SAMENVATTING BLOED 2
HOOFDSTUK 1: DE HEMATOLOGISCHE DIAGNOSTIEK
Symptomen
à Veel symptomen van hematologische ziekten kunnen teruggebracht worden tot
beenmerginsufficiëntie
- Daling RBC = anemie à zorgt vooral voor moeheid
o RBC zorgen normaal voor O2-transport en -voorziening aan de organen à anemie
kan klachten geven van dyspnoe bij inspanning en duizeligheid + kan aanleiding
geven tot tachycardie en hartkloppingen
- Daling van neutrofiele granulocyten = neutropenie à toename van bacteriële infecties en
schimmelinfecties à uit zich vaak als koorts = neutropene koorts
- Daling van thrombocyten = thrombocytopenie à bloedingen thv huid en mucosae
- Daling van T-lymfocyten = lymfopenie à toename van virale, protozoaire en fungale infecties
à Stoornissen van stollingsfactoren kunnen aanleiding geven tot bloedingen vnl thv de spieren en
gewrichten
à Lymfoïde tumoren gaan dikwijls gepaard met een gestoorde B- en T-cel immuniteit als gevolg
ð Weinig symptomen bij hematologische ziekten zijn specifiek voor deze ziekten
o MAAR het optreden van deze symptomen moet de arts aanzetten tot hematologisch
onderzoek = perifeer bloedonderzoek + stollingsonderzoek
Etiologie van lymfadenopathie
3 grote groepen: infectieus, tumoraal en inflammatoir (niet-infectieus) + afhankelijk van orgaan en
klinische toestand nog andere categorieën van oorzaken
- Infecties
o Viraal: EBV (mononucleosis infectiosa), CMV, mazelen, rubella, HIV, virale hepatitis
o Bacterieel: in het drainagegebied van een lokale infectie (faryngitis, tandabces, otitis,
…) (TBC, syfilis, brucellose, salmonella, bacteriële endocarditis
o Schimmels bv histoplasmose
o Protozoa bv toxoplasma
- Tumoraal:
o Lymfomen: Hodgkin en non-Hodgkin lymfomen
o Leukemieën: vnl lymfocytaire leukemieën
o Macroglobulinemie van Waldenström (lymfoplasmocytair lymfoom met
overproductie van IgM)
1
, o Metastasen van carcinoom (bv axillaire lymfadenopathie bij borstcarcinoom)
- Niet-infectieus inflammatoir:
o Auto-immuunziekten: SLE, RA
o Sarcoïdose
- Medicatie bv difenylhydantoïne
- Hyperthyroïdie
à Diagnose
- Intra-thoracale en intra-abdominale lymfeklieren
diagnosticeren adhv beeldvorming: RX, thorax,
echografie abdomen, CT-scan, soms PET-scan
- Onduidelijke diagnose? à lymfeklierbiopsie
Etiologie van splenomegalie
- Infecties
o Mononucleosis infectiosa
o Bacteriële endocarditis, TBC, brucellose
o Leishmaniose, schistosomiase, malaria
- Inflammatoire en auto-immune ziekten
o SLE, RA
o Auto-immune hemolytische anemie, auto-immune neutropenie
- Infiltratieve ziekten:
o Leukemieën, lymfomen
o Myeloproliferatieve neoplasieën
o Stapelingsziekten (ziekte van Gaucher, ziekte van Niemann-Pick, glycogeenstapeling,
amyloïdosis)
o Tumoren en cysten
- Hereditaire hemolytische anemie: sferocytose, elliptocytose, thalassemie, sikkelcelanemie
- Congestieve splenomegalie
o Levercirrose
o Thrombose van v. porta, thrombose van v. sushepaticae, obstructie van v. lienalis
o Congestief hartfalen
- Idiopathisch
Hematologische diagnostiek
- Anamnese à fysisch onderzoek à labo-onderzoeken
o Eerste labo-onderzoeken: perifeer bloedbeeld en stollingsonderzoek (APTT, PT,
fibrinogeen)
2
, - Obv klinisch onderzoek kunnen labo-afwijkingen in de richting van bepaalde aandoeningen
wijzen
à Indicaties voor beenmergonderzoek
- Voorkeur = zowel beenmergbiopsie of botbiopsie als uitstrijkjes van het beenmerg
o Botbiopt wordt anatomo-pathologisch onderzocht ó uitstrijkje cytologisch
- Soms ook beenmergaspiraat uitgevoerd om beenmergcellen te kweken, immunologische
merkers te onderzoeken en om moleculair onderzoek te doen
- Indicaties beenmergonderzoek:
o Onverklaarde anemie, onverklaarde leukopenie, onverklaarde thrombocytopenie
o Pancytopenie = daling van RBC, WBC en thrombocyten
o Bij vermoeden van leukemie, myeloom en lymfoom
o Bij staging van een niet-Hodgkin lymfoom
o Evaluatie van ijzerreserves
o Uitsluiten van metastasen
o Voor de diagnose van granulomateuze ziekten bv mycobacteriën, brucellose,
histoplasmose
o Myeloproliferatieve neoplasieën
o Stapelingsziekten (ziekte van Gaucher, ziekte van Niemann-Pick)
3
, HOOFDSTUK 2: HET OPPUNTSTELLEN VAN EEN ANEMIE
Anemie = tekort aan Hb in het perifeer bloed à altijd de oorzaak zoeken à fysiopathologisch 3
groepen van oorzaken van anemie
- Verminderde aanmaak van Hb of RBC
- Verhoogde afbraak van RBC = hemolytische anemie
- Bloedverlies
ð Anemie kan verschillende oorzaken hebben: bloeding, loodintoxicatie, hemolyse,
hypothyroïdie, leukemie, leverziekten, vitamine B12 deficiëntie, folaat deficiëntie, …
1) Anamnese en fysisch onderzoek
2) Classificatie anemie obv MCV = gemiddelde volume van een RBC
o Microcytaire anemie = MCV gedaald à Meestal hypochroom =
hypochrome, microcytaire anemieën (afbeelding = hypochromie)
o Normocytaire anemie = MCV normaal à Meestal normochroom = normochrome,
normocytaire anemieën
o Macrocytaire anemie = MCV gestegen
3) Perifeer bloeduitstrijkje
o Opzoeken van rode bloedcelanomalieën à kunnen wijzen op abnormale productie
of afbraak van RBC
o Witte bloedcellen- en/of thrombocytanomalieën à kunnen wijzen op een
veralgemeende bloedziekte
4) Reticulocyten = jonge RBC die door het beenmerg werden losgelaten à hebben groter MCV
dan RBC + inhoud van RNA
o Door aanwezigheid van RNA kan mn reticulocyten apart kleuren en zo onderscheiden
o Bepaling van reticulocytenaantal geeft een aanwijzing ivm de kinetische basis van de
anemie
o Reticulocyten worden gekleurd met methyleenblauw, briljant cresylblauw of
flowcytometrie met thiazoloranje
5) Serumijzer, totaal ijzerbindende capaciteit (= TIBC, komt overeen met ferritine) en
serumferritine à geven een indruk over het ijzermetabolisme
o Ijzer = belangrijk voor de erytropoiese
o Ijzersaturatiestatus of transferrinesaturatie = serumijzerconcentratie / TIBC à
vertegenwoordigt het % ijzerbindende platsen van transferrine waarop jizer
gebonden is
o Serumferritine = indruk over de algemene ijzerreserves in het lichaam à is gestegen
bij inflammatie
4