2.1 Menselijke en dierlijke cellen
Organisatieniveaus:
In de biologie onderscheid je organisatieniveaus waarbinnen de onderdelen
samenwerken. Door de samenwerking van de onderdelen ontstaan emergente
eigenschappen, die je op het hogere niveau kan waarnemen.
● Een molecuul is een verbinding tussen twee of meer atomen, de kleinste
scheikundige bouwstoffen die er bestaan.
● Een organel is een onderdeel van een cel met een bepaalde functie.
● Een cel is de functionele bouwsteen van alle organismen.
● Een weefsel is een groep cellen met eenzelfde bouw en functie.
● Een orgaan bestaat uit verschillende weefsels die samenwerken aan een
taak.
● Een orgaanstelsel bestaat uit alle organen die aan dezelfde taak werken.
● Een organisme is een levend wezen.
● Een populatie is een groep soortgenoten in een bepaald gebied.
● Een ecosysteem is een begrensd gebied met organismen die relaties
hebben met elkaar en met de levenloze natuur.
● Het systeem Aarde omvat alle ecosystemen van de planeet.
Organisatieniveaus: Een structuur met een duidelijke samenhang tussen de
onderdelen.
Emergente eigenschap: Een nieuwe eigenschap die ontstaat op een hoger niveau
door samenwerking van onderdelen op een lager niveau. De onderdelen apart
hebben die eigenschap niet.
Rode bloedcellen zijn met hun 8 μm iets kleiner dan de meeste andere menselijke
cellen (78). Na kleuring zijn ook de witte bloedcellen te zien. Daarin vallen vooral de
kernen op (rode bloedcellen hebben geen kern).
Cellen (en alle niveaus daarboven) hebben alle levenskenmerken.
Het molecuul- en organelniveau hebben niet alle of zelfs helemaal geen
levenskenmerken. Je kunt leven een emergente eigenschap noemen.\
Biologen onderscheiden organisatieniveaus, waarvan de cel het laagste
niveau is met alle levenskenmerken. Eigenschappen die op een hoger niveau
ontstaan uit samenwerking van de lagere niveaus zijn emergent.
1
, - Net als andere cellen hebben witte bloedcellen aan de buitenkant van de cel
een celmembraan, dat bestaat uit fosfolipiden en eiwitten (79D).
- Fosfolipiden zijn vetachtige stoffen met een fosfaatgroep (67G3).
- Cholesterol remt de beweeglijkheid van een celmembraan af. Alle stoffen die
een cel in- of uitgaan, passeren het celmembraan.
- Alleen koolstofdioxide (CO2) en zuurstof (O2) en vetachtige stoffen, zoals
bepaalde hormonen, gaan er gemakkelijk door. Andere stoffen passeren het
celmembraan via de transporteiwitten.
- Die eiwitten vormen transport poortjes waar de stoffen, die niet in vet kunnen
oplossen, doorheen kunnen.
- Elke stof heeft zijn eigen type poortje. Zo gaan watermoleculen uitsluitend via
‘waterpoortjes’.
- Sommige eiwitten vormen poortjes met een pompfunctie. Daarmee kan een
cel moleculen tegen de concentratie richting in naar binnen of buiten brengen.
Naast transporteiwitten bevat een celmembraan ook receptoreiwitten. Die kunnen
aan de buitenzijde van de cel contact maken met specifieke stoffen, bijvoorbeeld
hormonen. Door dat contact start in de cel een proces zonder dat de boodschapper
de cel binnen komt.
Receptoreiwitten: Eiwitten aan de buitenkant van het celmembraan die contact
maken met specifieke stoffen.
Het celmembraan omringt het cytoplasma. Dat is het grondplasma tezamen met de
organellen. Het grondplasma bestaat voor een groot deel uit water en opgeloste
stoffen. Hierin vinden veel chemische reacties plaats. Met een elektronenmicroscoop
zijn in het grondplasma organellen te zien (79C).
Bouw van een Cel (79):
● Celmembraan: transport de cel in en uit
● Cytoplasma: grondplasma met daarin de organellen
● Organellen: celonderdelen met bepaalde functies
2
, Organellen:
Celkern: regelt processen in de cel, bevat DNA. Grote moleculen met informatie
voor het maken van eiwitten.
Endoplasmatisch reticulum (ER): buizenstelsel: zorgt voor transport binnen de cel.
Waar eiwitten zich doorheen verplaatsen.
Ribosomen: kleine bolletjes, los in cytoplasma of op endoplasmatisch reticulum:
maken eiwitten met behulp van informatie uit DNA. Sommige ribosomen bevinden
zich vrij in het grondplasma, andere zijn gebonden aan het ER.
Mitochondriën: langwerpige organellen met dubbele membraan (een glad
buitenmembraan en een sterk geplooid binnenmembraan (79D)): energiecentrale
van de cel. De mitochondriën breken kleine koolhydraten en vetzuren af. Daarbij
vormen ze energierijke stoffen, die de cel voor haar activiteiten gebruikt.
Golgi-systeem: een aantal platte membraan-zakken die gevormde eiwitten sorteren
en in blaasjes verpakken. Ontvangt eiwitten vanuit het ER.
Transportblaasjes: vervoeren eiwitten binnen de cel
Lysosomen:Blaasjes met enzymen die grote deeltjes in de el verteren en oude
organellen afbreken.
Naast deze organellen bezitten cellen een celskelet. Dit bestaat uit een groot aantal
eiwitdraden die overal in het grondplasma voorkomen. De eiwitdraden geven de cel
vorm en langs deze eiwitdraden bewegen transportblaasjes op weg naar hun
bestemming.
Een cel bestaat uit een celmembraan, grondplasma en verschillende
organellen met elk een eigen functie.
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur verweyjasmijn. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.