Ziekteleer
TOPIC 1: CORONA
Case
- Man 52, risicofactoren; hoge BP, overgewicht
- Symptomen
▪ Koorts, moe, anorexie
▪ Kortademig, geen zinnen meer maken
- Diagnose: Covid 19 + zuurstof therapie
- Snel achteruit
▪ Zelf bij toediening O2 -> gemeten door saturatie (normaal 95%, nu 70%)
▪ Intensieve zorg -> artificiële ventilatie, anti-ontstekingsmiddelen (cortisone)
▪ Multi-orgaan falen en MI (hartaanval) door trombose -> in shock -> gestorven
Covid 19
- Luchtweginfectie: mild of heel erg
- Veroorzaakt door coronavirus SARS-CoV-2 virus (eerste detectie bij mensen 2019)
- Coronavirus
▪ RNA virus
. In eiwit laag, bolvormig virus
. Krooneiwitten op membraan
. Stukje RNA maakt Krooneiwitten en plaatst ze
▪ 4 endemische coronavirussen (mild)
▪ 3 pathogenese coronavirussen
. 2002: SARS-coV -> 9 098 infecties, 774 doden
. 2012: MERS-CoV -> 2 494 infecties, 898 doden
. 2019: SARS-CoV-2/COVID-19-> erger dan vorige: doorgeven zonder symptomen
Besmetting
- Besmettelijk, makkelijk doorgeven, kan alleen overleven met host
- Direct contact: druppeltjes, hoesten, spreken
- Indirect contact: druppels op handen of oppervlakken en dan gezicht aanraken (veel minder)
- Risico grootste bij langdurig contact: 15 min op minder dan 1.5m
- Incubatieperiode: 2-14 dagen (gemiddelde: 5-6)
- Besmettelijke periode
▪ 48h voor eerste symptomen
▪ 7 dagen na start symptomen
- Virus in celwand
▪ Krooneiwitten zoeken receptor op cel (ACE2-receptor)
▪ Endocytose naar binnen -> RNA vrij in cel -> gebruikt alles van cel voor replicatie
- Waar ACE2 receptoren
▪ Meeste bij bovenste luchtwegen en longen
▪ Bijna in alle organen
▪ Meestal via neus en luchtweg slijm
▪ Zorgt voor multi-orgaanfalen: spieren, hersenen, hart, lever, nieren, longen
Herkennen
- Begin: plotse hoge koorts (>38.5) en hoest -> na 4-5 dagen (kan van 2-14)
- Belangrijke symptomen (kan ook asymptomatisch)
▪ Kortademigheid
▪ Pijn, drukkend gevoel op borst
▪ Spierpijn
▪ Vermoeidheid
▪ Verlies geur en smaak (veel ACE2)
▪ Verstopte neus
▪ Keelpijn
▪ Diarree
1
, - Luchtpijp met vertakkingen (bronchi) eindigen in alveoli (stofwisseling)
▪ Bronchitis: ontsteking slijmvlies
▪ Longontsteking: ontsteken alveoli, vullen met etter HIER CORONA
▪ Emfyseem: rokers, opblazen longblaasjes
▪ Asthma: luchtwegen vernauwen
- ARDS (acute respiratory distress syndrome)
▪ Grootste deel longblaasjes geïnfecteerd -> niet genoeg zuurstof opnemen
▪ Vocht in luchtblaasjes -> verlies surfactant (luchtblaasjes openhouden) -> laag 02 -> littekenweefsel
▪ Littekenweefsel zorgt voor levenslange kortademigheid
▪ Behandeling
. O2 toedienen gaat niet -> nemen lucht niet op
. Intubatie: met hoge druk lucht pompen
- CT-scans
▪ Zwart: zuurstof en lucht -> minder zwart: ontsteking
▪ Witte strepen: luchtwegen
▪ Opaciteiten: lichtere zones
▪ Longweefsel heeft allemaal zwarte celletjes
. Lymfocyten tegen ontsteking
. Langwerpige rode streep: trombose
Ziekte zorgt voor verstopping bloedvaten
Stel dat alveoli werken, bloedvat kan het niet opnemen
Stages
- Stage 1: lichaam overspoeld met virus -> stijging symptomen (zwarte lijn)
▪ Behandeling: antivirale middelen tegen snelle deling (niet echt gelukt)
▪ Heeft levende cellen nodig dus stopt met delen (vaak genezen)
- Stage 2: lichaam ontstekingsreactie op virus
▪ Buiten proportie, veel te ernstig
▪ Meer last ontstekingsreactie ipv virus
▪ Symptomen stijgen (ontsteking)
- Stage 3: hyperinflammatoire fase
▪ Behandeling: cortisone geven -> immuunsysteem stilleggen
▪ Veel meer mensen blijven nu hangen in stage 2
Statistieken (zie slides)
- Referentiegroep is 18
- Hoeveel meer kans op opname en dood
- Risicofactoren
▪ Ouderdom
▪ Obesitas (een van de ergste symptomen!!!)
