TENDENSEN EN INITIATIEVEN IN DE MAATSCHAPPIJ
ACTUELE TENDENSEN
VLAANDEREN VERGRIJST EN VERZILVERT
vrouwen leven gemiddeld langer dan mannen
gezond ouder worden: we blijven langer gezond en leven langer.
HOGER OPGELEID, VITALER EN MONDIGER
Hoe hoger opgeleid hoe beter zijn gezondheid, actiever zijn
heeft een positieve impact op het welzijn en de gezondheid van
mensen
GEZINSVERDUNNING, TOENEMEND AANTAL ALLEENSTAANDEN EN DRUK OP DE
MANTELZORGERS
Vergrijzing -> zorgt voor stijging van een-en tweepersoonshuishouden
Verschillende initiatieven voor mantelzorgers:
Tegemoetkoming zorg (mantelzorgpremie)
Praatcafés, lotgenotencontact
Centra voor kortverblijf
Tijdskrediet of loopbaanonderbreking
Palliatief verlof
Verlof medische bijstand
Druk op mantelzorger-> sandwichgeneratie
Rollen mantelzorger
Mantelzorgers als partner in zorg (Samenwerken).
Mantelzorger als hulpvrager bij overbelasting (Ondersteunen).
Mantelzorger als persoonlijke relatie van de cliënt (Faciliteren).
Mantelzorger als expert, weet alles van de cliënt (Afstemmen).
TOENEMENDE DIVERSITEIT EN INTERCULTUREEL WERKEN
Aantal ouderen met buitenlandse origine gaan stijgen-> vraagt voor bijzondere aandacht naar de wensen en
behoeften van de specifieke doelgroepen
KANSARMOEDE BIJ OUDEREN
Door lager inkomen soms minder dan armoededrempel (1115 euro)
Extra gezondheidskosten en extra kosten voor thuiszorg en hulp
Gevolg armoede
- Lagere cultuurparticipatie
- Minder sociale contacten
- Minder goede woonomstandigheden
- Uitstel van gezondheidszorgen
1
, Armoede en dementie:
Armoede heeft negatieve gevolgen voor de gezondheid en levensverwachting
Psychosociale en economische onzekerheid leidt tot cogniteve achteruitgang
Leefomgeving en leefstijl van mensen in armoede verhoogt de kans op vasculaire dementie en
Korsakov
Armoede versnelt de biologische veroudering dus hebben deze mensen ook meer kans op dementie
Beperkte toegang tot gezondheidszorg verhoogt het gezondheidsrisico
MEDISCHE EN TECHNOLOGISCHE ONTWIKKELINGEN EN INNOVATIES
Elektronisch zorgdossier
Dwaal en valdetectie
Ehealth
Vitalink
Zorgrobots: beweging, gezelschap etc
Zorglab
Cubigo: app om mensen zo lang mogelijk thuis te laten wonen
Interrai
Voordelen Enige systeem dat toelaat met één type instrument over al die verschillende sectoren heen te
werken
Eén manier van denken en scoren
Geen ‘dood’ systeem: evolueert
Nadelen Betaalbaarheid
Haalbaarheid in de toekomst
o Want demografische evoluties, vooruitgang
o Want medische wetenschap
o Want economische omstandigheden
o Want kenmerken van het zorgsysteem
o Fragmentering binnen sectoren
o Zorgtrajecten te complex
o Talrijke zorgorganisaties en professionals moeten communiceren
nood aan multidisciplinariteit waarbij iedereen zelfde taal spreekt
Oplossing Een comprehensief assessment dat in ELK van de verschillende zorgsettings wordt gebruikt
= interRAI instrumenten: (R: resident, A: assessment, I: instrument
Kenmerken Een vragenlijst
Met daaraan gekoppelde algoritmes
Resultaten worden berekend
Impact op micro, meso en macro niveau
Informatie bronnen uit
o Observaties
o Gesprekken met cliënt, familie,
mantelzorgers
Mutlidisciplinair samenwerken
Belrai:
2
,Kenmerken Belgische versie
Kleine aanpassingen binnen grenzen toegelaten door interRAI
Belrai screener Reden?
