Deel 1: Supply Chain Management
Het belang van SCM en IT voor organisaties
Organisaties
zijn een enkele schakel in een supply chain / supply network: netwerk van activiteiten (fysieke,
informatieve en financiële stromen) die nodig zijn om afgewerkte producten of diensten aan
klanten te leveren
gebruiken IT om
o interne operaties efficiënt te beheren
o samenwerken met partners in de supply chain / supply network partners
1. Basis van operations management
1.1 OM, Bedrijfsfuncties en Value Chain (Waardeketen)
Operations Management
Wat is Operations Management?
Een kernbedrijfsfunctie van elke onderneming
Plant, organiseert, coördineert en controleert de middelen die nodig zijn om de goederen en
diensten van het bedrijf te produceren.
Richt zich op het transformatieproces van inputs naar outputs die waarde toevoegen.
o Inputs: materialen, technologie, informatie, faciliteiten, mensen, ...
o Output: afgewerkte goederen of diensten
Toegevoegde waarde (value added): netto toename tussen de waarde van het product en de
waarde van alle inputs.
Doel: concurrentievoordeel en succes opbouwen
Waardetoevoeging (value added)
Operations management is gericht op het maximaliseren van de waardetoevoeging of productiviteit
Toegevoegde waarde = netto toename tussen de waarde van het eindproduct en de waarde
van alle inputs
Minimaliseren van verspilling: elimineren van activiteiten die geen waarde toevoegen
Maximaliseren van efficiëntie: activiteiten goed uitvoeren tegen de laagst mogelijke kosten
Transformatieproces
• Van input → naar output
• Performance information: je kan zien hoeveel klanten de snelkassa gebruiken (meten)
• Customer feedback: je kan ook vragen aan klanten wat ze willen (vragen)
Waardeketen (Michael Porter), the value chain
1
,De value chain van Porter ook wel waardeketen genoemd, beschrijft de activiteiten die nodig zijn om
het product uiteindelijk bij de klant te brengen. De activiteiten zijn onder te verdelen in primaire en
secundaire activiteiten.
De primaire activiteiten:
• Inbound Logistics betreft de relatie met de leveranciers en omvat alle activiteiten
betreffende de ontvangst, de opslag en de verspreiding van de inputs;
• Operations: het slaat op alle activiteiten die inputs omzetten in outputs (producten en
diensten);
• Outbound Logistics omvat de activiteiten die de output verzamelen, opslaan en
distribueren;
• Marketing and Sales informeren de kopers over de producten en diensten en bewegen hen
tot aankopen;
• Service zorgt dat na de aankoop het product of de dienst blijft werken.
De secundaire of ondersteunende activiteiten:
• Procurement: slaat op de verwerving van inputs voor de onderneming;
• Human Resource Management omvat de activiteiten die slaan op de werving, training,
ontwikkeling en indien nodig ook het ontslag van personeel;
• Technological Development gaat over de uitrusting, hardware, software, procedures en
technische kennis die nodig zijn om inputs om te zetten in outputs;
• Infrastructure dient de noden van de onderneming en omvat departementen zoals
boekhouding, financiering en planning.
Operations management beslissingen
Strategisch niveau
Minder frequente, langetermijnbeslissingen die een brede reikwijdte hebben en de richting
aangeven voor de hele organisatie
Tactisch niveau
Frequentere, kortetermijnbeslissingen, die worden afgebakend door strategische
beslissingen en gericht zijn op specifieke afdelingen en taken
Bv: vrijdag druk bij Mcdo, meer personeel zetten, andere week miss minder personeel
Strategisch tactisch
2
,Voorbeeld van leidende bedrijfsfuncties
➔ Andere bedrijfsfuncties (Personeelszaken, Aankoop, Onderzoek & Ontwikkeling, Boekhouding, ...)
ondersteunen deze belangrijkste bedrijfsfuncties
CEO: zorgen da bedrijf succesvol blijft
Marketing
o Chief: generen van vraag, welke goederen en diensten sluiten aan bij wat we nodig
hebben om op de markt te komen?
Operations
o Chief: bezig met de operatie, coördineren van grondstoffen, technologie. Zodat de
producten er komen zoals die gevraagd worden door de marketingafdeling
Finance
o Chief: hoe komen centen binnen, langetermijninvesteringen
Toenemend belang van SCM en IT
➔ Noodzaak om de volledige toeleveringsketen (toeleveringsnetwerk) te beheren:
leveranciers/klanten
➔ Informatietechnologie wordt van vitaal belang voor een onderneming en haar toeleveringsnetwerk
1.2 Manufacturing vs. Diensten
GOEDEREN
Materiële producten: kunnen op voorhand worden geproduceerd vooraf en opgeslagen in
voorraad
Weinig klantencontact en langere responstijden
Kapitaalintensief: je moet investeringen doen
DIENSTEN
Immateriële prestaties (ideeën, bijstand, informatie, ...)
