Bijzondere overeenkomsten
Inleiding
Begrip overeenkomst & soorten overeenkomsten
Begrip overeenkomst
Overeenkomst = contract
o Meerzijdige rechtshandeling
o Wilsovereenstemming
o Eén of meerdere partijen
o Ten aanzien van één of meerdere anderen
o Afdwingbare verbintenissen aangaan
Artikel 5.4 NBW
o Strekt ertoe rechtgevolgen te doen intreden
Rechtshandeling (zie artikel 5.125 NBW)
o Geldig aangegane overeenkomsten verbinden de partijen tot wet (pacta sunt servanda)
Artikel 1134 BW
Soorten overeenkomsten
o Consensueel
Consensualisme: algemene regel naar Belgisch recht
Bv. Koop (wilsovereenstemming volstaat, wederkerig)
Wilsovereenstemming is meestal voldoende voor totstandkoming
o Zakelijk
Zakelijk contract: overhandiging van zaak is vereist
Bv. Bruikleen, bewaargeving (vestiaire) & handgift
Handgift: schenking zonder notaris
Gebeurt op moment van afgifte + kan niet teruggenomen worden
Cash = handgift (0 % successierechten betalen, maar pers die schenkt nog min. 3j leven)
Bank = bankgift
o Plechtig/ vormelijk
Onderworpen aan vormvereisten
Bv. Huwelijk, schenking, …
Schenking bij notaris schenkingsrechten (3 %)
Vormvereisten huwelijk passeren langs burgerlijke stand
Artikel 5.5 NBW
,o Eenzijdig vs. wederkerig (5.6 NBW)
Altijd meerzijdige rechtshandeling
Wederkerig: zich over en weer verbinden (1102 BW)
Bv. Koop en huur
Eenzijdig: slechts 1 partij moet verbintenis nakomen, MAAR wel 2 wilsovereenstemming
Bv. Schenking
Niet verwarren met eenzijdige rechtshandeling (5.125 NBW)
Eén wilsuiting volstaat
Bv. Testament, aanbod, opzegging overeenkomst, verkopen huis
Testament: degene die het krijgt (begunstigde) hoeft op dat moment niet akkoord te gaan dus
eenzijdig!
Bewaargeving: opsplitsing maken tussen betalend (2) & niet betalend (1)
Gaat pas van start op moment van afgifte
o Overeenkomsten om niet vs. onder bezwarende titel (5.7 NBW)
Bezwarende titel: economisch voordeel voor beide partijen
Om niet: gratis, geen voordeel
Bv. Schenking, bruikleen
Bruikleen (autogarage, fiets week gebruiken)
Teruggeven in staat waarin ontvangen, op normale manier gebruiken
Er is pas op moment van gift een overeenkomst, dus gever geen verbintenis meer = eenzijdig
Indien betalen geen bruikleen, maar huurovereenkomst
o Intuitu personae
Aangegaan omwille van persoon of persoonlijke kwaliteiten van tegenpartij
Stopt bij overlijden van persoon
Bv. Overeenkomst met profvoetballer
Een contract is niet altijd intuitu personae, tenzij je het specifiek in je contract vermeld dat je
zwembad bv. door Willy Naessens zelf moet gelegd worden
o Benoemde vs. onbenoemde overeenkomsten
Benoemd: regeling in de wet
Onbenoemd: overeenkomst die wezenlijk verschilt van een benoemde overeenkomst
o Raamcontracten (5.9 NBW)
Algemene principes vastleggen, later dan uitvoeringscontracten
Bv. Alleenverkoopovereenkomsten
o Toetredingsovereenkomsten (5.10 NBW)
Zwakke partij heeft geen zeggenschap over inhoud van overeenkomst
Inhoud wordt eenzijdig vastgelegd door sterke partij
Je hebt als zwakke partij enkel vrijheid wel of niet te contracteren
, Bv. NMBS 10 beurtenkaart, Telenet gsm-abo, Engie, …
Deel 1: Overeenkomsten tot overdracht van eigendom
H1 – Koopovereenkomst
Verschillende koopregimes
o Koop van het gemeen recht
o Consumentenkoop
o Weens koopverdrag
Op examen altijd eerst nagaan over welk koopregime het gaat!
o Gemeenrechtelijk koopregime (1582-1689 BW)
Vroeger: enige regime
Residuair: als het niet een van de andere 2 is, dan is het deze
RG: kan verschillend zijn (bv. fiets, laptop, auto, …)
OG: ALTIJD gemeen recht (bv. huis)
o Consumentenkoop (1649bis – 1649octies BW + VI.44 WER)
Consument: np, die iets koopt voor niet beroepsmatige doeleinden
Bescherming van consument als koper
Dwingende wetgeving
Enkel roerende lichamelijke zaken
Vb. Garantieregeling: 2 jaar wettelijke garantie wanneer consumentenverkoop
Uitzonderingen: gerechtelijk, elektriciteit, water en gas niet marktklaar
o Weens koopverdrag (CISG)
Regeling rond internationale verkopen
Enkel tussen professionals
Enkel tussen partijen in verschillende staten gevestigd
Conventionele uitsluiting kan! (Niet-dwingend)
Contractueel afwijkbaar
Enkel roerende lichamelijke goederen
Uitzonderingen: gerechtelijk, elektriciteit, veiling, effecten, waardepapieren, schepen,
luchtvaartuigen
, Kenmerken koopovereenkomst
Wederkerig
Onder bezwarende titel
Consensueel
2 essentiële kenmerken (wilsovereenstemming) nodig over:
Eigendomsoverdracht (welk goed)
Betaling prijs
3 constitutieve bestanddelen
1. Overeenkomst met betrekking tot een goed (geen dienst)
2. Overeenkomst met betrekking tot eigendomsoverdracht goed
3. Tegen betaling in geld: prijs (niet natura!)
Eigendomsoverdracht
Solo consensu (EXAMEN!) (1583 BW)
Belangrijkste verbintenis verkoper = levering zaak
Enkel de eigenaar kan goed verkopen
Verkoop andermans goed (1599 BW)
Levering & betaling zijn de gevolgen van een koop, ze zijn niet noodzakelijk om af te sluiten
Vanaf een overeenstemming over prijs en goed = koop
Consensualisme dus geen formaliteiten bepaald
Koopovereenkomst: eigendomsoverdragend effect
Welbepaalde goederen
Uitzondering: soortgoederen (1585 BW)
Eigendom over bij ‘individualisering’: moet apart gewogen worden, denk aan vlees of fruit
Is vóór levering soms
Uitstel eigendomsoverdracht
Beginsel van onmiddellijke eigendomsovergang: aanvullend recht
Conventioneel uit te sluiten
Bv. OG: bij verlijden notariële akte
Beding van eigendomsvoorbehoud
Ofwel het uitstel van eigendomsoverdracht
De regels die zeggen dat eigendom overgaat op moment van de wilsovereenstemming zijn van
aanvullend recht, dus kan perfect contractueel zeggen dat eigendom niet over gaat op moment van
de wilsovereenstemming.
Betaling prijs
In geld (indien niet in geld = kwalificatie ruil)
Bepaald of bepaalbaar zijn (niet bepaald = nietig)
Ernstig zijn (moet een marktprijs zijn)
Juist zijn
Prijsbewimpeling & prijssimulatie = hetzelfde
