FINANCIEEL RECHT
DEEL 1: PRIVAAT BANKRECHT
HS 1: GELDREKENINGEN EN BETALINGSVERRICHTINGEN
1. Verschil tss geldrekening en effectenrekening
Geldrekening Effectenrekening
= gebruikt om deposito’s op storten en verhandelen = gebruikt om boekingen van effecten te doen
2. Soorten geldrekeningen
a. Ook nog rekeningen met elektronisch geld (vb. paypall)
b. Rekeningen met cryptomunten
Zicht- of betaalrekening (gereglementeerde) Termijnrekening
Spaarrekening
Boek VII WER belang onderscheid Geen specifieke regelgeving
gereglementeerde en niet-
gereglementeerde is b! vr fiscale
behandeling
Ct van onbepaalde duur Ct van onbepaalde duur Ct van bepaalde duur
Tegoeden opvraagbaar op zicht Tegoeden opvraagbaar op zicht Tegoeden niet op zicht
opvraagbaar
Mogelijkh. Tot verrichten van Geen toepassing regelen inzake Geen toepassing regelen inzake
betalingstransacties bestalingsdiensten boek VII betalingsdiensten boek VII
➢ Gevolg: toepassing ➢ Uitz: kosteloze
regelen beëindiging
betalingsdiensten boek GEREGLEMENTEERDE
VII van toepassing spaarrekening
Al dan niet mogelijkheid opnemen Nooit debetpositie/nooit Geen opneming krediet mogelijk
krediet kredietverlening mogelijk
➢ Mogelijk toepassing ➢ Nooit toepassing
regelen consumentenkrediet
consumentenkrediet
HVJ: zichtrekening is =/= Bijz. regelen GEREGLEMENTEERDE
bewaargeving, aangezien de bank spaarrekening:
gebruik mag maken van de op de ➢ Betreffende de rente:
rekening geboekte fondsen verplicht: basisrente +
Andere RS: kon EVENTUEEL als getrouwheidspremie
verbruikslening gezien worden! ➢ Doc. Met essentiële
MAAR conclusie: het is een SUI spaardersinfo bij
GENERIS ct! (eigen begrip) commercialisering ervan
(voorafgaande
goedkeuring doc door
FSMA)
3. Recht op rekening?
a. NEEN, principe van contractvrijheid. MAAR uitzondering: iedereen recht op basis-bankdienst
(zowel consumenten als ondernemingen)
4. JUIST/FOUT? Elke consument heeft recht op basis-bankdienst en krediet.
a. FOUT. Elke consument heeft onder bepaalde vw’n recht op basis-bankdienst, maar NOOIT
recht op krediet!
b. Ratio recht op basis-bankdienst: indien je het niet hebt, dan wordt je uitgesloten van
financieel verkeer en heb je handicap om deel te nemen aan gewone leven. Vandaar dat
wetgever wou reguleren.
5. JUIST/FOUT? De consument kan NOOIT geweigerd worden tot basis-bankdienst.
1
, a. FOUT. Art. VII. 57 WER heeft bepaalde situaties waar de bank MOET weigeren en sommige
situaties waar hij KAN weigeren of opzeggen
6. JUIST/FOUT? Een onderneming heeft geen recht op basis-bankdienst
a. FOUT. Vroeger niet, sinds wijziging wetgeving wel
b. Ratio: banken hebben veel problemen gekend rondom financiële misdrijven bij sector van
verhandeling van edele metalen. Dit is uitgebreid naar voetbal, waardoor het voor veel
voetbalverenigingen bijna onmogelijk werd om nog bankrekeningen te openen. Daardoor
handicap om deel te nemen aan gewone leven. Wetgever wou dit voorzien
7. Wat houdt basis-bankdienst in?
a. Recht op zichtrekening (betaalrekening) + bepaalde verrichtingen (met inbegrip van
betaalkaart). Het zijn verrichtingen die hij noodzakelijkerwijze moet kunnen doen met die
zichtrekening (overschrijvingen, stortingen, afhalen, domiciliëring, rekeninguitreksels
consulteren, etc
b. Max. 17,26 EUR voor gevragd w
8. Wie of wat is de cel voor financiële informatie? (CFI) ~art. 59/4, §3, lid 4 en 5 WER
a. Orgaan dat de verplichte meldingen ontvangt van financiële instellingen, notarissen,
advocaten, indien die geconfronteerd worden met verdachte financiële transacties. Dat
orgaan gaat kijken of er witwasorganisatie is.
b. De basisbankdienstkamer gaat aan de CFI advies vragen. Indien positief advies of indien geen
antw binnen 60d, dan kan basisbankdienstkamer een financiële instelling aanduiden die aan
onderneming de basisbankdienst moet verlenen.
9. Mag elke echtgenoot zomaar bankverrichtingen stellen?
a. JA, iedere echtgenoot kan ALLEEN een zicht of effectenrekening openen en brandkast huren.