Veel contact met de klant en korte responstijden
Arbeidsintensief
3
, Classificatie van dienstverlenende organisaties
➔ Bedrijven hebben kenmerken van zowel productie- en dienstverlenende organisaties
Mate van arbeidsintensiteit Mate van klantencontact Mate van standaardisatie van dienstverlening
1. Quasi-manufacturing
Tastbare producten (vb. suiker), kan op voorhand gemaakt worden en worden opgeslaan in
een warehouse
Weinig contact met klant en langere response time
2. Mixed services
Bv: banken
3. Pure services
Niet tastbare producten die aflevert (lessen, restaurant…)
Veel contact met de klanten, response time korter
Labor-intensive, vraagt veel werk van mensen met die inzichten en ervaring
Kan moeilijk geautomatiseerd worden door de ervaring die de persoon heeft
Werkgelegenheid per sector (voorbeeld VS)
→ nu meer tewerkstelling
bij diensten
→ door automatisering
1.3 Historische ontwikkeling
1. Industriële revolutie
Doorbraak door James Watt met de stoommachine: geen dieren of mensen meer
nodig om kracht te leveren
Adam Smith: concept van division of labor
o Productie van goed opdelen in bepaalde taken, je moest je specialiseren in een
bepaalde taak en zo werd je er beter in
Eli Whitney: Interchangeable parts → basis van massaproductie
2. Scientific managmenent (Taylorism)
Fredrick Taylor: scientific time study- voor elk van die kleine taken moet er een
performance standard voorop gesteld worden
o Vb. voor het indraaien van een schroef kan je doen in een bepaalde tijd en die
wn moet die standaard halen
o Als een wn die standaard niet haalt, in dat geval moet dat gevolgen hebben in
zijn loon (wage-contingent performance standard scheme)
o Werknemers gemotiveerd door geld – managers optimaliseren door
wetenschappelijke studie
4
, o Scheiden plannen / doen
Ford: lopende band
o Wn heef maar een bepaalde tijd om die taak te doen → eerste vorm van
massa productie
o bewegende assemblage lijn: verdeling van arbeid en verwisselbare onderdelen
3. Human relations management
Hawthorne effect: wilde wnr’s observeren en wilde kijken wat het effect was als de
omstandigheden waarin de mensen moesten werken veranderen, gaat dit de productie
aanpassen?
o Wat men ook deed, de productiviteit van de wnr’s nam toe, omdat men
aandacht bestede aan de mensen
Werknemers zijn gemotiveerd door het krijgen van aandacht. Niet alleen geld draagt
bij tot productiviteit
o job enlargement: meer taken van hetzelfde niveau toevoegen
o job enrichment: taken van een hoger niveau toevoegen
4. Management science
Harris Mathematical Inventory Management Model: kwantitatieve technieken om
operationele problemen
o Vandaag de dag gebaseerd op kwantitatieve manieren om beslissingen te
maken
Statistische kwaliteitsbeheersing
o wiskunde en data gebruiken voor onze voorraden te bekijken en optimaliseren
→ statistiek en kwantitatieve beslissingen
Kwantitatieve besluitvormings hulpmiddelen (b.v. voorraadmodellen,
prognosemodellen, planning technieken ...) - gestimuleerd door de Tweede
Wereldoorlog 2 - lineaire programmering
5. The computer age
Computer: Computer maakt veel grotere kwantitatieve modellen, doet berekeningen
MRP (Material Requirements Planning): materiaalbehoefteplanning. Dit houdt in dat
de behoefte aan bepaalde goederen op een bepaalde plaats worden berekend
(voorspeld eigenlijk), en aan de hand daarvan worden acties ondernomen om te
zorgen dat die materialen worden aangevoerd.
6. Sinds ‘80
Just-in-time principe (JIT): zorgen dat je een relatief lage voorraad hebt in de
onderneming
o filosofie om grote volumes te produceren met minimale voorraad door
eliminatie van afval en voortdurende procesverbetering (b.v. Toyota)
Total quality management (TQM): managementstroming die gericht is op
voortdurende verbetering van algemene bedrijfsprestaties, en een focus legt op het
voldoen aan klanteisen en de bedrijfsstrategie.
o filosofie om de kwaliteit te verbeteren door het elimineren van oorzaken van
defecten en het maken van kwaliteit een verantwoordelijkheid van iedereen
(b.v. ISO-normen) (b.v. EdwardsDeming)
Business process reengineering (BPR): het herontwerpen van de processen van
een bedrijf om de efficiency te verhogen, de kwaliteit te verbeteren en de kosten te
verlagen. Michael Hammer (FORD, 1990): "Reengineering werk: niet automatiseren,
uitwissen"
7. Recent evolutions
Supply chain management (SCM):
o het beheren van de stroom van materialen en informatie van leveranciers en
kopers van grondstoffen tot de eindgebruiker
Flexibiliteit, (b.v. sneakers zelf ontwerpen, gepersonaliseerde sneaker)
Timed-based competition (bv: apotheek, leverancier levert 3 keer per dag de
producten die apotheek niet op voorraad heeft)
Duurzaamheid: afval verminderen, recyclen en hergebruik van producten en
onderdelen - ISO 14000
Elektronische handel: gebruik van het internet voor het uitvoeren van
bedrijfsactiviteiten
Wereldwijde markt: concurreren op meerdere markten inspelen op verschillende
behoeften van klanten, leveranciers beheren, ...
5
