ERGOTHERAPIE IN DE GEESTELIJKE
GEZONDHEIDSZORG 3
Maatschappelijke noten
,Boek Borderline Times (De Wachter 2009)
Spreekt over ‘splitting’ waarbij er verschillende begrippen naast elkaar geplaatst
worden
- Enerzijds: positieve wetenschap, medisch, gedragsmatig, wetenschappelijk en
rationeel
- Anderzijds: menswetenschap, psychologisch, belevingsgericht, artistiek en
emotioneel
In de huidige tijdsgeest steeds meer schaamteloosheid, versimpeling en polarisering
Hechting
Hechting ontbreekt in de huidige maatschappij: altijd maar sneller, meer, jonger,
harder, …
We moeten de tijd krijgen om gehecht te geraken aan iets of iemand = ontbreekt
vaak vandaag de dag
Daarnaast zijn er steeds minder langdurige verbintenissen (denk aan meer
echtscheidingen)
Infantiliteit
Maatschappij wordt steeds infantieler
- Steeds meer werken met beelden in plaats van woorden/taal, de beelden zijn
snel maar willen eigenlijk niet veel zeggen
- Cijfer aanbidding: in wetenschap steeds meer cijfers aanbieden en taal veel
minder als waarheid zien
(Gebrek aan) stilte
We vinden het moeilijk om stilte te ervaren in bijvoorbeeld een gesprek, maar ook in
groepstherapie
= we hebben de neiging om de stilte op te vullen, maar dit is vaak nodig om tot
denken te komen
= je moet niet altijd iets zeggen, je kan vaak naast patiënt gaan zitten en de tijd
nemen om in stilte bij elkaar te zijn ‘being there’ is een belangrijk aspect
Existentie (het bestaan)
Overconsumptie: we willen te veel en zijn vaak dingen die we niet nodig hebben
= voor bepaalde mensen is ‘dingen kopen’ een zingeving geworden
Drive/twijfel aan zingeving: waarom sta je op in de ochtend
Boek Rusteloosheid (Devisch 2016)
Gaat over veranderingsprocessen in de moderne samenleving
Versnelling
In de maatschappij moet altijd steeds sneller, beter, … gaan (hangt samen met
hechting van hierboven)
- Fastfood, speeddating, powernaps, diagnoaal lezen
- Bedrijven moeten sneller pakjes leveren – snel beschikbaar zijn
- Steeds ‘goed’ antwoorden op de vraag ‘hoe gaat het’ zonder een deftige uitleg
te geven
- Techniek (mail, internet)
- Sociaal verkeer (wissel van job, partner, huis)
- Levenstempo (sneller eten, minder slapen)
- Multiple choice society: er zijn te veel keuzes – hierdoor keuzestress en/of FOMO
,Secularisatie
Proces waarbij het maatschappelijk leven zich steeds meer gescheiden ontwikkelt van
de kerk en het geloof
Het leven is ‘hier en nu’
Steeds meer mensen die niet meer naar kerk gaan of nog echt geloven
Wedloop met tijd = zoveel mogelijk kunnen doen op de tijd die je hebt, hierdoor ga je
niet echt genieten op het moment zelf omdat je bezig bent met wat je nog moet doen
Individualisering
Ik cultuur = ik ben belangrijk, aandacht moet naar mij gaan, steeds meer willen
Transparante samenleving = de intimiteit wordt uitgestald in het openbaar
Mimetische begeert = het verlangen naar wat de ander heeft
Boek De kunst van het ongelukkig zijn (De Wachter 2020)
We moeten leren om ook eens ongelukkig te zijn, dit mag én moet kunnen
Geluk
Dit is steeds het ultieme doel in het leven
Steeds in vergelijking met anderen (ook vandaag door sociale media)
Definitie vandaag de dag ‘geluk’ = meer hebben dan de ander
Ongeluk
In het leven kennen we veel tegenslagen op gebied van relaties, werk, financiën,
gezondheid, …
= dit moeten we leren aanvaarden, leren een klein beetje ongelukkig te zijn (is oké)
Zingeving
Victor Frankl: betekenis als drijfveer = betekenis geven aan leven
Hughes: vier dimensies = dingen die zin geven aan leven
Eigenwaarde
Levensdoel
Persoonlijke controle
Persoonlijke waarden
Kleine goedheid (Emanual Levinas)
= het goede leven komt pas in relatie met een ander, hierdoor heb je een
verantwoordelijkheid tov de ander
In relatie met ander ontstaat ‘waarde’
De uitnodiging van een ander is een belangrijk gegeven bv als er iemand valt ga je er
naartoe (je gaat in relatie gaan met deze persoon
Juridische noten
Verschil tussen gedwongen opname en internering (= examenvraag!) aanvullen
Wetenschappelijke noten
Psychiatrie als wetenschap
Steeds meer onderzoek naar hersenen = ‘decade of the brain’ sinds 1990
Kandel: Amerikaanse psychiater = onderzoek naar hoe naaktslak zijn verbindingen
werken in functie van geheugenvorming zijn bevindingen liggen aan basis van
nieuw framework met 5 basisstellingen
Framework – stellingen (Kandel)
, 1. Alle psychische processen komen voort vanuit het brein
= motorische gedragingen en complexe psychologische vaardigheden zoals
spreken, denken, … zijn resultaat van hersenprocessen
2. Genen bepalen mee het connectiepatroon van neuronen
= brein bestaat uit neuronen, deze maken connecties met elkaar en de
connecties worden gemaakt op basis van genetisch materiaal
= genen en vooral de gencombinaties oefenen belangrijke invloed uit op het
gedrag
3. Genen alleen verklaren niet volledig een psychiatrische stoornis
= ze geven niet voldoende verklaring voor psychiatrische problematieken, er
zijn nog andere factoren/oorzaken die meespelen zoals sociale- en
ontwikkelingsfactoren
4. Veranderde genexpressies zorgen voor gewijzigde neuronale connecties
= genen zorgen voor bepaalde expressies, deze zorgen voor veranderende
neurale connecties – deze kunnen gezien worden als de biologische basis van
de individualiteit (wie je effectief bent)
5. Psychotherapie induceert veranderende genexpressies
= neurale netwerken zijn veranderbaar en dus niet statisch, hierdoor kan
psychotherapie helpen omdat zo de genexpressies gewijzigd worden
Nieuwe thema’s in de neurowetenschappen
In begin hele brein in kaart brengen, nu meer naar bepaalde neurale circuits en
verbindingen kijken
Nu grotere gehelen in kaart brengen, meerdere eigenschappen = netwerk in kaart
Niet meer kijken naar enkelvoudig geïsoleerde activiteiten, maar nu focus op eigen
omgeving van object, meerdere bewegingen en activiteiten
Subjectieve beleving
Een belangrijk onderdeel maar kan niet in kaart gebracht worden op objectieve
manier zoals MRI, wel aan de hand van gesprekken
- Overvloed aan evidence based werken = kookboekgeneeskunde
- Macht van DSM = kritiek hierop
Objective vs subjective experiences of child
maltreatment and psychopathology
