Psychologie
= wetenschap waarbij het gedrag wordt bestudeerd en waarbij dit gedrag gebruikt wordt om de
interne/ mentale processen te begrijpen: beïnvloedende factoren en op een wetenschappelijke
manier.
- Systematisch verwerven: lange opvolging of meerdere mensen
- Ordenen en verifiëren van kennis: klopt het?
Gerelateerde disciplines:
Humane wetenschappen:
- Cultuurwetenschappen: studie facetten cultuur
- Gedragswetenschappen: onderzoek naar gedrag van de mens
- Psychologie
- Pedagogiek
- Economie
Wijsbegeerte/ filosofie: studie van ons denken en onze overtuigingen omtrent meest algemene en
universele aspecten van het bestaan via gedachte-experiment.
Sociologie: studie van sociale relaties tussen mensen (politieke, culturele, religieuze en economische
aspecten) = gedrag van het individu
≠ sociale psychologie: hoe wordt het gedrag van het individu beïnvloed door de omgeving.
1. Geschiedenis van de psychologie
1.1. Griekse filosofen
1.1.1. Plato
Werkte via metaforen.
- Metafoor 1: geheugen is een wastablet.
Herinneren -> aflezen; vergeten -> tablet is besmeurd
- Metafoor 2: geheugen is een vogelkooi.
Herinneren -> vergissen, tip-of-the-tongue principe -> veel moeite om vogel te vinden
1.1.2. Aristoteles
Geheugen is afhankelijk van vorming van verbindingen/ associaties tussen gebeurtenissen, gevoelens
of ideeën.
-> ASSOCIASONISME
1.1.3. Middelen
Mnemonics: geheugensteuntje
- Methode van Loci: verhaal vasthangen aan plaats -> inleven in toenmalige omgeving
- Kapstokwoorden: info associëren met een woord
- Acroniemen: woord met beginletters.
1
Lingier Yael – TEW 2021-2022
,1.2. Nieuwe filosofische benaderingen
1.2.1. Réné Descartes
Cogito ergo sum
Mechanistisch: focus op de processen
- Hoe werkt het? Hoe linken we de bouwstenen aan elkaar. -> interactie tussen geest en
lichaam -> verbonden via pijnappelklier.
-> RATIONALISME & DUALISME
1.2.2. Francis Bacon & John Locke
Kennis komt door ervaring -> observatie is noodzakelijk
Opmerking: discussie Nature of Nurture
Geest komt tot stand via sensorische processen (tabula rasa)
-> EMPIRISME & ASSOCIATIONISME Aangeboren of aangeleerd?
1.2.3. Veranderende tendensen in filosofie
-> nieuwe kennis uit andere disciplines en veranderende maatschappelijke tendensen.
- Pleidooi voor meer systematische observatie
- Enkele belangrijke wetenschappelijke revoluties
- Afbrokkelende macht van de Kerk (reformatie)
1.2.4. wetenschappelijke invloeden die leiden tot Psychologie
1.2.4.1. Copernicus
Mensen en aarde centraal -> mens onderworpen aan natuurwetten en voorwerp voor een studie
-> GEOCENTRISME, HELIOCENTRISME
1.2.4.2. Herman Von Helmholtz
Meten van zenuwimpulsen (stimuleren van zenuw in poot van een kikker)
-> Hersenen geven signalen
1.2.4.3. Franciscus Cornelis Donders
Bestuderen van menselijk gedrag
Mentale chronometrie: mentale handelingen hebben tijd nodig
Via basis psychologisch experiment: 3 condities -> “meet” duur van elk proces -> tijd nodig voor
discriminatie/ verschil detecteren.
1.2.4.4. Charles Darwin
Evolutietheorie -> afstamming met veranderingen
1.3. Eerste psychologisch laboratorium en eerste psychologische scholen
1.3.1. Wilhelm Wundt
Leerling van Helmholtz
Stichtte eerste psychologisch laboratorium.
-> Wetenschappelijke vader van vele psychologen
-> STRUCTURALISME: onderzoek van structuren en opbouw die leiden tot gedrag.
2
Lingier Yael – TEW 2021-2022
, - Aaneenschakelbare componenten via analytische introspectie:
- Wat zijn de basiselementen
3 basisvragen
- Hoe worden ze gecombineerd?
