WERVELKOLOM LUMBAAL
ENKEL
KNIE
HEUP
MOB IIIA
Academiejaar 2021-2022 | Deel 1 – Wervelkolom lumbaal
, 1
Theoretische achtergrond
Morfologie: lumbosacraal à T12-S5
> Thoracolumbaal: geleidelijke overgang
> Lumbosacraal: abrupte overgang
Lumbale wervel
à Grote corpus
à Grote proc. spinosus die horizontaal naar posterieur loopt
à Lateraalwaartse proc. transversus
à Processus articularis: bovenaan mediaal en posterieur (concaaf) en onderaan
lateraal en ventraal (convex)
à Net lateraal/posterieur proc. articularis superior ligt ook een proc. mammilaris
(dient als oorsprong voor de autochtone rugspieren)
à Gewrichtsfacetten op processus articularis: invloed op beweeglijkheid
C- of J-vormige gewrichtsvlakken
Meer overlap à meer coaptatie à meer bewegingsremming
à Discus intervertabrales: lumbaal zeer groot (1/3 van hoogte van
corpus) à steeds kleiner als we hoger in WK gaan
- Hoe groter de discus, hoe meer bewegingsmarge
- Hoe ouder, hoe minder vocht in de discus, hoe minder hoog deze
wordt, hoe minder beweeglijk (minder vocht in discus)
à Lumbale regio moeilijk los te koppelen van thoracale regio qua
beweeglijkheid
> flexie: 85° (gezamenlijk), waarvan 50° lumbaal
> extensie: 60°, waarvan 35° lumbaal
> lateroflexie: 40°, waarvan 20° L en 20° T
> rotatie: 40°, slechts 5° lumbaal, 35° thoracaal
=> Veel flexie-extensie mogelijkheden lumbaal, lateroflexie mooi verdeeld tussen lumbaal en
thoracaal, weinig rotatie lumbaal
60% van de LRK begint plots (bukken of tillen)
Oorzaak meestal onbekend (85-95% ideopatisch) à geen specifieke medische diagnose
- Pijn en verminderd functioneren
- Gunstig beloop: 50%: 1 week, 95%: 3 maanden
- Onderhoudende psychosociale factoren
=> Bij aspecifieke lage rugpijn niet pathologieën, maar van bewegingsfunctiestoornissen
Facet/articulair probleem: lokale functiestoornis
Hypomobiliteit veroorzaakt door verhoogde weerstand intra-articulair (kapsel, menisci, …) of extra-
articulair (ligamenten, spieren, zenuwen). Degeneratie speelt zeker een rol.
Hypermobiliteit kan door slechte musculaire controle of als compensatie door een hypomobiele
gerichtspartner aan de andere kant
Gestoorde bewegingskwaliteit kan door instabiliteit komen, algemeen slechte bewegingscontrole,
crepitaties en veranderde bewegingsweerstand
, 2
Functionele instabiliteit:
> Mechanische eigenschappen: wervels, ligamenten, discus, facetgewrichten, passieve
eigenschappen van de spieren
> Musculaire eigenschappen: uithouding, kracht, elasticiteit, tonus
> Neuromusculaire coördinatie: zorgt voor optimale samenwerking tussen receptoren
> Posturale controle: geheel biomechanische factoren nodig om de balans te behouden
Normaal beloop
> Sprake van ‘normaal beloop’ wanneer activiteiten en participatie in de tijd gradueel
toenemen (tot het niveau van voor de klachtenepisode).
> Vaak zal ook de pijn verminderen. Dit houdt niet in dat de lage rugpijn altijd geheel
verdwijnt, maar dat de lage rugpijn het uitvoeren van activiteiten en participatie niet (meer)
in de weg staat.
Afwijkend beloop
> Sprake van ‘afwijkend beloop’ als beperkingen en participatieproblemen in de tijd
niet afnemen, maar gelijk blijven of zelfs toenemen.