▪ Diabetisch, hoge BP
Diagnose !!
- Zonder test moeilijk onderscheiden van luchtweginfectie
- Detectie RNA
▪ PCR (polymerase chain reaction) beste
▪ Via neus of keel slijmvlies in buisje
▪ Aanwezig RNA extraheren
▪ RNA veel verdubbelen
▪ Positieve test: RNA aanwezig in cel (niet altijd zelfde als VIRUS aanwezig -> vol virus nodig voor ziekte)
▪ Voordeel: kennen dit goed, sensitief, specifiek, hebben er veel van
▪ Nadeel: duurt 2-5h, getrainde mensen nodig, hoog technologisch
- Detectie virus
▪ Antigeen detectie test
▪ Zelfde test afname
▪ Antistoffen erbij doen -> kunnen binden -> positieve reactie -> intact virus aanwezig
2
, ▪ Dit zijn de sneltesten, is positief bij superverspreider
▪ Voordeel: 5-15 min, veel productie, hoge specificiteit
▪ Nadeel: niet sensitief (vals negatief bij weinig partikels), pas na paar dagen positief
- Detectie antistoffen
▪ Bloedafname, in serum antistoffen?
▪ Vinden antistoffen -> zeker dat je virus had
▪ Voordeel: 5-15 min, makkelijk sample
▪ Nadeel: antistoffen verdwijnen
. Laag sensitief (veel vals positief en negatief)
. Weten niet hoe lang ze blijven
. Zeker ook vaccinatie bij persoon die al ziek was
Gevolgen
- Hersenen
▪ Infarcten: bloedvaten verstoppen
▪ Bloedingen
- Meeste mensen (80%) hebben milde symptomen, normaal na 1 week genezen
- 20% complicaties
▪ Zuurstoftekort
▪ Bloedvergiftiging met of zonder shock
▪ Bloedklonters
▪ Uitval meerdere organen
▪ Dood
- Frequenter bij oudere personen of onderliggende aandoeningen (zie risicofactoren)
- Lange termijn-gevolgen
▪ Aanhoudende moeheid
▪ Ademhalingsproblemen
▪ Verlies reuk en smaak
▪ Hoest
- Complicaties bij hospitalisatie
▪ 75% longontsteking
▪ 15% ARDS
▪ 19% lever schade
▪ 17% hartaandoeningen
▪ 9% nierfalen
▪ 10-25% bloedklonters
▪ 3% neurologische symptomen
▪ Overdreven ontstekingsreactie -> cytokine storm en macrofaag activatie syndroom
Pandemie
- Wereldwijd: 120 miljoen infectie (x5), 3 miljoen doden
- België: 800 000 infectie, 22 000 doden
- Her-besmettingen
▪ Kunnen antilichamen zijn na besmetting (2-8 maand semi bescherming)
▪ 2e is minder erg dan 1ste
Vaccinatie
Voorkomen
- 7 gouden regels
▪ Hygiëne maatregelen, buiten, kwetsbaren vermijden, afstand, geen nauwe contacten, mondmasker,
geen samenscholingen
- Hygiënemaatregelen
▪ Handen en alcoholgel
▪ Papieren zakdoeken, bedek neus en mond
▪ Gezicht niet aanraken
▪ Thuis bij ziekte
3