ACT: ACCEPTANCE AND COMMITMENT THERAPY
Wat is ACT ?:
Acceptance and commitment, aanvaarding en inzet
Een vrij nieuwe vorm van gedragstherapie die voortkomt uit de
Boeddhistische psychologie stroming
Wetenschappelijk onderbouwde theorie
Richt zich op jouw gevecht tegen obstakels in het leven, die je
verhinderen de dingen te doen die je het leven de moeite waard
maken.
Het doel van de ACT therapie:
Is NIET het verminderen van specifieke klachten
WEL het beter leren omgaan met die klachten
ACT zorgt ervoor dat je psychisch flexibeler wordt door je te
focussen op zaken waar je wél controle over hebt, zoals bv. gedrag
Psychologische flexibiliteit:
Klachten ontstaan wanneer je veel waarheid hecht aan gevoelens en
gedachten en alles doet om je niet rot te voelen en geen vervelende
gedachten te hebben.
ACT helpt mensen psychologisch flexibel te worden, je hoeft niet te
vechten en je bepaalt zelf waar je je aandacht naar uit laat gaan.
ACT stimuleert psychologische flexibiliteit aan de hand van zes
kernprocessen.
Hexaflex:
WE GAAN SAMEN OP REIS:
Het is de reis die telt.
We zullen nooit zeggen wat je moet doen. Je kan de rol van de
counselor het best vergelijken met iemand die jou helpt de berg te
beklimmen.
Jij bent de enige die kan inschatten wat voor soort berg, wat je wel
of niet durft. De counselor kan met je meedenken en meeleven.
,Bij kinderen : bv. Het Eiland
Het aanreiken, ontwikkelen en inzetten van vaardigheden breng je
steeds samen met het kind en zijn ouders in kaart. Het is een
visuele weergave en een veilige oefenomgeving
Op het eiland vind je:
Villa van het verleden : Belangrijke gebeurtenissen die net geweest
zijn zoals bv. verjaardagen, moederdag, Sinterklaas… oma-en
opadag op school
Brug naar wat komen gaat : belangrijke gebeurtenissen die komen
gaan, zoals bv. Klas volgend jaar, communiefeest dat volgt,
wedstrijden,…
De Had ik maar nooit gedacht-stad: kan gaan over vervelende
mensen, gebeurtenissen of voorvallen, eigenschappen van jezelf
Hier hoort de faalangst onder! “Straks sta ik voor schut”, “ik kan het
vast niet”, “ik zal zeker moeten huilen”…
De Ver Weg- vlakte is voor mensen en dieren die overleden zijn of
verhuisd of vertrokken of die je nooit gekend hebt (zoals bv. een
oma die gestorven is voor je geboren werd.
Hier horen de hindernissen die kinderen in hun leven tegenkomen,
zoals bv. stotteren, gepest worden…
Op het Waardeer-meer varen boten van bijvoorbeeld eerlijkheid,
vriendschap en andere waarden.
Vrienden, familie, leerkrachten, idolen,…
Dingen waar je goed in bent, zoals sport, vriendschap sluiten of een
spreekbeurt houden…
Heel belangrijk : de vaardigheden die heel goed hielpen gedurende
de begeleiding.
Hier hoort het stappenplan wat te doen bij vermijding
(mislukkingsstrategie)
De Hexaflex vertaald : Waarden:
Dat wat je belangrijk vindt, geeft richting aan je keuzes.
Diepe verlangens over hoe jij je in je leven wil gedragen, hoe je met
andere mensen en jezelf wil omgaan.
Waarden geven richting aan jouw keuzes die je maakt.
Waarden veranderen doorheen je leven.
Werkboek voor jongeren van 15-25jaar
Oefeningen bij waarden, bij jongeren of volwassenen:
Bv. neem elke dag een foto van een situatie waarin je iets
meemaakt wat je waarvol vindt, iets waardoor duidelijk wordt wat
jouw koers is. Zet foto’s in het mapje van je telefoon “Waar ik heen
wil”.
Wie en wat inspireren jou? Artiest? Vlogger? Held uit serie? Vriend?