> Sprake van afwijkend beloop en vertraagd herstel als er gedurende 3w geen duidelijke
toenamen van activiteiten en participatie is
Prognostische factoren voor afwijkend beloop en vertraagd herstel:
- Aan rugpijn gerelateerde factoren
• Hoge mate van beperkingen in activiteiten
• Duur van de rugpijn
• Uitstralende pijn, wijdverspreide pijn
- Individuele factoren
• Oudere leeftijd
• Slechte algemene gezondheidstoestand
- Psychosociale factoren
• Stress, pijngerelateerde angsten
• Somatisatie
• Depressieve klachten
- Werkgerelateerde factoren
• Slechte relaties met collega’s
• Zware fysieke taakeisen
•
Specifieke pathologieën LRP
Radiculair syndroom
Symptomen in benen door gestoorde zenuwgeleiding, verminderde
beweeglijkheid van zenuw (S: sensitisatie, F: kracht, R: reflexen)
> Zenuwcompressie: vernauwing foramen IV of V
> Zenuwrek: vaak traumatisch of bij geboorte
> Verminderde elasticiteit en rekbaarheid (uit zenuw zelf), of door
omliggende structuren
Discusproblematiek
Bij 40% van de 45-plussers zijn hernia’s te zien zonder klachten of
minimale klachten aanwezig zijn
Enkel chirurgie bij ernstig (dropvoet, spierkrachtverlies, spieruitval)
> Antalgische houding: constant of afwisselend Lordose: posterieur probleem
, 3
> Pijn erger in ochtend, bij flexie, bij zitten (meer intradiscale druk), end- Lateraalshift: postero-lateraal
range belasting door overdruk op uitpuilende discus Kyfose: anterieur probleem
Spinaalkanaalstenose
Door degeneratieve veranderingen in foramen vertebrale
Druk geven naar ruggenmerg toe, pijn bij extensie, flexie ontlast
> Zelfde soort klachten als bij P met perifeer arterieel vaatlijden
Spondylolisthesis
= Afschuiven van een wervellichaam t.o.v. boven- of onderliggende
wervellichaam (Vb. door onderbreken van de arcus)
> Congenitaal, traumatisch of door stressfractuur
> Verschillende graden van spondylolisthesis à graad 5: wervel komt er
volledig tussen uit (opletten bij herhaaldelijke of langdurige extensie)
Spondylitis ankylopoetica – Ziekte van Bechterew
Gewrichten groeien vast, verstijven à disci verkalken en botachtige
verbindingen (typisch voorovergebogen houding)
P gaan extensie vermijden, pijn in rust en typisch nachtelijk
Inflammatoire reumatische aandoening met veel pijn
Vaak ook ontstekingsverschijnselen in handen, knieën en voeten
(pijnlijke gezwollen gewrichten)
Wervelfracturen
Distractie of dislocatie fractuur à meestal traumatisch
Compressiefractuur à traumatisch (oudere mensen die naast hun stoel
gaan zitten) of spontaan (osteoporose)
Stressfractuur (Vb. spondylolisthesis)
Bottumoren (metastasen en maligniteiten)
Met hevige, niet-beweging gerelateerde pijn tot gevolg
> Anamnese: specifieke/ eerdere pathologieën (Vb. kanker)
> Tabel: types kanker die voorbestemd zijn tot het vormen van
bottumoren in de wervelkolom à borstkanker, prostaatkanker…
Cauda equina
Zeer ernstig à Directe verwijzing naar ziekenhuis!
Paardenstaart wordt bedrukt/ onder druk gezet door hernia, ontsteking,
verschuiving, tumor…
> Pijn in lage rug, uitstralende pijn benen, zwakte of verlamming > 1 of
beide benen, gevoelsstoornissen in 1 of beide benen
> Gevoelloosheid rond kruis of anus, plassen en ontlasting vaak gestoord
