Introductie Interdisciplinaire Sociale Wetenschappen
Een samenvoeging van aantekeningen, college slides, werkgroep discussies en literatuur.
Main points cursushandleiding:
- De steeds terugkerende vraag bij deze colleges is in hoeverre deze theorieën erin
slagen om de bestudeerde verschijnselen vanuit de optiek van die wisselwerking
tussen individu en sociale omgeving te verklaren.
- Leerdoelen:
● Het verkrijgen van elementaire kennis van en inzicht in vier cruciale thema’s van
sociaalwetenschappelijk onderzoek en theorievorming, te weten: (1) sociale
ongelijkheid, (2) sociale cohesie, (3) internaliserend probleemgedrag (angst en
depressie) en (4) externaliserend probleemgedrag (agressie en delinquentie).
● Het verkrijgen van inzicht in wat interdisciplinariteit betekent en in de manier waarop
die naar voren komt in klassieke en hedendaagse sociaalwetenschappelijke
theorieën in vier themagebieden. Met andere woorden: het verkrijgen van een
elementair inzicht in de centrale problematiek van ISW: de wisselwerking tussen
individu en sociale omgeving, en de theorievorming daarover.
● Het verwerven van basale academische vaardigheden zoals het vinden van en
verwijzen naar wetenschappelijke literatuur, het schrijven van een wetenschappelijk
paper en het beoefenen van wetenschap op een integere wijze.
Inhoudsopgave
Schuingedrukt = Engelse tekst of een citaat.
Onderstreept = een begrip.
Lichtgroene markering = een mogelijke vraag op een tentamen.
Structuur binnen Introductie ISW 2
,Structuur binnen Introductie ISW
- Vier interdisciplinaire thema’s, waarvan we de klassieke en
moderne theorievorming bekijken:
1. Sociaal-economische status
2. In- en uitsluiting
3. Internaliserende problemen
4. Externaliserende problemen
Hoorcollege 1: Sociaal economische status(SES) klassiek; Weber’s protestantse
werkethiek
Je persoonlijkheid(individu), opvoeding(context), groep(context) en religieuze context
beïnvloeden jouw sociaal-economische status.
Centrale vragen:
1. Zijn protestanten rijker dan katholieken, moslims of niet gelovigen (in Nederland)?
2. “Waarom zijn protestanten en in het bijzonder calvinisten, rijker en beter sociaal
georganiseerd dan de katholieken?”- Weber(1920/1921)
1. Zijn protestanten rijker dan katholieken, moslims of niet gelovigen (in Nederland)?
● Uit onderzoek van het CBS(2010, tabel 3) verdienen mensen die niet naar de kerk
gaan gemiddeld het meeste. Maar de protestanten die 1x per week naar de kerk
gaan zitten daar ook dichtbij.
● Protestanten die 1x per week naar de kerk gaan hebben de hoogste mediaan bij
vermogen, in vergelijking met andere groeperingen.(CBS, 2010, tabel 2)
➔ Dus: Ja, protestanten hebben meer vermogen in vergelijking met andere
groeperingen.
2. “Waarom zijn protestanten en in het bijzonder calvinisten, rijker en beter sociaal
georganiseerd dan de katholieken?”- Weber(1920/1921)
- Maatschappelijke context: Duitsland 19e eeuw
● In 1870; Eenwording, nieuwland.
● Relatief gezien extreem snelle industrialisatie t.o.v. GB/FA.
● Steden(‘killing machines’) ⇢ ziektes en dood.’
● Grote verschillen tussen; kapitaalbezitters vs. arbeiders.
○ Komt door de klassen-positie.
- Karl Marx: Das Kapital (1867)
● Het einde van kapitalisme door de klassenloze samenleving.
○ Mensen kwamen in opstand tegen de klassen. Bijv. In Rusland in
1917
- Max Weber: Die protestantische Ethik und der Geist des Kapitalismus
● “Wat zijn de wortels van het kapitalisme?”
○ Marx: ‘klasse’ en Weber:’religie’.
2
, ● “Verschillen in rijkdom komen door de protestantse werkethiek(PWE), wat
weer spoort met een kapitalistische mentaliteit.”
- Protestantse werkethiek: data
● Economische en demografische data
○ Preken, geschriften Calvijn en calvinisten(GB).