De fin inst enkel informatieplicht tegenover andere echtgenoot
10. Kenmerk rekeningovereenkomst
a. Sui generis ct
b. Beheerst door BANKREGLEMENT -> toetredingscontracten. Clausules die eenzijdig zijn
opgesteld door kredietinstelling en waar je als klant weinig inspraak hebt over manier waarop
relatie zal plaatsvinden. Ze normeren de ctuele verhouding tss KI en cliënteel
i. Bindende kracht/tegenwerpbaarheid van dat reglement?: wordt aanvaard dat er
bindende kracht is, indien de redelijke mogelijkheid tot kennisname
VOORAFGAANDELIJK aan het sluiten van ct is. Er is dus een uitdrukkelijke of
expliciete aanvaarding van klant vereist
1. praktijk: stijlclausule: wordt in RS vastgesteld dat dit de meest werkbare
manier is. De geldigheid wordt zowel in verhouding tot profs als
consumenten erkend
ii. rechtmatig/tegenwerpbaarheid van dat bankreglement?:
1. profs cliënten: beperkt belang wegens afwezigheid derogerende werking
goede trouw. DUS in beginsel RECHTMATIG
a. Geen toepassing regeling onrechtmatige bedingen uit B2B-wet (je
kan dit dus niet inroepen om te verzetten tegen clausules die
onevenwichtig in het voordeel van de financiele instelling is)
i. UITZ: sommige regelen inzake betalingsdienste boek VII
ook dwingend tav prof betalingsdienstgebruikers
2. Consumenten: algemene (zwarte lijst in boek VI) en bijzondere regelen
onrechtmatige bedingen (boek VII voor betalingsdiensten en
consumentenkrediet). DUS in beginsel RECHTMATIG
c. Intuitu personae -> dus einde rekening bij overlijden natuurlijk persoon of faill RP of
onbekwaamheid
11. Interesten => gevolg van feit dat rekeninghouder gelden tbs stelt van de FI en daarvoor een
vergoeding krijgt. De boeking in rekening geeft aanleiding tot het toepassen van een rente in
overeenstemming met ov gesloten tss bank en client
2
, a. Rekeninguitreksels geven schuldvordering weer van ene partij tav andere partij (creditpositie
of debitpositie). Het is geen zakenrechtelijke verhouding!
b. Hoogte interesten bepaald door valutadatum: dag waarop bepaalde bedrag rente opbrengt
of ophoudt rente op te brengen
12. Wat zijn creditrente en debetrente?
a. Creditrente: Soort getrouwheidspremie. In principe vrij te bepalen, maar bij
gereglementeerde spaarrekening zijn er bijz regelen.
b. Debetrente: w desgevallend toegepast op krediet dat aan client w toegestaan. In principe vrij
te bepalen, maar begrenzing via max jaarlijks kostenpercentage indien regelen
consumentenkrediet van toepassing zijn
13. Kan men rentevoet eenzijdig wijzigen?
a. Consumenten: bepaalde duur vs onbepaalde duur
b. Betalingsdiensten: grens art; VII.15
c. Zichtrekening: art. VII.24
d. Consumentenkrediet: VII.86, NEEN verbod
14. Wat is anatocisme?
a. Bij periodieke afsluiting van de rekening wordt de rente gekapitaliseerd (oorsprong van de
kapitalisatie -> HVC: bij een rekening-courant wordt het gekapitaliseerd. Ook bij een
zichtrekening? Arrest HVB Brussel: JA, het is een gewoonte contra-legem (contra-legem wnt
normaal is er geen kapitalisering van interesten)
15. Bespreek de bijzondere bankrekeningen
a. Bijzondere depositorekeningen
i. Meervoudige en gezamenlijke rekeningen
1. Meervoudig: rekening op naam van verschillende personen. Om verrichting
uit te voeren moeten alle titularissen akkoord zijn
2. Gezamenlijke: 2 of meer titularissen, indien creditbedrag dan beide
hoofdelijk SE van de FI. (=actieve hoofdelijkheid) -> nadeel: indien 1 van de
SE failliet is, dan wordt volledige rekening geblokkeerd. Dus treft ook
vermogen van de andere titularis
ii. Kwaliteitsrekening: rekening die wordt geopend om afgescheiden vermogen van een
bepaalde SE onder te brengen (vb. rekening van advocaat, notaris,
vastgoedmakelaar) -> voordeel: indien beslag wordt gelegd op goederen
rekeninghouder (adv, not, vastgoed) dan kan economische eigenaar kan tot
revindicatie overgaan.
16. Clausule van uniciteit van rekening of eenheid van rekening
a. Bank kan meerdere rekeningen openen voor 1 klant, maar die uniciteit zorgt ervoor dat er
maar 1 rekening is van de klant in totaliteit bij de FI. Dus alle verschillende rekeningen zijn
subrekeningen die samengebracht worden tot 1 moederrekening. Er kunnen
compensatiebedingen ingelast worden tss de rekeningen.