- Wanneer worden ze gecombineerd?
- Nadelen:
- arbeidsintensieve methode
- subjectief (hangt af van persoon tot persoon)
1.3.2. William James
Student Wundt
Procesmatige: Hoe functioneert het? Samenwerking (tussen onderdelen)?
-> FUNCTIONALISME: via toegepast onderzoek (“meten” van gedrag)
Doel: praktische problemen oplossen. (bv.: HR)
1.3.3. Alfred Binet
Eerste intelligentietest
-> FRENOLOGIE
1.4. Behaviorisme
Psychologie nog wetenschappelijker maken
- Geest is niet te bestuderen (“onbetrouwbaar” onderzoek)
- Gedrag is direct observeerbaar, in tegenstelling tot geest (objectieve metingen)
- Gedrag wordt bestudeerd met onderzoeksmethodes vanuit natuurwetenschappen
geïnspireerd door positivisme
- Theorieën baseren op directe observatie (van gedrag) die kunnen gerepliceerd worden
- Variabelen
- onafhankelijke: stimulus: wordt gemanipuleerd
- afhankelijke: respons: wordt gemeten
- Kennis: relatie tussen variabelen
1.4.1. John Watson
Gedrag is gevolg van ervaringen -> geboren zonder iets, alleen primitieve emoties
KLASSSIEKE CONDITIONERING
- Ongeconditioneerde stimulus/ respons: respons op een aangeleerde stimulus
- Geconditioneerde stimulus (CS)/respons(CR): respons op een niet-aangeleerde stimulus
Bv.: - John Watson: Kleine Albert (baby: linkt geluid met dier)
- Ivan Pavlov: de hond van Pavlov (hond: linkt bel met eten -> salvatie)
3
Lingier Yael – TEW 2021-2022
, 1.4.2. Edward Thorndike
Toekomstig gedrag wordt bepaald door gevolg (beloning/straf) van eerder gedrag.
OPERANTE CONDITIONERING
- Bekrachtiging: verandering in de omgeving die aanzet tot herhaling van dat gedrag.
- positief: een aangename stimulus wordt aangeboden.
- negatief: een onaangename stimulus wordt weggenomen.
- Straffen: verandering in de omgeving die aanzet tot stopzetten/reduceren van dat gedrag.
- positief: een onaangename stimulus wordt aangeboden.
- negatief: een aangename stimulus wordt weggenomen.
Edward Thorndike: Puzzle box -> “wet van het effect” (kat: leert dat pedaaltje poortje opent)
Skinner: skinner box -> methode van de successieve benadering
Skinner & Watson -> RADICAAL BEHAVIORISME: mentale processen zijn te reduceren tot gedrag.
Tolman: mensen/ dieren hebben doelen en mentale representaties (“mentale mappen”)
1.5. Cognitieve psychologie
-> onder invloed van opkomst computers
Informatie wordt verwerkt in hersenen. (natuurwetenschappelijke methode uit behaviorisme)
Doel: processen blootleggen van informatieverwerking
Oorspronkelijk: SERIEEL – BOTTUM UP: alles in volgorde zonder rekening houdende met andere info
-> te eenvoudige voorstelling van informatieverwerking
Later: PARALLELE - TOP-DOWN processen
- Parallel: terwijl waarnemen ook verwerking van andere info
- Top-down: vroegere info helpt beslissen
Input Waarnemen en aandacht Onthouden Beslissen output
1.5.1. computationele cognitieve psychologie
Artificiële systemen creëren die hetzelfde doen als mensen
- Interne/mentale representaties
- Mentale operaties/ processen
Via regels
- CONNECTIONISME: netwerken bestaande uit neuronen (info doorgeven of niet?)
-> simuleren van (ab)normaal gedrag
Artificiële intelligentie -> Explainable AI -> hoe worden beslissingen gemaakt?
INFORMATIEVERWERKING: afhankelijk van:
- Omgeving
- Lichamelijke mogelijkheden
- Eerdere ervaringen
-> BIOPSYCHOSOCIALE MODEL: biologie, cognitie en omgeving bepalen gedrag en zijn continu met
elkaar in interactie.
4
Lingier Yael – TEW 2021-2022
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur YaelLingier. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,79. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
