FYSIEKE REVALIDATIE 3
,DEEL 1: Dwarslaesie (Fanny & Dorien)
1. Theorie - primaire stoornis (dwarslaesie)
Dwarslaesie – ruggenmergletsel
Beschadiging van ruggenmerg en/of de in het wervelkanaal verlopende zenuwwortels,
resulteren in continuïteitsonderbreking van stijgende en dalende structuren
Ook besturing van ruggenmergreflexen is weggevallen of reflexen zelf zijn uitgevallen
= onderbreking ruggenmerg meestal door trauma, zorgt voor tijdelijke of blijvende
verlamming
Tetra- en paraplegie zijn neurologische syndromen
Tetraplegie: verlamming thv armen, romp en benen
Paraplegie: verlamming thv romp en benen
Bij dwarslaesie is de tetra- of paraplegie een gevolg van beschadiging van CZS thv
ruggenmerg
Maar ze kunnen ook gevolg zijn van perifere zenuwaantasting zoals polyneuropathie
of Guillain Barré
Oorzaken
Traumatisch 75%: ongeval met schade aan wervels waarbij ook zenuwbanen
beschadigd worden bv motoraccident, schot- en steekwonden, zelfmoordpoging,
vallen, geweld, …
Niet traumatisch 25%: slijtage aan wervels, uitgebreide discushernia, ontsteking
ruggenwervels of ruggenmerg, bloedingen of infarcten van ruggenmerg, tumor
in wervelkanaal, …
Prognose naar functioneren
Afhankelijk van uitgebreidheid van letsel
Complete laesie: letsel is definitief, hierdoor kan je naar functionaliteit een
goede prognose stellen rekening houdend met hoogte van letsel
Incomplete laesie: moeilijker om te voorspellen hoe ver het letsel zich zal
verderzetten
Levensverwachting steeds hoger door betere preventiemaatregelen zoals voorkomen
decubitus, meer kennis en betere diagnose
= levensverwachting paraplegie: gelijk aan levensverwachting gezond persoon
= levensverwachting tetraplegie: 5-10 jaar korter dan gezond persoon
Symptomen
Fase 1: spinale shock fase = ruggenmerg in shock
- Volledige verlamming, geen reflexreacties, blaas is atoon, …
- Kan uren tot maanden duren
- Afhankelijk van persoon tot persoon wanneer functie terugkomt
- Belang paramedici: decubitus, handfunctie behouden (taak ergo)
Aandacht schenken aan:
- Positioneren van patiënt in bed om contracturen te voorkomen
- Bij tetraplegische patiënt moet je ook de hand positioneren
- Decubitus preventie: goede matras, wisselhoudingen, regelmatige controle, …
- Passieve mobilisaties om contracturen, gewrichtsverstijvingen en diep veneuze
trombose te voorkomen
- Ademhalingstherapie (vooral bij tetraplegie)
, - Psychosociale aspecten opvolgen
- Patiënt inlichten
Classificatie
Na spinale shock fase, zien we beschadiging aan het ruggenmerg – we zien een
motorische en sensibele uitval door uitval van stijgende en dalende banen
onderverdelen in primaire en secundaire symptomen
Primaire symptomen
Motorische uitval
Actieve – willekeurige motoriek wordt aangestuurd via dalende motorische systemen
om via motorische voorhoorncel en perifere zenuw de effector of spier te bereiken
= bij onderbreking van de dalende banen, wordt de spier niet bereikt = verlamming
distaal van laesiehoogte
Bij volwassen persoon gaan de ruggenmergsegmenten niet meer corresponderen met
wervellichaam
Tetraplegie (armen, romp en benen)
Bij beschadiging in cervicale myelum en eerste thoracale segment
= stoornis van alle vier de ledematen
Paraplegie (romp en benen)
Bij beschadiging onder niveau Th1
Cauda equina
Bij fracturen thv wervel L1 en lager spreken we niet van myelumletsel, maar van
beschadiging van cauda
= verlamming van lower motor neuron type of slappe verlamming
Sensibele uitval
Door de onderbreking in het ruggenmerg worden prikkels die door receptoren worden
opgevangen niet waargenomen = ze kunnen de cortex niet bereiken door
beschadiging aan stijgende banen
Volledige uitval voor alle sensibele kwaliteiten
- Aanraking
- Pijn
- Koude en warmte
- Proprioceptie
Kan aanleiding geven tot secundaire
stoornissen zoals
- Doorligwonden: geen waarneming van
druk en pijn
- Contracturen: proprioceptie –
ontbreken houdingszin
- Seksuele stoornissen
- Psychische stoornissen
Stoornissen testen via dermatoomschema –
draagt ook bij tot volledige diagnose
, Niveaubepaling
ISCSCI (International Standards for Neurological and Functional Classification of Spinal
Cord Injury) werd opgesteld door ASIA (American Spinal Injury Association) =
gebruiken om dwarslaestieletsels te beschrijven en vergelijkbaar neurologisch
onderzoek uit te voeren
Onderzoek
- Spierkrachtmeting van 10 kernspieren aan beide zijden = bepaling motorisch
niveau
- Sensibiliteit meten 28 punten = bepaling sensibel niveau
Motorisch niveau Sensibel niveau
Bepalen via kenspieren/myotomen “dwarslaesie sensibel C5” betekent dat
werken segment C5 sensibel intact is en dat
onder C5 de uitval begint (Twee
Vanaf waar is motoriek intact? voorwaarden waarnaar je moet kijken
= myotoom waarvan kenspier minimaal zijn pijn en fijne tastzin)
graad 3 heeft, terwijl kenspier daarboven
graad 5 heeft
Iemand met motorisch niveau C7
compleet wil zeggen dat op C7 niveau de
m triceps min spierwaarde 3 heeft en
bovenliggende kenspier van C6 de m
extensor carpi radialis een spierwaarde 5
heeft = geen kans op neuroplasticiteit –
volledige baan is doorgesneden
