Inleiding tot de ziekteleer van het kind: lesnotities
Inleiding
Kindergeneeskunde: unieke dimensies
50% van de consultaties bij de huisarts zijn kinderen
Ontwikkelingsperspectief
o Fysische ontwikkeling
o Persoonlijkheidsontwikkeling
o Sociale ontwikkeling
Toename chronische ziektes
Toename gedrags‘problemen’
Medicatiebeleid bij kinderen
Veranderende sociale en familiale omgeving voor kinderen
Situering probleem van kindergeneeskunde
90% van de kinderen in de 21 ste eeuw wordt geborden in de “derde
wereld”
o Elk uur sterven 1000 kinderen, 970 hiervan in ontwikkelingslanden
1/3e van de sterftes onder de leeftijd van vijf jaar, gebeurt bij de geboorte
(neonataal)
o Vroegtijdige geboorte
o Sepsis (= bloedvergiftiging), pneumonie (= longontsteking),
tetanus, diarree
o Asfyxie (= zuurstoftekort)
Waaraan sterven kinderen in de wereld?
o AIDS
o Diarree
o Mazelen
o Malaria
o Pneumonie
Allemaal infectieziektes. Als we ergens vooruitgang boeken, is het op
het gebied van infectieziektes. Hoe vermijd je infectieziektes? Goede
1
,Inleiding tot de ziekteleer van het kind: lesnotities
voedingstoestand, snelle behandeling met antibiotica,
hygiënemaatregelen, vaccinaties. Veel van deze dingen zijn dus
vermijdbaar.
Epidemiologie kindergeneeskunde in Vlaams Gewest
2005: mannelijke baby’s: 33109 (51,5%)
2005: vrouwelijke baby’s: 31116 (48,4%)
Gemiddelde leeftijd van moeder bij eerste kind: 28 jaar in 2005 versus
27,2 jaar in 1996
Zwnagerschapsduur (2005):
o 0,5% < 28 weken
o 0,6% 28 – 31 weken
o 6,3% 32 – 36 weken
o 92,7% > 37 weken
Aangeboren misvormingen bij 2% van de geboorten
Totale foeto-infantiele (500g – 1 jaar) sterfte per 1000 levend- en
doodgeborenen
o 9,1 (2003)
o 8,3 (2004)
Prenataal
Pre-pregnancy care
Increased risk
“Wat bepaalt dat mijn kind gezond zal zijn?” Er zijn veel factoren waar je zelf niet
veel aan kan doen:
Maternal age
o We zien dat de leeftijd van de moeder bij de eerste zwangerschap
alleen maar hoger wordt
o Doet risico op een probleem toenemen, net zoals andere individuele
problemen (bv. diabetes, obesitas)
Identified carriers of genetic mutation
Consanguinity
Parents with chromosomal rearrangements
Family history of defect
Previous congenital defect
Habits
Zaken die allemaal vermijdbaar zijn:
Roken
o Roken tijdens de zwangerschap is waarschijnlijk het ergste
o Zorgt voor kleinere hersenen, groeiretardatie,
Alcohol
2
,Inleiding tot de ziekteleer van het kind: lesnotities
o Echt veel drinken, want een glaasje is veel minder erg dan roken
Foliumzuur
o Vitamine dat in groene groente zit
o Bij een tekort is er een kans op een ontwikkelingsstoornis van het
ruggemerg, nl. spina bifida (= open rug)
o We weten ondertussen hoe we spina bifida bijna 100% kunnen
vermijden, nl. in de vroege zwangerschap genoeg foliumzuur in te
nemen, zelfs extra in de vorm van een pil, want enkel met groene
groenten geraak je er niet altijd
Links: rokersbaby ; rechts: normale baby Spina bifida
Maternal drugs affecting the fetus: federal alcohol syndrome (FAS)
Iemand die echt niet kan stoppen met drinken
Geen geïsoleerde risicofactor: meestal roken deze vrouwen ook
Als dat zo blijft duren krijg je een kind met een groeiretardatie en veel
andere problemen
Meestal bij de geboorte zie je dat niet echt
Bepaalde typische kenmerken in het gezicht en lichaam
o Belangrijkste: microcephalie (= klein hoofd en dus ook kleine
hersenen)
o Smalle bovenlip
o Filtrum (= twee streepjes tussen neus en bovenlip) is afwezig
o Hardafwijkingen
Spina bifida (open rug)
Primaire preventie: foliumzuurpreventie
o Tijdens de eerste vijf-zes weken, want dan sluit de rug
3
, Inleiding tot de ziekteleer van het kind: lesnotities
oIs vaak de periode waarop vrouwen nog niet weten dat ze zwanger
zijn, dus is het belangrijk om dit al in te nemen vanaf het moment
dat men zwanger wil worden
Secundaire preventie:
o Onderbreking termination of pregnancy (TOP) abortus
o Intra-uteriene sluiting (= open rug sluiten tijdens zwangerschap via
de baarmoeder die opengedaan wordt tijdens een operatie)
Problemen:
o Motorisch: besturing van de spieren in de onderste ledenmaten
verloopt niet goed, bij een vrij hoge open rug kan het zijn dat men
niet kan stappen en in een rolstoel moet
o Incontinentie: problemen met controle van urineren en stoelgang,
blaas- en nierinfecties
o Hydrocefalie: ciruculatie van het vocht rond hersenen en ruggemerg
is verstoord en bij veel kinderen stapelt er zich dan vocht op in de
hersenen
Prenatal “treatment” of spina bifida
Two-hit model – neurological problems:
Primaire dysrafie
Secundaire intra-uteriene schade
Intra-uteriene reparatie kan secundaire schade voorkomen
We zien veel premature geboortes na deze operaties
Infections
Congenitale rubella: als je rubella meemaakt tijdens de zwangerschap is
de kans dat er iets mis is met je kind zeer groot, bestaan vaccinaties voor
o Als je rubella meemaakt tijdens de zwangerschap, is de kans dat er
iets mis is met je kind zeer groot
o Bestaan vaccinaties voor, als je niet wil gevaccineerd worden is dat
een subtiele en eerste vorm van kindermishandeling
o Blindheid en mentale retardatie
Congenitale toxoplasmose
o Kan je krijgen door rauw vlees
Congenitale listeriose
o Kan je krijgen door bepaalde kaas of paté
Prenatale diagnose: technieken
Blood group, HBV, syphilis, rubella, CMV, HIV,
toxoplasma
Maternal blood Maternal serum alpha-fetoprotein with spina bifida
or anencephaly (or ultrasound)
Down syndrome (trisomy 21), triple test or NIPT
Ultrasound screening Gestational age, multiple pregnancies, structural
4
