:
2. De brainstorm:
3. Doelen formuleren:
4. Het conceptprogramma:
5. De intake bij de deelnemers:
6. Definitief programma:
