SOCIAAL ZEKERHEIDSRECHT
Hoofdstuk 1: Algemeenheden
Vervangend inkomen: ziekte- en invaliditeitsuitkering, werkloosheidsuitkering (degressief), rust- en
overlevingspensioen, arbeidsongeval, jaarlijkse vakantie (arbeiders)
Aanvullend inkomen: groeipakket (gezinsbijslag)
1. Doel van de sociale zekerheid
Waarborgen aan elke burger van voldoende bestaansmiddelen wanneer bestaanszekerheid
bedreigd wordt owv bepaalde risico’s
Verzekeren van sociale risico’s en verschaffen van een uitkering wanneer het onmogelijk is
arbeid te verrichten
Verschillende mogelijkheden:
- Vervangend inkomen: ziekte, ongeval, werkloosheid, ouderdom, vakantie
- Aanvullend inkomen: kinderlast
- Rechtstreekse betaling of terugbetaling van kosten: bij ziekte vb dokterskosten,
apotheekkosten, remgeld, forfait
2. Takken van sociale zekerheid
Ziekte- en invaliditeitsverzekering
Werkloosheidsverzekering
Gezinsbijslag (in Vlaanderen: groeipakket)
Rust- en overlevingspensioen
Jaarlijkse vakantie
Beroepsziekteverzekering
Arbeidsongevallenverzekering !! Enkel in 2de orde: verplicht bij verzekeraar nemen, als wg dit
nalaat, dan wg boete en wn nog steeds vergoeden door RSZ
3. Residuaire stelsels = sociale bijstand (zie blauwe blz p545)
Geen aanspraak op tegemoetkomingen van één van de klassieke takken van sociale zekerheid
1. Leefloon
2. Inkomensgarantie voor ouderen: leefloon +65j
3. Tegemoetkoming aan personen met een handicap
Geen band met arbeid, onderzoek naar bestaansmiddelen vereist, financiering via belastingen
1
, Residuaire stelsel kunnen uitleggen op examen !!
Leefloon = uitgekeerd door OCMW van je verblijfplaats
(uitz: studentenkamers, woonzorgcentra en gevangenissen grote steden zoals Leuven enz veel
studenten)
3 categorieën:
1 alleenstaanden
2 samenwonenden
3 personen met gezinslast (krijgt meeste leefloon)
Inkomensgarantie = hoger voor ouderen (+65) dan vb iemand van 30 omdat deze de situatie nog
kan verbeteren en nog kan gaan werken, ook al heeft 30 jarige meer kosten zoals huis enz
4. Sociale zekerheidsstelsels
3 stelsels groeien stilaan naar elkaar toe
1. Stelsel voor werknemers
- Arbeidsovereenkomst
- Algemeen stelsel sociale zekerheid, maar bijzondere regels voor vb mijnwerkers en zeelieden
- Verschil tussen arbeiders en bedienden: jaarlijkse vakantie en arbeidsongeschiktheid
2. Stelsel voor zelfstandigen
- Beroepsactiviteit zonder contractuele band met wg (eigen baas)
- Sluiten aannemingsovereenkomst met opdrachtgever
3. Stelsel voor ambtenaren
- Tewerkgesteld bij OH-dienst
- Contractuele ambtenaar
- Statutaire ambtenaar
Stelsel voor ambtenaren: verschil kunnen uitleggen
Statutaire ambtenaren: enkel in 3e stelsel: vast benoemd = eenzijdige aanstelling, er moet niets
getekend worden, moeilijk ontslagen worden, betere pensioenrechten, maar wel hogere bijdrage
aan pensioen (= hogere bijdrage aan sociale zekerheid)
Contractuele ambtenaren: gelijkgesteld met werknemers tweede pensioenpijler om verschil in
pensioen tegen te gaan
verschil in ziekte-uitkering (ziektedagen sparen en later opnemen), voordeliger pensioen
en statutaire ambtenaren kunnen moeilijker ontslagen worden
2
,5. Kenmerken van sociale zekerheid
Verplicht: wetten van openbare orde
Financiering: bijdrage wg en wn + subsidies OH
Beheer door Beheerscomité van RSZ (paritair)
Solidariteitsprincipe: mensen die het moeilijk hebben krijgen meer en mensen die het goed
hebben, steken meer in de sociale zekerheid
Rechthebbende als voldoet aan gestelde voorwaarden, inkomensonafhankelijkheid
Kenmerken sociale zekerheid kunnen geven op examen
Platformeconomie: wat is dat? En wat is sociaalrechtelijk de discussie hierover?