17. Wat is een compensatiebeding?
a. = rekeningen kunnen onderling gecompenseerd worden op elk ogenblik
b. Doel: FI wil vermijden dat waar hij geld moet betalen aan de boedel, hij deze moet betalen,
maar waar hij gelden van vorderen van de rekeninghouden, dat hij mogelijks in samenloop
komt met de andere SE’s (indien rekeninghouder faill is). Door compensatie komt met tot 1
netto-bedrag
18. Wat is nut en tegenwerpbaarheid van compensatiebedingen bij insolventie?
a. Rekeninghouder is onderneming/rechtspersoon: tegenwerpbaarheid compensatiebeding.
Indien geen compensatiebeding: schuldvgl na faill slechts mogelijk ogv connexiteit
b. Rekeninghouder consument: mogelijkheid tot schuldvgl (dus compensatie) moet worden
nagegaan overeenkomstig faillissementrecht (enkel bij verknochte schuldvorderingen is
schuldvgl na faill mogelijk)
c. ONMOGELIJKHEID van de bank om zich op compensatiebedingen te beroepen mbt
KWALITEITSREKENINGEN, aangezien zij buiten het vermogen van de titularis valt
3
, 19. Verhouding tss eenheid van rekening en compensatiebeding?
a. Compensatiebeding heeft aanvullende werking tav beding van eenheid van rekening.
i. Is bij termijnrekeningen: sommige rekeningen kunnen nog niet afgesloten worden
(aangezien de termijn ng niet is voldaan). Eenheid van rekening ontstaat vanaf
moment dat je verschillende rekeningen van 1 persoon hebt die kunnen afgesloten
worden en waarbij saldo kan worden gecompenseerd. Als er nog andere rekeningen
zijn die toen niet konden worden afgesloten (termijn), dan kan je toch nog
aanvullend compenseren, maar deze keer obv compensatiebeding (dus ook als ze ng
niet op afgesproken termijn zitten)
ii. Bij meerderheidsrekening: beding van eenheid van rekening is hier niet genoeg om
te compenseren tss verschillende rekeningen van verschillende titularissen (titularis
van gemeenschappelijk rekening kan nog andere rekeningen hebben, waar de
andere titularis geen titularis van is). Compensatiebeding kan hier van toepassing
zijn dan om te compenseren met vb. een schuld die die titularis heeft ogv andere
rekeningen.
20. Hoe kan een rekeningov beëindigd worden?
a. Intuitu personae: rekeningov is een intuitu personae ov, waardoor de ov ten einde komt
doordat het intuitu personae karakter bij overlijden vn NP of faill/onbekwaamheid RP
ontstaat
b. Opzegging: niet mogelijk voor rekening met bepaalde duur (termijnrekening), wel voor
onbepaalde duur (spaarrekening en betaalrekening)
i. Overstapdienst voor betaalrekeningen: wnr rekeninghouder overstapt naar andere
FI, moet er een overstapdienst zijn
HS 2: BETALINGSDIENSTEN
= bewerken van de rekening door gebruik bepaald technieken (vb. overschrijving)
1. Soorten betalingsdiensten
a. Overschrijving (= door BETALER geïnitieerde betalingstransactie)
i. Bijz. vorm: doorlopende opdracht
b. Domiciliëring ~direct debet (= door BEGUNSTIGDE geïnitieerde betalingstransactie)
i. Begunstigde stelt een domiciliëringsopdracht op en die laat hij ondertekenen door
betaler. Dit wordt neergelegd bij bank die de opdracht zal uitvoeren
c. Debetkaart (BC/Maestro) (= door BETALER geïnitieerde betalingstransactie)
i. Laat toe om geld af te halen bij een betaalautomaat of om betalingen uit te voeren
bij een handelaar dmv debetkaart en pincode en mits u beschikt over een
beschikbaar saldo
d. Kredietkaart (= VIA de BEGUNSTIGDE geïnitieerde betalingstransactie. Er zit een centrale
verwerker nog tussen)
i. Hoeft niet noodzakelijk en onmiddellijk beschikbaar geld hebben staan om betaling
uit te voeren. Op het einde van de maand alles betalen. Gelijklopend met
debetkaart, maar hier gaat de debitering er later via domiciliëring van uw rekening af
ii. Kan ook op afstand (vb. indien je hotelkamer wenst te boeken: zal men vragen om
kaartnummer met code door te geven.)
e. Elektronisch geld
f. Cryptomunten (vallen niet onder regeling betalingsdiensten)
2. Alternatieve diensten
a. Betalingsinitiatiediensten vb. payconic -> zie art. I.9 WER
b. Rekeninginformatiediensten -> zie art. I.9 WER
3. Giraal geld = niet-tastbaar geld (op kaart)
a. Principe: enkel chartaal geld (tastbaar) als wettig betaalmiddel. Door corona mag meer girale
betaling.
4