➔ Dus: Weber zegt PWE. Historici zeggen: NL; de welvaart in de Gouden eeuw werd
nauwelijks beïnvloed door religieuze opvattingen. Protestanten werden wel als vlijtig
en spaarzaam gezien.
De geest van het kapitalisme
- Benjamin Franklin; Advice to a young tradesman(1748)
● Je moet werken. “Tijd is geld”
● Laat je geld werken.
● Investeer je kapitaal goed en plan je arbeid.
● Een fortuin hebben is ‘goed’.
■ “Arbeid is een roeping/plicht.”
○ Religie ⇢ psycho ⇢ economie.
➜ Hoe past die kapitalistische geest dan bij het protestantisme?
● Weber:”katholieke WE naar protestante WE”
● KWE katholicisme:
○ Arbeid is minder belangrijk dan contemplatie(Thomas van Aquino).
■ Je volledig toewijden aan God; sober leven.
○ Renteverbod; geld draagt geen vruchten, dus je kan niet meer geld
terugvragen dan je uitgeleend hebt.
● PWE Calvijn
○ “Wij zijn hier voor God, dus we moeten(/kunnen) hem dienen door te
werken ⇢ arbeid is plicht.”
○ “Rente, handel en winst is geaccepteerd. Want je neemt een risico en
daar staat een vergoeding tegenover.”
● Geest protestantisme
● Pessimisme; hoop op het hiernamaals.
○ Enorm groot Godsvertrouwen, ondanks die kwelling van het leven.
● PW;: vier protestantse stromingen:
1. Piëtisme (DU)
2. Methodisme (GB/VS)
3. Baptistische sekten
a. Mennonieten (NL/VS)
b. Quakers (GB/VS)
4. Calvinisme (FA/NL/VS)
↓
Hopen op een plek in de hemel. ‘Wat heeft God met mij voor?’ Terug
naar de oorsprong van het protestantisme; de kern.
● PWE: belang ‘predestinatie’
● Calvijn: “Mensen zijn slecht. We hebben nog een kans, als ze zich wenden tot
God/protestantisme.”
3
, ■ Maar beperkte redding, niet iedereen komt in de hemel.
○ Er is geen katholieke heil (geestelijke welzijn).
○ Predestinatie= God heeft van tevoren al besloten of je naar de hemel
gaat of niet. Weinig aan te veranderen.
- Weber concludeert door predestinatie
● Eenzaamheid; ‘Ik sta er alleen voor’.
● Pessimistisch individualisme ⇢ “Leidt dat niet tot fatalisme?”
○ = aannemen dat jij als mens geen invloed hebt op het lot.
➜ Predestinatie: psychologische en gedragsmatige consequenties
- Calvijn: “Certitudo salutis” ⇢ ‘Ik kom sowieso in de hemel’
- Gevolgen: mensen gingen toetsen of ze in de hemel zouden komen door te kijken
naar hun positie in de wereld.
● Geen fatalisme, maar..:
1. Heel veel werken als angstreductie; afleiding.
2. Succes/rijkdom = voorteken dat je in de hemel zal komen.
3. Sociale activiteiten; anderen helpen.
- PWE: moraal en gedrag
1. Werken is verplicht.
2. Rationele levenshouding.
a. Rente mag.
3. Vrije tijd en consumptie = verdacht. Je kan beter werken.
4. Streef naar succes ⇢ voorteken.
5. Goed burgerschap = een plicht.
↓
Weber‘s idee van PWE
Geest kapitalisme PWE
Plicht tot arbeid. Arbeid = religieus legite plicht.
Iets anders dan werk is verdacht. Ga Iets anders dan werk is verdacht. Ga
werken! werken!
Vermeerderen van kapitaal = plicht. Succes = voorteken.
➜ PWE: Maatschappelijke en culturele consequenties
1. Accumulatie bezit ⇢ de rijkdom zal zich opstapelen.
2. Economische rationele levenshouding is dominant in de samenleving.
3. Werkwillige beroepsbevolking.
4. Flexibele beroepsbevolking; als hier geen werk is zoeken we het anders waar.
5. Sobere, maar comfortabele levensstijl.
❖ Weber: “PWE stimuleert kapitalisme. Grote protestantse bevolking betekent een
stimulans voor de economie.”
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Roos2125. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,69. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