voorbeeld: Uber, Delivero: zijt dit zelfstandigen of niet? Wel betaalt als zelfstandigen, maar
enkel voor 1 platform werken dan toch gezagsverhouding
Nieuwe wet: 5 dagen week ook verdelen over 4 dagen en eventueel nog van thuis werken enz
Nachtarbeid vanaf 8u ‘s avonds: voordelig voor pakjesdienst om na die uren pakjes te leveren
Aspecten van akkoord arbeidsdeal hierop toepassen
Inkomstenbronnen RSZ om nadien te herverdelen:
- Sociale bijdrage (wg- en wn-bijdrage: RSZ wn 13,07% en RSZ wg 25-30%)
- Subsidies OH: accijnzen, taxen, …
6. Bevoegdheid van sociale zekerheid
Sociale zekerheid = federale bevoegdheid MAAR wel aantal staatshervormingen
Toezicht, opvolging en sanctionering van werklozen (gewestenbevoegdheid)
RSZ-doelgroep verminderingen voor wg’s (gewestenbevoegdheid)
Gezinsbijslagen (gemeenschapsbevoegdheid)
Groeipakket vanaf 6e staatshervorming regionaal ipv federaal geregeld
Basis sociale zekerheid = federaal, maar ook regionale bevoegdheden
Sociale bijstand = uitbreiding Vlaamse sociale bescherming
Vlaamse zorgverzekering
Basis ondersteuningsbudget voor mensen met handicap
Inkomens gerelateerde tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden
3
, 7. Aanvullende sociale verzekeringen
Ontwikkeling van sociale verzekeringen naast de verplichte sociale zekerheid
belang hiervan is gestegen vb: hospitalisatieverzekering, pensioenverzekering
Hoofdstuk 2: Kruispuntbank van de sociale zekerheid
(KSZ)
‘Single-once’-principe:
Welke gegevens zijn nodig om bepaalde rechten toe te kennen
Formulieren op elkaar afstemmen
Wie is best geplaatst op gegevens op te vragen
Single once = 1x in uw leven dezelfde gegevens ingeven, niet telkens dezelfde formulieren
invullen
KSZ = elektronisch netwerk motor en coördinator van e-gouvernement in sociale sector
Zorgt voor snelle en efficiënte dienstverlening met zo weinig mogelijk administratieve formaliteiten
Werking KSZ:
Verkeersregelaar
Verwijzingsrepertorium
Persoonsgebonden gegevens opslagen en beheren binnen bevoegde sociale zekerheidsinstelling
vb: gegevens ivm loon, arbeidstijd, werkloosheid
Sociale zekerheidsinstellingen die persoonsgegevens nodig heeft, moet eerst Kruispuntbank
controleren
Als negatief zelf aan betrokkene persoon vragen
Voordeel: niet telkens opnieuw alle gegevens doorgeven + automatisch doorgeven gewijzigde
gegevens
Principe van authentieke bron
Structuur kruispuntbank Sociale Zekerheid
Elke sociaal verzekerde beschikt over
- Unieke identificatiesleutel dat door alle sociale zekerheidsinstellingen wordt gebruikt
= INSZ-nummer
= rijksregisternummer (Vb?)
Automatische rechtentoekenning rechten krijgen zonder ze aan te vragen vb: studietoelage bij
ouders die minder inkomen hebben automatisch berekend ipv telkens aan te vragen
Portaal sociale zekerheid: socialsecurity.be
4