Ni alle ouderen in WZC met professionele zorg hebben nood aan het volledige BelRAI beoordeling
Administratieve overlast in de zorg verminderen door integratie van verschillende intstrumenten
zoals Katz, belang voor zorgverzekering
Resultaten met 5 ja nee vragen:
1. Heeft deze cliënt problemen met instrumentele activiteiten van het dagelijkse leven?
2. Heeft deze cliënt problemen met activiteiten van het dagelijkse leven?
3. Heeft deze cliënt cognitieve problemen?
4. Heeft deze cliënt psychische problemen?
5. Heeft deze cliënt gedragsproblemen?
-> 1x ja = verder op probleem ingaan
output CAPs (Cliënt Assessment Protocols)
Automatisch berekend door middel van algoritmes
Hierdoor worden (potentiële) problematische situaties zichtbaar
Elke CAP komt overeen met een specifiek probleem of risico
RUG’s
Algoritme
Deelt cliënten in in zorgzwaartecategorieën
Berekening op basis van wat is ingevuld in een BelRAI- assessment
Houdt rekening met kenmerken van een persoon (ADL, cognitie, gedrag, ...) als met zorggebruik
(uren kiné, ...)
Geeft een case-mix index: relatieve zorgzwaarte ten opzichte van andere zorggebruikers
Self-report quality of life
Evaluatie door de cliënten/bewoners/patiënten zelf
Apart instrument
Kijkt naar privacy, voeding, veiligheid, comfort, autonomie, activiteiten, relaties met andere
bewoners en met personeel
SUBSTITUTIE VAN DE TWEEDELIJNS- NAAR DE EERSTELIJNSZORG
Gezondheidszorg kosten stijgen dus meer aandacht voor zorg op juiste plaats, juiste ogenblik en door juiste
persoon
Eenvoudige zorgvragen doorverwijzen naar eerste lijn, specialistische zorg naar de 2 e of 3e lijn
Telezorg en daghospitalisatie dragen bij tot substitutie
MARKTWERKING BINNEN WELZIJN EN ZORG
Keuzevrijheid voor vragers en aanbieders maar kwaliteit zorg- en dienstverlening noodzakelijk. Dus
gereguleerde markt: toezicht door de overheid, publieke financiering
AGEING IN PLACE
Doelen
- Behoeften inschatten bij ouderen op lokaal vlak
- Handvatten aanreiken voor lokaal beleid
- Aanzet geven tot een ouderenbeleidsplan
- Evidence based policy
- Ouderen activeren in functie van de constructie van de lokale samenleving
- Ondersteuning bieden bij het creëren van Age-friendly steden en gemeenten
3
, Thema’s- 72 vragen
- Huisvesting, buurt, mobiliteit
- Sociale netwerken, eenzaamheid
- Gezondheid, zorg, vallen
- Zingeving, ouderdomsbeeld
- Psychologisch welbevinden, onveiligheidsgevoelens
- Cultuurparticipatie, verenigingsleven, vrijwilligerswerk
- Mediagebruik, internet
INITIATIEVEN
Vlaamse ouderbeleid creëert voorwaarde om
Actief ouder worden: regie over eigen leven
Sociale, culturele en economische rechten te waarborgen
Discriminatie op basis van leeftijd te voorkomen
Deelname van ouderen aan evaluatie van dit beleid
Vlaamse ouderenraad
Advies- en inspraakorgaan van ouderen bij de Vlaamse regering.
Streven naar een sterk ouderenbeleid in Vlaanderen, over alle beleidsdomeinen heen.
Geven van beleidsadviezen,
Het opzetten van sensibiliseringsacties,
Informeren van ouderen over wat hen aanbelangt,
Ondersteunen van onderzoek rond ouderen.
Het versterken van de inspraak van ouderen in hun gemeente door lokale ouderenraden
ondersteuning te bieden.
De visie van het Vlaamse welzijns- en zorgbeleid voor ouderen wordt uitgedrukt in 7 richtinggevende
uitgangspunten:
1. universaliteit en gelijkheid
2. solidariteit
3. eigen kracht
4. gedeelde verantwoordelijkheid
5. vermaatschappelijking
6. participatie en integratie
7. persoonsgerichte, vraaggestuurde en geïntegreerde zorg en ondersteuning
GEÏNTEGREERDE ZORG
vertrekt doelbewust van de perspectieve van de ouder pers,
vrienden en gemeenschappen waartoe die hoort
zorg en ondersteuning wordt georganiseerd rond hun noden en
verwachtingen, veeleer rond hun gebrek of ziektes
welzijn-en zorgvoorzieningen moeten in staat zijn om de zorg en
ondersteuning aan oudere personen te verlenen
inzetten op zowel lichamelijke, sociaaleconomische, psychische
en emotionele componenten vh welzijn van mensen
context is bepalend voor de wijze waarop zorg en ondersteuning
persoon gericht en geïntegreerd kan worden aangereikt en
ervaren
4