LES 1: ALGEMENE INLEIDING
- Na de Koude Oorlog de gangbare term
voor ontwikkelingslanden in het zuiden
- Gedeelde geschiedenis van kolonisatie
door het Westen en interconnectie tussen
verschillende plaatsen in het Zuiden zorgt
1 Globale Zuiden voor gelijkaardige trends die zich goed
lenen tot vergelijking (armoede,
onderontwikkeling, corruptie…)
- Quid Griekenland, Portugal, Spanje Italië?
- Is deze sociale constructie vandaag
relevant?
- Oude term voor het Globale Zuiden
2 Derde Wereld - Impliceert duidelijke machtsverhouding
- Na Westen (1) en Oostblok (2)
- Het idee van een universeel toepasbaar
Europees model van een liberale
democratie
- Landen die dit nog niet bereikt hebben
zijn onderontwikkeld (Europees
3 Eurocentrisme exceptionalisme)
- Vorm van Wij- Zij-denken
- Houdt geen rekening met de structurele
dynamieken in een wereldsysteem
- Verankerd door Europese
werelddominantie
- Haaks op het lineair beeld van
ontwikkeling zoals arm-rijk, sloppenwijk-
wolkenkrabbers…
- Ontwikkeling en onderontwikkeling
hangen hier samen, kunnen niet
4 Ongelijke ontwikkeling afzonderlijk gezien worden
- Contradicties: financiële crisis maar
toename aantal miljonairs, extreme
rijkdom en extreme armoede in Globale
Zuiden (bv. Brazilië)
- Alles voortdurend in vraag stellen is nodig
- Kritisch zijn is een competentie
- De wereld niet als vast gegeven
beschouwen
5 Kritisch perspectief - Feiten en cijfers spreken niet altijd voor
zich
- Bv. neutrale geschiedschrijving bestaat
niet
LES 2: DE GEBOORTE VAN EEN NIEUW WERELDSYSTEEM
6 Zijderoute - Handelsroute China – MO – MZG
- Netwerk van karavaanroutes door
Centraal-Azië
- Van Klassieke Oudheid tot Late
Middeleeuwen
- Zijde, porselein, papier, specerijen,
, buskruit …
- Dure producten door hoge
transportkosten en exploitatie door
Venetië en Genova (monopolie)
- Ook verspreiding van ideeën, ziektes,
culturen …
- Vanuit Constantinopel in de 4de eeuw
verspreiding van het Christendom
- Ook de Islam verspreidde zich zo
- Collectie beelden uit koninkrijk Benin
(Nigeria)
- Meeste geplunderd door Britten in 1897
- Nu 200 in het British Museum van Londen
- Gemaakt voor Europese aanwezigheid in
Bronzen beelden van Afrika
7
Benin - Opwaardering voor Afrikaanse cultuur en
kunst
- Bewijs van bloeiende cultuur en
beschaving in Afrika voor Europese
kolonisatie
- Recentelijk twee beelden teruggebracht
- Hoofdstad van het Aztekenrijk (Mexico)
- Gesticht in 13de eeuw op eiland in
Texcocomeer
- Grote stad, bloeiende economie,
8 Tenochtitlan aquaduct, dammen: hoog ontwikkelde
bloeiende cultuur
- 1521 verovering en verwoesting Hernan
Cortés
- Op de ruïnes werd Mexico-Stad gesticht
- Klom op onder de Chinese Mingkeizer
Yongle
- Ontdekkingsreiziger: ‘Chinese Columbus’
- Groot vlaggenschip (26 x Santa Maria)
- Verkende Aziatische kusten en Oost-
9 Zheng He Afrika
- China niet langer centrum van de wereld,
meer betrekking China en islamlanden
(zelf moslim)
- Na 1433 geen reizen meer (economische
crisis)
- Moslimheerser Koninkrijk Mali 13de-14de
eeuw
- Mogelijks rijkste persoon ooit
- Pelgrimstocht (Hadj) naar Mekka 1324
10 Mansa Moussa - Mythe: gaf zoveel goud uit in Caïro dat
goudprijs zakte en 10 jaar lang sterke
inflatie volgde
- Sterke EU interesse in Afrikaans goud
(Portugal)
11 Feodalisme - Leenstelsel in Europa vanaf val WRR tot
FR
, - Landbouwsamenleving met controle
aristocratie
- Contract leenheer (grond) en vazal
(trouw)
- Politieke macht materiële welvaart
(tribuut)
- Eerste vormen kapitalisme
(protokapitalisme)
- Economisch beleid van max export en min
import
- Handelskapitalisme vanaf de 16de eeuw
- Internationale handel is de bron van
welvaart
- Geldeconomie: goud en zilver als kapitaal
- Materiële welvaart politieke macht
- Centraal staat het verwerven van
statelijke monopolies, met concurrentie
12 Mercantilisme tussen staten
- Externe concurrentie met geweld
gecontroleerd
- Staat intervenieert om nationale
belangen in de handel te verdedigen en
creëert de markt
- Opkomst van de burgerij en natiestaat
- Zero Sum Game: de ene wint, de ander
verliest
- Bv. Spanje en Portugal > Globale Zuiden
- = primitief kapitalisme
- Bestond reeds in havens en markten
feodale tijd
13 Protokapitalisme - Nauwelijks herinvestering van de winst
- Winst door hogere verkoopprijs en niet
door uitbuiting arbeider (marxistisch
idee)
- Portugese ontdekkingsreiziger 1480-1521
- Zocht in opdracht van Spanje zeeweg
naar Azië
- Spanje wilde zelf toegang tot de dure
14 Fernando Magellaan specerijen en wilden het Portugese
monopolie doorbreken
- Reis om de wereld, maar sneuvelde op
Filipijnen
15 Cristóbal Colón - Ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus
- Zocht voor Spanje route naar Azië om zo
(Columbus) monopolie Genova en Venetië te
doorbreken en niet langs Ottomaanse
Byzanthium te passeren
- Ontdekking Amerika 1492 Hispaniola
Caraïben
- ‘Nieuwe Wereld’ keerpunt in de
geschiedenis
- EU koloniseerde de Amerikaanse
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur VitaleLori. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,39. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.