Duurzame ontwikkeling
H1: Begrippenkader
Definitie
= ‘Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie,
zonder het vermogen van toekomstige generaties aan te tasten om in hun eigen behoeften te
voorzien.’
(World Commission on Environment and Development, 1987)
4 elementen:
- Behoeften: stelt mens centraal
- Huidige en toekomstige generaties: op lange termijn kijken
- Grenzen: alles kent grenzen
- Ontwikkeling: een proces, evolutie
Drie kerngedachten:
- Genoeg: we moeten ernaar streven dat de basisbehoeften van elke mens op deze planeet
vervuld kunnen worden.
- Voor iedereen: iedereen in de hele wereld heeft recht op een aanvaardbare levensstandaard
(de ruimtedimensie: hier en elders).
- Voor altijd: toekomstige generaties hebben net als de huidige generatie recht om in hun
basisbehoeften te voorzien. Dit betekent dat de huidige generatie zorgvuldig moet omgaan
met het milieu en met de voorraad aan natuurlijke grondstoffen (de tijdsdimensie: nu en
later).
Duurzame ontwikkeling is een kompas op het moment dat we een antwoord zoeken op
maatschappelijk uitdagingen zoals de toenemende sociale ongelijkheid, de manier waarop we
energie creëren, de manier waarop we met de natuur omgaan, onze voedselvoorziening, enz.
Bovendien moeten we leren anticiperen. Dit kompas helpt ons om dagelijks vorm te geven aan een
maatschappij waarbij er genoeg is voor iedereen en voor altijd.
Voorbeeld uit onze maatschappij waarbij er niet voldaan is aan de definitie van duurzame
ontwikkeling:
,Ontstaansgeschiedenis
Jaren 50
Gekenmerkt door wederopbouw na WOII, optimisme, technologische vooruitgang en weinig
aandacht voor het milieu.
Eerste wetenschappers kaarten probleem klimaatverandering aan, maar hebben te kleine
impact. Er is nog veel onzekerheid dus volgt er weinig actie.
Jaren 60
1962: Rachel Carson – Silent Spring; boek over
milieuproblematiek geschreven door bioloog. Vnl over gebruik
van pesticiden (DDT). Ondanks verzet vanuit chemische
industrie, gaf dit toch de aanzet tot verandering in het beleid inzake pesticiden en wordt dit gezien
als het begin van de milieubeweging.
De keerzijde van de vooruitgang wordt zichtbaar (dode vissen, vervuilde rivieren, dumpen
van giftig afval). De aandacht voor de milieuproblematiek stijgt, maar nog steeds weinig
regelgeving en weinig actie.
Jaren 70
1972: Club of Rome; The Limits to Growth – studie geschreven door verschillende
auteurs die een team van 17 onderzoekers representeert. Het beschrijft de
mogelijkheid van de exponentiële economische en bevolkingsgroei met een eindig
aanbod van middelen, bestudeerd door computersimulatie.
Conclusie 1:
If the present growth trends in world population, industrialization, pollution, food production and
resource depletion continuous unchanged, the limits to growth on this planet will be reached
sometime within the next one hundred years. The most probable result will be a rather sudden and
uncontrollable decline in both population and industrial capacity.
De grenzen van onze planeet zullen bereikt worden ergens binnen de 100 jaar
Conclusie 2:
It is possible to alter these growth trends and to establish a condition of ecological and economic
stability that is sustainable far into the future. The state of global sustainability could be designed so
that the basic material needs of each person on earth are satisfied and each person has an equal
opportunity to realize his individual human potential.
Het is nog mogelijk om deze groeitrends te veranderen en een ecologische en economische
stabiliteit tot stand te brengen die tot ver in de toekomst houdbaar is.
,Conclusie 3:
If the world’s people decide to strive for this second outcome rather than the first, the sooner they
begin working to attain, the greater will be their chances of success.
Hoe sneller we hieraan beginnen, hoe groter de kansen op succes zullen zijn.
1972: Stockholm Conference: The UN Conference on the Human Environment heeft de
milieuproblematiek en het verband hiervan met het menselijk handelen voor het eerst op de
internationale agenda geplaatst. Hier werd de basis gelegd voor de vooruitgang in milieu en
ontwikkeling.
Men creëerde de UNEP = UN Environment Programme (verantwoordelijk voor het coördineren van
reacties op milieukwesties binnen het systeem van de VN).
1979: zonnepanelen Witte huis: Jimmy Carter installeert de eerste zonnepanelen. Ronald Reagan liet
deze terug verwijderen in 1981. George W. Bush installeert panelen op de grond (om zwembad en
ander water te verwarmen). In 2010 installeert Obama de zonnepanelen terug.
Ontstaan van milieuprotesten, stijgende aandacht in de media (vnl op duidelijk flagrante
schandalen), weinig aandacht vanuit industrie en bedrijfsleven. Er ontwikkelt zich een
voorzichtig milieubeleid (waterzuiveringsinstallaties, filters, …). Klimaatbeleid nog steeds
onbestaand ondanks stijgende wetenschappelijke kennis.
Jaren 80
1979: Agalev: Anders Gaan Leven (voorloper partij Groen)
1988: Greenpeace verkrijgt raadgevende status bij de Economische en Sociale Raad
van de VN. Eerste focus lag op de kernproeven, daarna oa ook walvis- en
zeehondenjacht, dumping kernafval en toeleggen op onafhankelijk onderzoek.
1987: Our Common Future = Brundtland-rapport: belangrijkste conclusie: de
belangrijkste mondiale milieuproblemen waren het gevolg van armoede in het ene
deel van de wereld en de niet-duurzame consumptie en productie in het andere deel
van de wereld.
, Eerste oproep naar duurzame ontwikkeling (zie quote) door toenmalig Noorse premier, Gro Harlem
Brundtland, voorzitster van de conferentie.
1987: Montreal Protocol: internationaal verdrag opgesteld om de ozonlaag te
beschermen (bannen van halonen en cfk’s). Dit is een van de meest succesvolle
internationale milieuvedragen; geratificeerd door 197 partijen in 2016.
1988: James Hansen (NASA wetenschapper): kon door zijn getuigenis op het Amerikaans congres
over klimaatverandering, dit onderwerp op de politieke agenda zetten (= kantelpunt)
1989: speech Margaret Tatcher (Eerste minister van VK): Voor de United Nations General Assembly
(Global Environment).
1989: Global Climate Coalition: internationale lobbygroep van bedrijven die zich verzette tegen
maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en publiekelijk de wetenschap
achter de opwarming van de aarde aanvechtte (verzetten tegen Kyoto-protocol en speelde rol bij
blokkeren van ratificatie door de VS; twijfel zaaien en controverse creëren).
Klimaatwetenschappers hebben het moeilijk: ze worden niet altijd geloofd omdat de
gevolgen voor klimaatverandering zo veraf lijken.
Jaren 90
1990: IPCC-report: International Panel on Climate Change: doet zelf geen onderzoek,
maar evalueert onderzoek
1992: eerste aardetop: Earth Summit of Rio Conference van de VN; werd in het leven
geroepen na de Koude Oorlog om internationaal samen te werken aan
ontwikkelingskwesties.
- Beroemde speech van Severn Suzuki: spreekt in naam van een groep van 12-
13-jarigen.
- Grootste milieuconferentie ooit met veel wereldproblemen op de agenda; besef dat dit
globale problemen zijn, niet per landgrens.
- Bevat geen bindende verplichtingen, wel veel grote principes, maar worden niet vertaald in
beleids.