Welke kwaliteiten inspireren jou?
Wat is jouw lijflied? Lijfspreuk?
, Geef een lijst met waarden, eventueel per levensgebied
Kwaliteitenspel, waardenspel,…
Vertaling waarden naar kinderen:
Metafoor : hart
Inhoudelijke vertaling : die dingen die ertoe doen, die leuk of
belangrijk zijn of bij je passen.
Hartoefeningen en –metaforen bij kinderen:
Terugblik : kinderen maken veel foto’s met hun telefoon, je kan
vragen om vijf foto’s van de laatste zes maanden te kiezen die voor
hen extra dierbaar zijn. Hart : wat maakt dat deze foto of dat
moment zo belangrijk is?
Ik hou van… vragenlijsten (voorbeelden per leeftijd)
Hartmetafoor : de twee zaadjes (waar wacht jij nog op? Wat heb je
nog nodig?)
… en nog veel meer mogelijkheden
Toegewijde actie:
Doen wat je belangrijk vindt, ook al levert dat soms moeilijk
ervaringen op.
“ik neem mijn angst mee en ga ervoor”
Defusie:
Het aanleren van de vaardigheid om op een afstand naar de eigen
regels te kijken.
Werkt het wat ik aan het doen ben ?
Zelf als context:
Zelfoefeningen en metaforen hebben als doel te leren overzicht te
krijgen van dat wat er in je hart, hoofd en omgeving gebeurt.
Om te leren reflecteren op deze verschillende signalen
En beslissingen te nemen op basis van je reflecties.
Contact met het huidige moment:
Volle en open aandacht voor dat wat erin en rondom je, nu op dit
moment, gebeurt.
Dit wordt ‘mindfulness’ genoemd.
Acceptatie:
Bewustwording of erkenning van vervelende ervaringen, maar niet
om er dan zo vlug mogelijk van af te komen
Neen, ze mogen er net zijn. Bewustwording is net de eerste stap
naar acceptatie.
ACT oefeningen voor kinderen:
BOOMVAARDIGHEDEN:
Het leert kinderen stil te staan bij wat er feitelijk om hun
heen en in zichzelf gebeurt.
, Zo zijn er boomoefeningen om te zien, te horen en te
voelen…
Bv. Ga op de grond liggen in je slaapkamer en bekijk de
omgeving eens heel goed vanuit deze positie
Luister naar het geluid van je buik als je honger hebt, naar
het geluid van je huisdier…
De uilvaardigheden:
Doel : de aandacht bewust naar binnen richten en houden
Op afstand observeren welke gedachten en gevoelens hij
heeft
Bewust worden van de regels en overtuigingen die hij
heeft over zichzelf en de wereld
Bewust worden wat hij geleerd heeft uit vroegere
ervaringen
De uiloefeningen:
Gevoel uitbeelden
Het kind zijn lichaam laten tekenen op een groot vel of via
Mindcraft laten bouwen. Vraag om in kleuren en vormen
weer te geven waar gevoelens zitten
Hoofd vol gedachten en gevoelens, neem samen de tijd
om naar de gedachten van het kind of de jongere te kijken
Uiloefening: het weerbericht:
Bespreek met het kind dat gevoelens te vergelijken zijn
met het weerbericht: soms schijnt de zon, dan weer is het
regenachtig of zijn er wolken aan de lucht. Laat hem op
de tekining aanwijzen wat het weerbericht voor die dag is
Uiloefening: dit maakt me…:
Schrijf naast de smilies een situatie waarin je boos, bang,
verdrietig of blij bent.
Olifantvaardigheden:
De olifant heeft een dikke huid en brede schouders.
Pijnlijke situaties raken hem wel , maar maken hem niet
kapot, hij kan veel dragen.
Olifantenoefeningen:
Vliegende gedachten, verschil tussen kletspraat en wijze
raad. Je kan bellen blazen die kletspraat voorstellen, je wil
de bellen vangen, ze gaan kapot en je bent nat en
plakkerig of je laat ze vliegen…
