Hoofdstuk 1: Belgisch
financiewezen
1 Financiële sector in brede zin
1.1 Kredietinstellingen
= belangrijkste categorie vooral ontvangen deposito’s en verstrekken leningen
Andere taken: leasing, advies ondernemingen, vermogensbeheer, verlenen garanties,…
Functies: HS 2,3,4 (intermediatie, beheer betalingssystemen, aanbieden financiële diensten)
Vergunning hebben NBB onderscheiden ≠ KI naar Belgisch recht
c Banken
onderscheiden actieradius grote, regionale/gespecialiseerde en kleine banken
onderscheiden distributiekanaal traditioneel (omnichannel) & onlinebanken ( - kosten)
c Spaarbanken/spaarkassen: verstrekken hypothecaire leningen
retail voor iedereen
wholesalebanking voor ondernemingen, vermogende particulieren
c Effectenbanken (EKI)
kan klassieke taken uitvoeren maar vooral effectenverrichtingen en vermogensbeheer
geen kredietverstrekkingen
beursvennootschappen voldoen aan dezelfde voorwaarden
KI in cijfers zie p.27 – 31
2 Betalingsinstellingen en EGI
Betalingsdiensten
= enkel betalingen (bij toestemming: verrichten diensten en exploiteren betalingssystemen)
vb: betalingstransacties, geldtransferten en uitgifte/aanvaarding betaalinstrumenten
GEEN deposito’s of kredieten
EGI
= betalingsdiensten + uitgiften of distributie/terugbetaling elektronisch geld
vb: IMAGOR (maaltijdchequekaarten)
3 Monetaire overheid
= bepalen monetair beleid en uitvoeren
3.1 ECB, ESCB en het Eurosysteem
ESCB: ECB + nationale centrale banken (NCB’s) voorzitter: Christine Lagarde
Eurogebied + Eurosysteem: 1999 ontstaan
Taken: onafhankelijk monetair beleid, coördineren beleid eurozone en andere EU-landen,
valutareserves aanhouden, grensoverschrijdend betalingsverkeer
3.2 Nationale Bank van België (NBB)
= 1850 in Brussel hoofdzetel
Taken: algemeen (nationaal en internationaal) monetaire stabiliteit & financieel toezicht
andere taken: goud- en deviezenreserves beheren, uitgifte Europese biljetten & munten, studie- en
informatiecentrum (over economie en bedrijven, betalingsbalans, buitenlandse handel, jaarrekening)
, Hoofdstuk 1: Belgisch
financiewezen
, financieel toezicht met ECB, internationale opdrachten, dienstverlening staat (Rijkskassier),
dienstverlening financiële sector (RECOUR, TARGET 2, NBB-SSS)
4 Controlerende instellingen
4.1 Gemeenschappelijk toezichtsmechanisme (GTM)
= stelsel bankentoezicht Europa
Bevoegdheden: toezichtcontroles, bankvergunningen verlenen of intrekken, naleving regels EU,
buffers vaststellen,…
Theorie: toezichthouder banken in eurozone
Praktijk: onderscheid tss banken onder direct toezicht (rechtstreeks toezicht ECB)
indirect toezicht (kleine banken samenwerken ECB)
ECB: significante en probleembanken NBB: andere EBA: overkoepelt nationale toezichthouders
4.2 Nationale Bank van België (NBB)
Micro- & macr-prudentieel (stabiele sector) toezicht
vb: KI, verzekeringsondernemingen, beursvennootschappen, bewaring, betalinginstellingen
Compliance: via CFI
4.3 Autoriteit voor financiële diensten en markten (FSMA)
Bevoegdheden: financiële markten, producttoezicht, gedragsregels, dienstverleners tussenpersonen,
financiële educatie, 2e pijler, onrechtmatige activiteiten
4.4 FOD financiën
= bevoegd voor financiële en banksector & tussenkomen bij controlerende instellingen
4.5 Hoge Raad van financiën (HRF)
Door minister van Financiën, studie- en adviesorgaan, analyseren en bestuderen problemen
vb: fiscaliteit, begroting, staatsschuld, e.a.,…
4.6 FOD economie, KMO, Middenstand en Energie
= Algemene Directie Economische Inspectie
Enkele (toezicht)taken: naleving economische wetgeving, bestrijden fraude, witwassen tegengaan,
consumentenkrediet goed leiden, misleiding consumenten voorkomen,…
4.7 Cel voor Financiële Informatieverschaffing (CFI)
= opsporen witwassen geld, zwartgeld of misdaadgeld
Preventief: toepassingsgebied (notarissen, gerechtsdeurwaarders, sector geld en kansspelen,…)
Repressief: sanctioneren
Anti-money laundering regels: identificatie client, cliënt-acceptatiebeleid, waakzaamheid op rare
verrichtingen, meldingsplicht, bewaren bewijsstukken > 10j
Cel Compliance: kijken alles volgens de regels gebeurd & nodig erkenningsplicht
activiteiten: handel met voorkennis, privacywetgeving, deontologische code, witwassen stoppen
4.8 Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA)
= naleving privacywet kijken wat doen met gegevens en klanten informeren erover
, Hoofdstuk 1: Belgisch
financiewezen
5 Centrales
5.1 Centrale voor Kredieten aan Ondernemingen (CKO)
= registratie kredieten en wanbetalingen maandelijks melden KI
5.2 Centrale voor Kredieten aan Particulieren
