Examen mens en gezondheid
Hoofdstuk 1 : Psycho-sociale problemen (deel 1)
Overzicht psycho-sociale problemen
- Wat verstaan we onder deze problemen?
- Wat zijn de belangrijkste symptomen?
- Hoe vaak komen ze voor?
- Welke factoren beïnvloeden het ontstaan en het verloop van deze problemen?
- Hoe kunnen we preventief omgaan met deze problemen?
- Hoe kunnen we mensen begeleiden die met deze problemen te maken krijgen?
Introductie: Belangrijke concepten
Psycho-sociale problemen
- Psychische problemen: gevoelens en gedachten
- Sociale problemen: anderen, instanties,…
=> combinatie van beiden
Voorbeelden
- Stress
- Slaapproblemen
- Verslaving
- Rouw
- Relationele problemen
,Stress
Wat is stress?
De emotionele en lichamelijke reactie die optreedt wnr iemand zich probeert a/t passen aan
veranderingen die het normale, dagelijkse leven verstoren of driegen te verstoren en die een persoon
dwingen om aan te passen.
Welke factoren beïnvloeden het ontstaan en verloop van stress?
Concepten van stress vanuit 3 theorieën
- Stress als reactie op een (levensgebeurtenis)
- Stress als een (psychologische) transactie of beoordeling
- Stress als een fysiologische reactie
Typen stress
1. Acute stress
2. Chronische stress(oren)
Stress en verband met ziekten (directe en indirecte route)
- Lichamelijke ziekten: verkoudheid, hart- en vaatziekten, kanker, darmaandoeningen, hiv/aids
- Psychologische ziekten: PTSS & aanpassingsstoornis
- Psychosociale aandoeningen: slaapproblemen, burn-out en bore-out
Hoe kunnen we preventief omgaan met stress?
- Veelvoorkomende stress-signalen tijdig onderkennen
- Vragenlijsten (Perceived stress-scale, stressbestendigheidstest en spanningsboog)
- Relaxatie- oefeningen
- Balkmetafoor: psycho-educatie en in kaart brengen van stressoren, coping en draagkracht
Hoe kunnen we mensen begeleiden die met stress te maken krijgen?
- Mindfulness app
- Fluitend naar je werk
- Energie opladen
- Beter in het groen
- Ontspan
Klachtgerichte mini-training Trimbos-instituut
= groepsgerichte cursus (3 bijeenkomsten) waarin deelnemers leren om te gaan met de klacht
waarmee
zij zich hebben aangemeld zoals stress
Uitgangspunt:
klacht heeft relatie met depressie, veelvoorkomend is, veel kosten met zich meebrengen en
behandelbaar zijn
Voorbeelden psycho-educatie:
Stress herkennen
- Momenten van rust niet overslaan
- Zonder werk zitten, constant gevoel van stress hebben, financiële problemen, verdriet, ruzie
of een ziekte
- Niet goed kunnen ontspannen, moeilijker slapen, niet meer genieten van de dingen om je
heen
- Moe, vergeetachtig, geïrriteerd + je kan zomaar lichamelijke klachten krijgen
, - Gemakkelijker ongezonde dingen doen (roken, bingen,..)
Dingen die helpen bij stress
- Extra gezond eten
- Elke dag half uur actief bewegen, momenten van ontspanning inlassen en een plan maken
om beter te slapen
- Op zoek gaan naar de oorzaak van jouw stress: opschrijven waar je zorgen over maakt en
tegen welke problemen je aanloopt EN op een rij zetten waar je van ontspant.
- Problemen bespreken en de zelf bedachte oplossingen met vrienden, familie of huisarts (of
psychologisch consulent)
- Zorg elke dag voor momenten waarop je niet bezig bent met alle dagelijkse doe-dingen, dat
geeft ontspanning
Wat verstaan we onder burn-out?
Burn-out : de definitie:
Een burn-out is het gevolg van chronische (werk)stress. Er is sprake van een probleem in de
energiehuishouding van een persoon.
→ verschillende definities
Burn-out : verschillende fases:
1. bevolgenheid
2. stress
3. overspanning : > 3 maanden zonder recuperatie
4. burn-out : > 1 jaar zonder recuperatie
Bore out
= stress door verveling
, Hoe kan je deze symptomen koppelen aan bio-psycho-sociaal model?
Theorieën over burn-out:
- Seyle: laatste fase algemeen aanpassingssyndroom, namelijk geestelijke en lichamelijke
uitputting (alarmfase / weerstandsfase / uitputtingsfase)
- Maslach: syndroom van 3 fasen van emotionele uitputting, depersonalisatie, verminderde
persoonlijke prestaties
Wat zijn de belangrijkste symptomen?
Drie hoofdkenmerken van burn-out:
1. Emotionele uitputting
= extreme en langdurige vermoeidheid
2. Depersonalisatie
= cynisch worden, negatief
3. Afgenomen professionele bekwaamheid
Klachten:
- Fysiek
- Mentaal
- Gedragsmatig
→ Minimaal gedurende één jaar
→ Hoofdzakelijk werk-gerelateerde klachten
Kenmerken bore-out
1. Lusteloosheid
2. Slapeloosheid
3. Frustratie
4. Irritatie
5. Een laag zelfbeeld
6. Verminderende/verhoogde eetlust
Deze symptomen kunnen gepaard gaan met lichamelijke klachten als:
- Hoofdpijn
- Steken in de hartstreek
- Spier- en gewrichtspijn
Hoe vaak komt burn-out voor?
Vlaanderen:
- 17% (méér dan één op de zes werknemers!) kampt met burn-outklachten of loopt er risico op
- 9,5 procent loopt risico op burn-out
- 7,6 procent heeft een burn-out
Risicogroepen - belangrijke factoren :
- Type beroep : administratief, bedienden
- Lager opleidingsniveau
- Leeftijd : hooste risico tss 18 en 34 jaar
