[Bedrijfsnaam]
Psychopedagog
ische
zorgvragen
TPAO
femke dietens
2022-2023
,1 Metaforen
Kinderen niet beschermen tegen onvermijdelijke moeilijkheden wel helpen om die te integreren
in hun kijk op de wereld & zijn in de wereld
1.1 Handmodel van het brein
Aan kinderen uitleggen hoe hun brein werkt als ze heel boos
worden:
- vuist= model voor het brein
- pols en handpalm= hersenstam overlevingsinstinct (flight
of freeze of fight), link met reptielenbrein Instinctief &
automatisch. Stuurt automatisch zenuwstelsel aan. De
informatie van de interne en externe zintuigen komt hier
binnen.
- duim= limbisch systeem & amygdala veiligheidsradar (scannen op gevaar, emoties en
herinneringen), link met zoogdierenbrein Zintuigelijke informatie uit het reptielenbrein
koppelen aan emotie o.b.v. eerdere ervaringen scannen op gevaar
- vingers over duim= cortex logisch denken en leren, spraaksysteem en beweging, link met
mensenbrein
- vingernagels= prefrontale cortex besturingssysteem van je brein, link met mensenbrein
bij boos worden neemt automatische deel (=pols en handpalm) het over
nood aan samenwerking van alle hersendelen en deze te integreren
De ontwikkeling van de hersenstructuren en informatieverwerking gebeurt van onder naar boven:
- Reptielenbrein: verwekking tot 8 maanden
- Zoogdierenbrein: 0-5 jaar
- Mensenbrein: 0-25 jaar sprongen in ontwikkeling Nieuwe verbindingen levenslang maken
bij boos:
- Automatisch breindeel neemt het over :Logisch nadenken (offline gezet) + niets meer te
leren
- NOOD AAN kalmte door: voorbeelden: ademhalingsoefeningen, bewegen, naar muziek
luisteren, rustig plekje opzoeken
- Sleutel tot groei: integratie van alle verschillende hersendelen (reptielenbrein,
zoogdierenbrein en mensenbrein). Zo kunnen ze samenwerken.
1.2 Window of tolerance
= model dat aangeeft welk stressniveau iemand heeft om stressreacties van kinderen en jongeren
te begrijpen
, - Window= aanvaardbaar
stressniveau rustig
nadenken, logisch
redeneren, acties
overdenken, instaat zijn om
te leren
- Stress te hoog uit je
raampje schieten 2
mogelijke reacties:
o Hyperarousal= uiterste chaos, gebrek aan controle
o Hypno-arousal= starheid, teveel aan controle, gebrek tot flexibiliteit en
aanpassingsvermogen
integratie wordt geblokkeerd
Model helpt om bepaald gedrag beter te begrijpen. binnen hun raampje te blijven
Grootte raam hangt af van levenservaring, persoonlijkheid, … kind met traumatische ervaringen
heeft een kleiner raampje, waardoor ze bij een beetje stress al snel buiten hun raampje geraken
Een raam terug vergroten kan door:
- Ademhalingsoefeningen
- Relaxatie
- Zelf rustig zijn als begeleider en niet te veel te praten, want mensenbrein kind is
uitgeschakeld
- Nabij zijn en op ooghoogte zitten en
benoemen wat je doet kind
terugkomen in mensenbrein
1.3 Ijsbergmodel Mc
Clelland
Boven water= zichtbaar gedrag, dat wat we
doen, hoe we ons gedragen
Onder water= alles wat niet zichtbaar is,
maar ons maakt tot wie we zijn dit deel
stuurt ons gedrag, bepaalt ons zelfbeeld
We moeten kinderen en jongeren dus helpen
om de basis onder in de ijsberg bewuster en
steviger te maken zodat er boven water ook
iets verandert
Hoe kunnen we ervoor zorgen dat kinderen meer in hun raam kunnen blijven?
- Signalen sneller oppikken = sensitief
- Sneller en gepast reageren = responsief
- Veiligheid, rust en ontlading inbouwen = preventief
Snel en gepast reageren: Responsief:
- Match: arousal daalt
, o Ooghoogte
o Open en zachte blik en lichaamshouding
o Langzaam en zacht spreken
o In de buurt blijven (zo dicht als mogelijk, cfr. kinderen met ASS)
o Geef erkenning voor het gevoel
o Laat het kind bewegen om de adrenaline kwijt te kunnen
o BLIJF ZELF RUSTIG!
- Mismatch: signaalvergroting:
o Straffen (schaamte, kwetsen)
o Boos worden
o Roepen
o Dreigen
o Negeren
o Oplossingen aanreiken of zoeken
o Instructies geven
o Proberen overreden met logica
o Wijzen op afspraken en regels
o De les spellen
o Vragen stellen
o Zoeken naar oorzaak en aanleiding
o Vragen om je aan te kijken
- 1. Reguleer: help het kind zichzelf te reguleren en te kalmeren
- 2. Verbind en connecteer met het kind in een afgestemde relatie
- 3. Cognitie-reflectie helpen bevorderen
Materialen en methodieken:
- Kleurenmonster
- Draakje vurig
- Stimuleren van executieve functies
- 5G-model
- Rots en water
- Zorgenvriendjes
- Gevoelsthermometer
Inzetten op verbinding in het dagdagelijkse a.d.h.v. kleine zaken en emotiecoaching:
- Kinderen leren kennen en interesse tonen
- Focussen op wat goed gaat
- Nabijheid en aanwezigheid bieden
- Gelijkwaardig behandelen
- Accepteren voor wie ze zijn
- Voorbij het gedrag kijken, gedrag = communicatie
- Veiligheid en voorspelbaarheid (routines en rituelen), bv. kinderen uit Oekraïne
- Zelf voorspelbaar zijn als begeleider en je aan afspraken houden
- Samen plezier maken
- Controle geven aan kinderen door keuze te laten maken (cfr. Autonomie in ABC)
- ‘graag zien’ en laten zien: bvn?