SOCIOLOGIE
Samenvatting
2022-2023
,Inleiding
1. Over de vissen en het water
Het sociale is voor de mens wat water is voor de vis = we neigen het niet te zien
o Geeft taal
o Verbeeldingskracht nodig = sociologische bril om te overschouwen, analyseren en begrijpen
van het sociale
Sociale als feit:
Sociale handelen
Sociale systemen = context of systeem van dat sociale handelen
Sociologie:
Een wetenschappelijke benadering = bestuderen van het sociale volgens de standaarden van
wetenschappelijk onderzoek
Manier van kijken, verder dan het individu
Zowel interpersoonlijk als structurele component van het sociale zien, analyseren en begrijpen
2. Is sociologie nuttig?
John Gray:
‘De groei van de kennis vermeerdert de mogelijkheden van de mens. Ze biedt geen respijt voor wie hij is’
Wetenschap helpt begrijpen, maar dicteert niet wat het juiste is
Bied kennis en inzicht waarmee we in handelen rekening kunnen houden
Wetenschappelijk bewijs kan nooit als argument worden ingezet in de vraag naar wat het goede
leven is
Sociologie kan geen antwoord beiden op de vraag naar de zin van het leven of hoe we moeten
leven (democratisch proces nodig waarin we allemaal betrokken zijn)
3. Wetenschap en professionaliteit
Kritisch denken afstand nemen, overstijgen van alledaagse discours, abstractie kunnen maken door
conceptueel te denken (staat niet gelijk aan kritiek hebben/een mening hebben)
Mensen die van het sociale hun beroep maken en dus doen, moeten daarbij zelf autonoom denken
en op basis daarvan beslissingen nemen (= kritisch zijn)
Voor sociale beroepen is inzicht in dit ‘sociale als feit’ een essentieel element van hun
professionaliteit
Sociologische verbeelding = sociologie helpt dit inzicht vorm te geven
Mills: sociologische verbeelding:
‘When in a city of 100 000, only one man is unemployed, that is his personal trouble, and for its relief we
properly look to the character of that man, his skills, and his immediate opportunities. But when in a nation
of 50 million employees, 15 million are unemployed, that is an issue, and we may not hope to find its
solution within the opportunities open to any one individual.’
Het sociale is nooit te reduceren tot een individueel gegeven
Rol van de sociologie om het bewustzijn op te wekken door middel van sociological imagination
Quality of mind = verbanden tussen persoonlijke, individuele gebeurtenissen en de sociale krachten
die er vorm aan geven
4. Verbeeldende wetenschap
Sociologen leveren grondstof om een bijdrage te leveren aan de maakbaarheid van de mens en
sociale systemen
Sociologie is een wijze van denken die voeding geeft aan de verbeelding
5. onderwijs en het verwerven van leer-kracht
/
, Deel 1: Het vizier: de sociologische kijk
1. Wat bestudeerd de sociologie
Sociale in twee dimensies:
Sociale als morele kwaliteit
Sociale als feitelijkheid (studieobject)
1.1 Sociaal als morele kwaliteit
Morele kwaliteit heeft betrokkenheid op medemensen en solidariteit met een gemeenschap
Voor sociale beroepen is deze morele kwaliteit noodzakelijk
Analyseren hoe een morele kwaliteit vorm krijgt door socialisatieprocessen
Beschrijven of verklaren hoe mensen, groepen, opleidingen en werkveld deze morele kwaliteit
benoemen, vormgeven en beoordelen
Horizontaal en verticaal niveau:
1) Horizontaal: betrokkenheid op medemens
Sociale relaties, niveau van interactie
Eigen gedrag heeft invloed op dat van anderen
Morele kwaliteiten = empathie, liefdadigheid
Vb. buren voor buren, studenten die afspreken nota’s bij te houden
2) Verticaal: betrokkenheid op samenleving
Grotere gemeenschap, niveau van sociale systemen
Zorg voor de gemeenschap
Morele kwaliteiten = sociale rechtvaardigheid, solidariteit
Vb. sociale zekerheid, sociale bijstand
1.2 Het sociale als studieobject
Horizontaal en verticaal niveau:
1) Horizontaal: interactieve, sociaal handelen, de actor
Individuen en groepen die sociaal handelen
Actief
2) Verticaal: het systeem
De gemeenschap
Passief
Schema:
