naam soort aangrijpingspunt Wat? effect bijwerkingen indicatie extra
bestendig tegen afbraak door
carbachol parasympaticomimeticum mAchR en nAchR agonist zelfde als Ach
AchE
pilocarpine parasympaticomimeticum mAchR partiële agonist natuurlijk voorkomend
andere: diagnostische
urineretentie, wazig zicht, oogdruppels, GI hypermotiliteit,
atropine parasympaticolyticum M2 (hart) antagonist tachycardie (hart) sinus bradycardie
droge mond Parkinson, co-medicatie bij
anesthesie
hyoscine/scopolamine parasympaticolyticum M1 (labyrint middenoor) antagonist anti-emetisch idem atropine braken bij reisziekte werkt centraal
butylscopolamine parasympaticolyticum M3 (GI) antagonist daling motiliteit en tonus idem atropine GI spasmen positief geladen (enkel perifeer)
ipratropium parasympaticolyticum M3 (long) antagonist bronchodilatatie idem atropine astma, COPD toediening via inhalatie
suxamethonium intubatie trachea, effect versterken door AChE-
spierverslapper nAChR agonist depolarisatieblok
(succinylcholine) elektroshocktherapie remmers
competitieve hypotensie en effect opgeheven door AChE-
atracurium spierverslapper nAChR transmissieblok tijdens anesthesie
antagonist bronchoconstrictie remmers
competitief voor
cholinerge crisis + alle AChE-remmers heffen
edrofonium kortwerkende AChE-remmer acetylcholine esterase anionische reversibele inhibitie
paradoxale spierzwakte transmissieblok op
bindingsplaats
idem + binding aan
neostigmine middelmatig lange AChE-remmer AChE reversibele inhibitie idem anesthesie (+ atropine) niet doorheen BHB
katalytische site
idem + binding aan
fysostigmine middelmatig lange AChE-remmer AChE reversibele inhibitie idem glaucoom (oogdruppels) wel doorheen BHB
katalytische site
dyflos langdurige AChE-remmer AChE irreversibele inhibitie idem oogdruppels
bradycardie, ↓BD,
parathion/zenuwgassen langdurige AChE-remmer AChE irreversibele inhibitie vergiftiging
ademhalingsproblemen
oxymetazoline α-receptor agonist α1 agonist vernauwing bloedvaatjes verstopte neus gewenning na lang gebruik
afbouwen in combinatie met β-
clonidine α-receptor agonist α2 (hersenstam) agonist minder vasoconstrictie orthostatische hypotensie hoge bloeddruk
blokker
fenylefrine α-receptor agonist α1 agonist mydriasis diagnostisch (oogdruppels) ook in neusspray
adrenaline α-agonist α1 agonist vasoconstrictie anafylaxie, anesthesie
vasodilatatie, hartritme- bijwerkingen als het in
salbutamol β-receptor agonist β2 agonist relaxatie SMC acute bronchoconstrictie
stoornissen (β1) systemische circulatie komt
dobutamine β-receptor agonist β1 agonist ↑ inotroop effect aritmie cardiogene shock, AV-blok
isoprenaline β-receptor agonist β2 agonist ↓ PW, ↑ CO AV-geleidingsblok
naam soort aangrijpingspunt Wat? effect bijwerkingen indicatie extra
pindolol β-receptor agonist β partiële agonist hoort bij β-blokkers
adrenaline β-agonist β agonist ↑ ino-, chronotroop anafylaxie, hartstilstand (IV)
reflex tachycardie +
fentolamine α-receptor antagonist α1 en α2 antagonist vasodilatatie hypertensie
orthostatische hypotensie
orthostatische hypotensie,
prazosine α-receptor antagonist α1 antagonist vasodilatatie perifeer oedeem, hypertensie minder reflex tachycardie
ejaculatiestoornissen
β-receptor antagonist (β- alle β-blokkers: hypertensie,
HR ↓, ↓ frequentie ↓ nachtmerries (doorheen
propanolol blokker) anti- β1 en β2 antagonist angina pectoris, preventie MI, HR-
contractiliteit BHB)
aritmica klasse II) stoornis, hartfalen (lage dosis)
bronchoconstrictie,
atenolol β-receptor antagonist β1 antagonist idem hypoglycemie, koude idem bijwerkingen zijn effecten van β2
extremiteiten
nevenwerkingen dalen in intrinsieke sympaticomimetische
pindolol β-receptor antagonist β partiële agonist idem idem
rust activiteit
amfetamine, efedrine, competitie met NA NA lekt in synaptische werking wordt onderdrukt door
indirecte sympaticomimetica VMAT tachyfylaxie, tolerantie
tyramine voor opname spleet TCA en cocaïne
SSRI's 5-HT reuptake inhibitoren 5-HT1A antagonist depressie en angststoornissen
vaatspasmen in de atherosclerose is een contra-
sumatriptan triptaan 5-HT1B en 5-HT1D agonist vasoconstrictie migraine
coronairen idicatie
ergotamine ergotalkaloïde 5-HT1B en 5-HT1D partiële agonist vasoconstrictie idem migraine idem
ketanserine 5-HT2A antagonist
atypische antipsychotica 5-HT2A antagonist
LSD psycho-actieve stof 5-HT2A agonist
ondansetron anti-emetica 5-HT3 antagonist braken (door radio/chemo)
metoclopramide gastroptokinetisch 5-HT4 agonist bevordering peristaltiek EPS, prolactinemie ↑ braken (door chemotherapie)
metoclopramide anti-emeticum 5-HT3; D-receptor antagonist EPS, prolactinemie ↑ braken
serotonerge en α-
ergometrine ergotalkaloïde agonist contractie uterus postpartum bloeding stelpen
receptoren
inhibitie prolactine- toepassing bij ziekte van
bromocriptine ergotalkaloïde dopaminereceptoren agonist hyperprolactinemie
release Parkinson
ATP purine K-kanaal inhibitor depolarisatie ook agonist van P2X
naam soort aangrijpingspunt Wat? effect bijwerkingen indicatie extra
inductie
ADP purine P2Y agonist
plaatjesaggregatie
A1: anti-aritmisch,
bronchoconstrictie
A2: VD, inhibitie
adenosine purine A1, A2, A3 agonist
bloedplaatjes
A3: vrijgave histamine
bronchoconstrictie
theofylline A1 (A2) antagonist bronchodilatatie aritmie astma
VD, anti-aggregatie (via
dipyridamol heropname adenosine remming
A2)
systemische en orthostatische hypotensie,
NO donoren hartfalen, angina
coronaire VD hoofdpijn
VD veneus systeem -> oedeem (gevolg van pulmonaire
NO als gas
oedeem ↓ hypertensie)
sildenafil FDE V - remmer FDE V inhibitor meer vasodilatatie impotentie
eerste generatie competitieve sterk sederend, anti-
promethazine H1 vermindert contractie allergie ook anti-emetisch
antihistaminicum antagonist cholinerge effecten