= vermijden teveel schulden particulieren
vb: voor verkopen op leningen, leasingovereenkomsten, woonkredieten, kredietopeningen,…
Wat doen: iedere kredietovereenkomst (binnen 2 werkdagen) en betalingsachterstand min. €25
(binnen 8 dagen) melden aan Centrale alle info over klant komt in bestand
Enkele personen toegang tot bestand: advocaten, notarissen, controleurs, consument zelf
beroepsgeheim & enkel voor inlichtingen kredieten en niet marketingdoeleinden
Opvragen positieve en negatieve info (zwarte lijst)
GEEN krediet verstrekken: schuldenlast niet in verhouding tot inkomen & > €1000
betalingsachterstand uitleg wrm weigeren
WEL krediet verstrekken: achterstand < €1000 maar motiveren
Niet naleven verplichtingen = nietig verklaren krediet door rechter
Bewaringstermijn: 3 maanden en 8 dagen na overeenkomst
5.3 Centraal Aanspreekpunt (CAP)
= alle Belgische rekeningnummers, contracten en buitenlandse rekeningen Belgen
1x/jaar info doorspelen naar CAP om fiscale bankgeheim te behouden
Raadpleging door: FOD Financiën, fiscus (bij fraude vermoeden), notarissen, gerechtsdeurwaarders
en persoon zelf
6 Beroepsverenigingen en overlegorgaan
6.1 Belgische Federatie van het Financiewezen (FEBELFIN)
= overkoepelende beroepsfederatie financiële sector
Taken: standpunt innemen, lobbyen, diensten aanbieden leden en communicatie stakeholders
Goede Bankrelatie: gedragscode rond 7 pijlers als standaard voor bank in hun relatie met klanten
FEBELFIN academy, opleiding en examens & attest kredietbemiddelaar
6.2 Assuralia
= vertegenwoordigen Belgische en buitenlandse verzekeringen & behartigen beroepsbelang klanten
Taken: opleiding, studie en overleg, informatie en bewustmaking (preventie)
Andere beroepsverenigingen p.68
7 Ombudsdiensten
7.1 Ombudsfin
= klachten bemiddelen tussen klant en financiële instelling & zelfstandigen max. €50000
schriftelijk advies geven binnen enkele maanden
Voordelen: gratis, niet-bindend, ev. schadevergoeding, onpartijdig
7.2 Ombudsman van de verzekeringen
, Hoofdstuk 1: Belgisch
financiewezen
= hetzelfde als ombudsfin
8 Garantiefonds en beschermingsfonds
= financiële instrumenten beschermen tegen faillissement van KI
Max. €100 000/persoon en per KI voor deposito’s, beleggingstegoeden en levensverzekeringen
Deposito’s: zicht/spaar/termijnrekeningen, kasbons op naam, obligaties uitgegeven voor juli 2014
Beleggingstegoeden: uitkeren binnen 3 maanden als onderneming niet meer kan betalen
Levensverzekeringen: €100 000/persoon & onderneming TAK 21 & na 3 maanden betalen
Beschermingsfonds: financiële instrumenten van klant tot €20 000/persoon/instelling
9 Bemiddelaars of tussenpersonen
Iedereen moet zich laten registreren tegen betaling jaarlijks inschrijvingsrecht bij FSMA & is wettelijk
geregeld (beroepskennis)
9.1 Bemiddelaars in de bank- en beleggingsdiensten
= spaarders & beleggers en ondernemingen in contact brengen met elkaar om activiteiten uit te
voeren
Wet Willems: onderworpen aan wet betreffende bank- en beleggingsdiensten
bankagent/gevolmachtigd agent: zelfstandige die handelt voor 1 KI
bankmakelaars: producten meerdere banken aanbieden & cashless
Verantwoordelijken voor de distributie (VDD) & personen in contact met publiek (PCP)
Voorwaarden erkenning: beroepskennis beschikken, bijscholingsplicht, ervaring hebben,…
9.2 (Neven)verzekeringstussenpersonen
= geen bemiddelende functie maar brengt partijen in contact met elkaar
Taken: verzekeraar zoeken + info, contract in orde brengen, afhandelen schadegeval en
mededelingsplicht opvolgen & wijzigingen
Wet Cauwenberghs: geregeld bij wet over verzekeringsbemiddeling en distributie
geldt voor zelfstandige verzekeringstussenpersonen, directe verzekeraars en banken,…
Onderscheidt: onafhankelijke tussenpersonen zonder contract, niet-afhankelijke tussenpersonen
zonder vrije keuze onderneming en VVD & PCP
Voldoen aan voorwaarden voor inschrijving: theoretisch en praktische beroepskennis,
examenplicht, bijscholingsplicht, professionele betrouwbaarheid, voldoende financiële draagkracht,
beroepsaansprakelijkheidsverzekering
9.3 Kredietgever en kredietbemiddelaars
Kredietgever: vergunning FSMA
Kredietnemer: attest kredietbemiddeling FSMA
WER: kredietbemiddelaar is natuurlijk of rechtspersoon die niet optreedt als kredietgever maar
tegen een vergoeding kredietovereenkomsten aanbiedt of kredietovereenkomsten sluit
Onderscheidt: bemiddelaars in hypothecaire kredieten (kredietmakelaars, -agenten) & bemiddelaars
in consumentenkredieten (makelaars, agenten al dan niet in nevenfunctie)
10 Andere instellingen
c Onafhankelijke financiële planners
