Hoofdstuk 1
De kritische ethiek of over de vraag: Weet jij waar je mee
bezig bent?
1. Kritisch sociaal werk
Eerste vraag: “Wat is de mens?” => Microniveau
Antwoord:
- Idealisme: Ik bepaald het niet ik = Absoluut vrij, absoluut goed
- Materialisme: niet ik bepaald het bwz = Absoluut niet vrij
- Kritisch mensbeeld: Ik Niet ik = Relatief vrij, relatief goed: er is een
wisselwerking
Idealisme en materialisme worden sterk afgeraden.
Toepassing op seksualiteit:
Idealisme: Je kan/moet de drang controleren, anders volgt er bestraffing
Materialisme: Je kan er niet aan doen, je lichaam controleert je bwz
Kritisch: Je hebt drift en bwz, dit staat in relatie met elkaar, je moet hier proberen
mee omgaan.
Tweede vraag: “wat is de samenleving?” => Mesoniveau
Antwoord:
- Middeleeuwen: Geest/God: Alles is goed
- Moderne tijd: materiële ontwikkeling: meer materiële middelen zijn de
oplossing
- Topische tijd: Wisselwerking tussen materie en geest
We leven nu nog steeds in een tijd waarin we denken dat een stijging van de materie de
oplossing biedt (= MT)
Derde vraag: “Wat is de maatschappij” => Macroniveau
Leerstof 3e jaar
Pagina 1 van 16
, 2. We hebben een probleem, et alors ?!
“Wat is ethiek?”
Er is geen evidentie meer en dit vormt een probleem. Om leren om te gaan met het probleem,
gaan we op zoek naar een waarde-kader. Tijdens de zoektocht botsen we steeds op:
- Idealist: Ik = Goed =Absolute vrijheid
- Materialist:
- Criticus: Ik in een relatie met de andere
Voor ’60 was er wél evidentie, de Kerk was het moraal antwoord op ethische vragen
voorbeeld: men huwde in functie van de voortplanting, geboren worden in een zuil = je hele
leven blijf je in dié zuil.
Nu is niet één dominerend waarde-kader, waardoor er angst ontstaat (angst omdat men moet
kiezen), maar er ook vrijheid speelt een belangrijke rol (vrijheid omdat je zelf mag kiezen).
Relationele ethiek = Grondwaarde = Dialoog = Waardenconsensus:
De relatie staat centraal, dit is relatief goed. De oplossing kan in dit geval + OF – zijn, men zal
de zaak nooit volledig kunnen oplossen.
We leven in een egocentrische tijd. Mensen denken aan zichzelf en alleen aan zichzelf.
voorbeeld: Dutroux handelde in zijn eigen belang.
Voorbeeld: Euthanasie, je eigen leven wordt beëindigd als jij het goed vond OF bekijken we ook
hoe onze kinderen/Partner/familieleden er tegenover staan?
We kunnen pas een zorgvraag goed inschatten wanneer we gevoelig en emotioneel betrokken
zijn bij de vraag –> belangrijk is dat we ons niet laten overspoelen door emoties (anders zal de
kritische werking tussen denken en zijn doorbroken worden!) => Conclusie: we moeten
emotioneel en gevoelig betrokken zijn maar hier kritisch/begrenzend mee leren omgaan.
3. Wat is een grondwaarde?
Vertrekken vanuit de definitie van Aristoteles. Ethiek laat ons denken dat wat kan, mag en moet
steeds voorafgaat op een reeks waarden.
We stellen ons volgende vraag: wanneer we ons handelen materialistisch/modern of
religieus/kritisch zorg-ethisch onderbouwen, vanuit welke grondwaarden vertrekken we dan?
4. Welke grondwaarde fundeert ons handelen als SW’er?
Rekening houden met de dogmatiek en de kritiek
Mag Kan Moet
Grondwaarde (vb: Leven = heilig)
I. Dogmatische grondwaarde
Een dogma is iets wat je niet kan of mag in vraag stellen of bekritiseren. De grondwaarde wordt
als absoluut goed beschouwd. Ik ben absoluut, iets kan, mag of moet als IK het wil.
> In dit geval is de SW’er de weter, hij weet alles, alles is volgens hoe hij het zegt
Voorbeelden: (1) Vroeger, LEVEN = GRONDWAARDE (het leven is heilig) men mocht met andere
woorden het leven niet ontnemen. (2) Een ziekenhuis verkiest om eerst ambulante zorg te
verstrekken, omdat dit extra inkomsten teweeg brengt.
Pagina 2 van 16
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Jozefien. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
