Inhoudsopgave
Inleiding: een theorie ....................................................................................................................................... 3
Theorie en model.......................................................................................................................................... 3
Theorie en paradigma .................................................................................................................................. 3
Theorie, stroming en traditie ........................................................................................................................ 3
Ontwikkeling v/d sociologische theorie ......................................................................................................... 4
De hoofdparadigma’s ................................................................................................................................... 4
Verwantschap klassieke auteurs & paradigmata ........................................................................................... 5
Positivisme: Auguste Comte ............................................................................................................................. 5
Positivisme ................................................................................................................................................... 5
Denkontwikkeling positivisme ....................................................................................................................... 6
Saint-Simon (1760-1825) .............................................................................................................................. 6
Comte (1798-1857)....................................................................................................................................... 7
Logische positivisme ..................................................................................................................................... 9
Karl Marx (1818-1885)...................................................................................................................................... 9
Marx: de journalist ..................................................................................................................................... 10
Vriendschap Friedrich Engels ...................................................................................................................... 11
Het communistisch manifest (1848) ............................................................................................................ 11
Historisch materialisme .............................................................................................................................. 12
Emigré in Londen (1849-1883) .................................................................................................................... 13
These v/ Althusser ...................................................................................................................................... 13
Das Kapital ................................................................................................................................................. 13
Moeilijke verzoening met klassieke economen ............................................................................................ 15
Emile Durkheim (1858-1917) .......................................................................................................................... 15
Vergelijking Tarde & Worms ....................................................................................................................... 15
Durkheim biografie..................................................................................................................................... 15
Grondidee .................................................................................................................................................. 15
Durkheims werken...................................................................................................................................... 17
Max Weber (1864-1920)................................................................................................................................. 21
Biografie .................................................................................................................................................... 22
Boek: Wetenschap als beroep ..................................................................................................................... 22
Kritiek op objectiviteit ................................................................................................................................. 22
Tragisch verstehen (= versteende ‘methode’) .............................................................................................. 23
Het ideaaltype ............................................................................................................................................ 24
Sociologie: wetenschap v/ sociaal handelen ................................................................................................ 25
1
, Grootschalige analyse: Modernisering ........................................................................................................ 26
George Herbert Mead (1863-1931)................................................................................................................. 27
Situering..................................................................................................................................................... 27
Kernbegrip: nieuwheid................................................................................................................................ 28
Werk: Mind, self & society .......................................................................................................................... 29
Play & Game .............................................................................................................................................. 31
Symbolisch interactionisme ........................................................................................................................ 31
Wetenschapper Methodologie & Theorie .................................................................................................... 32
2
,Klassieke sociologische theorie
Inleiding: een theorie
Theorie en model
Theorie = algemene verklaring v/ welomschreven verzameling feiten/ gebeurtenissen/
fenomenen, mogelijk bevestigd dr consistente dataverzameling/experimenten
Algemeenheid nastreven
Slordig gebruikt
Wetenschappers doel: theorie weerleggen, falsifieren, toetsen
Bv. Theorie v/ Marx te vaag
Model = visuele, verbale of wiskundige representatie v/ wetenschappelijk idee/theorie
Bv. Modelmatige voorstelling v/ Hegels Dialektik
Theorie en paradigma
Paradgima = ‘voorbeeld’ (vb. vervoeging v/werkwoorden)
Sociologisch paradigma = basisvoorbeeld dat soc fenomenen helpt te begrijpen en verklaren
Bv. Ruil (koppel, lesgeven, etc.), conflict, samenwerking (functionalisme), betekenis
(symbolisch interactionisme)
Thomas Kuhn “The structure of scientific revolutions”
o Wetenschap beschrijven als politiek (revolutie, strijd)
o Revolutie = omwenteling
o Hij kritiek op: ‘Kennis groeit als een boom’ = lineaire ontwikkeling v/ kennis
- Momenten v/ revolutie, v/ nieuwe bomen planten & oude vernietigen
o Fases
1. Normale wetenschap als oplossen v/ puzzels
- Kader geven & opvullen
- Zelfde paradigma, uitgangspunten, etc.
2. Anomalieen en wetenschappelijke ontdekkingen
- Vaststelling (‘puzzelstukjes’) die nt meer i. samenleving (‘puzzel’) passen
- Nieuwe kader maken, out of the box
3. Crisis en wetenschappelijke ontdekkingen
- Crisis: sommige i. oud kader + ander i. nieuw, kader weg
- Splitsing i. 2 generaties
- Discontinuiteit
4. ‘Normale wetenschap’
- Niet 100% met argumenten onderbouwen dat ene paradigma beter is
dan ander
Probleem i. sociologie: voortdurende paradigmastrijd, crisiswetenschap
= multiparadigmatische realiteit
Theorie, stroming en traditie
‘The sociological tradition’ (R. Nisbet) Bronnen doorgegeven:
Comte: Erfenis v/ positivisme
o Idee dat sociale werkelijkheid kunt verklaren vanuit wetenschap/positieve feiten
o Vader v/ sociologie
Sociale problemen
o Verweven met bronnen v/ sociaal werk
3
, o Sociologische verbeelding bestaat eruit
Wens ‘eigen tijd’ te begrijpen
o Tijdsgeest
Traditie
= bewaren, doorgeven, koesteren ( wetenschap = toetsen, verwerpen)
In Sociologie: combinatie v/ beide
Grondleggers niet vergeten
Referentiepunten met verleden
Gemeenschappelijke achtergrondkennis
Ontwikkeling v/d sociologische theorie
(ooit was er geen: sociologisch denken even oud als naam sociologie)
1. Klassieke fase (1845-1920): eigenzinnige auteurs
Comte, Marx, Durkheim, Weber, Simmel, Mead
o Nieuwe wetenschap maken
o Tijdsgenoten: negering, egocentrisme
2. Moderne fase (1920-1980): paradigmata
Functionalisme, conflicttheorie, ruiltheorie, symbolisch interactionisme, etc.
o Op zoek naar verzoening, synthese
o Kennis v/ andere paradigmas
3. Electicisme & nieuwe syntheses (1980-nu)
Bauman, Bourdieu, etc.
o Poging paradigma’s aaneenbinden
De hoofdparadigma’s
2 basisvragen (gn juist te bewijzen antwoord)
Is sociaal gedrag vrij of gedetermineerd?
= je hebt zelf gekozen voor deze keuze of is bepaald dr genen, opvoeding, etc.
Gaat sociaal gedrag uit van individu of collectieve actor?
= wat je kiest is wat je zelf wil of groep/antagonist wil
4 paradigmata
Sociaal Gedrag COLLECTIVITEIT INDIVIDU
VRIJ Functionalisme Symbolisch interactionisme
GEDETERMINEERD Conflicttheorie Ruiltheorie
Ruiltheorie
Voorkeur: ligt vast, gegeven
Bv. Homoseksualiteit
Conflicttheorie
Handelen v/ individu is omdat ze vastzitten i. bepaalde klasse
Functionalisme
Beslissingen v/ gezinnen/staten/etc. = vrije beslissing als groep
Symbolisch interactionisme
Dialoog die je voert met jezelf = vrij handelen v/ self
4
