Resume
Samenvatting Gezondheidspsychologie
- Cours
- Gezondheidspsychologie
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Uitgebreide samenvatting van hoorcolleges + notities! met uitgebreide inhoudstabel
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
GezondheidspsychologieInhoud
COLLEGE 1: INLEIDING GEZONDHEIDSPSYCHOLOGIE ........................................................................... 7
1. Gezondheidspsychologie als wetenschapsgebied ........................................................................................... 7
1.1 Intro ...................................................................................................................................................... 7
1.1.1 “Wat vind je belangrijk in je leven?” .................................................................................................. 7
1.2 Gezondheidspsychologie als wetenschapsgebied ...................................................................................... 7
2. Lichaam en geest, een korte geschiedenis ..................................................................................................... 9
2.1 Biomedisch model ................................................................................................................................ 10
2.1.1 Het biomedisch model zelf .............................................................................................................. 10
2.1.2 Kritiek............................................................................................................................................ 10
2.2 Psychosomatisch model ........................................................................................................................ 11
2.2.1 Conversiestoornis: DSM-5 TR “functional neurological symptom disorder”......................................... 11
2.2.2 Psychosomatiek van de maagzweer ................................................................................................. 11
2.2.3 Somatizatie .................................................................................................................................... 11
2.3 Diathese-stress model .......................................................................................................................... 12
2.3.1 Studie Cohen: psychosociale voorspellers van vatbaarheid voor respiratoire infectieziekten................. 12
2.3.2 Het model ...................................................................................................................................... 12
2.3.3 Studie Flor et al.............................................................................................................................. 13
2.3.4 Kritiek op diathese-stress model ...................................................................................................... 13
2.4 Bio-psycho-sociaal model ...................................................................................................................... 13
2.4.1 Van biomedisch naar bio psycho sociaal .......................................................................................... 13
2.4.2 Klacht is niet hetzelfde als ziekte ..................................................................................................... 14
2.5 Cognitief gedragsmatig model (cognitive-behavioral) .............................................................................. 15
2.5.1 Ook al over gesproken in GR oudheid .............................................................................................. 15
2.5.2 Belang van appraisals ..................................................................................................................... 15
2.5.3 De rol van verwachtingen ............................................................................................................... 16
2.6 Affectief-motiverend model (affective-motivational) ................................................................................ 18
2.6.1 Doelen........................................................................................................................................... 18
2.6.2 Doelconflict .................................................................................................................................... 18
2.7 Resilience (veerkracht) ......................................................................................................................... 19
2.7.1 Optimisme ..................................................................................................................................... 20
2.7.2 Positief affect ................................................................................................................................. 20
2.7.3 Sociale steun ................................................................................................................................. 21
COLLEGE 2: ZIEKTE-REPRESENTATIES, VERMIJDBARE STERFTE & SLAAP BIJ ADOLESCENTEN .......... 22
1. Ziekte-representaties ................................................................................................................................. 22
1.1 Inleiding .............................................................................................................................................. 23
1.1.1 Ziekte-representatie ....................................................................................................................... 23
0
, 1.2 Common sense model van ziekte-representaties (Leventhal) ................................................................... 23
1.2.1 Common sense model (ziekte-representatie) .................................................................................... 24
1.2.2 Maar soms gaat het mis… ............................................................................................................... 28
1.3 Conclusies ............................................................................................................................................ 31
2. Vermijdbare sterfte .................................................................................................................................... 31
2.1 DALYs: Disability-Adjusted Life Years ..................................................................................................... 31
2.1.1 DALY = YLL (Years of Life Lost) + YLD (Years Lived with Disabilities) ................................................ 31
2.1.2 DALY = maatstaf voor totale ziektelast van een populatie ................................................................. 31
2.2 Statistieken: the burden of disease ........................................................................................................ 32
3. Slaap bij adolescenten ............................................................................................................................... 36
3.1 Probleem van slaap bij adolescenten ..................................................................................................... 36
3.1.1 Feiten over slaap ............................................................................................................................ 36
3.1.2 Slaapdeprivatie: significante impact op de gezondheid & functioneren van adolescenten .................... 36
3.1.3 Redenen waarom tieners niet aan genoeg slaap komen .................................................................... 36
3.2 Conclusie ............................................................................................................................................. 37
COLLEGE 3: PREVENTIEVE GEDRAGSVERANDERING & GEZONDHEIDSPROMOTIE – BEGRIJPEN VAN
GEZONDHEIDSGEDRAG .......................................................................................................................... 38
1. Begrijpen van gezondheidsgedrag .............................................................................................................. 38
1.1 Inleiding .............................................................................................................................................. 38
1.2 Vormen van preventie .......................................................................................................................... 38
1.2.1 Twee (2) grote vormen van preventie ............................................................................................. 39
1.2.2 Onderscheid naar fases .................................................................................................................. 39
1.2.3 Onderscheid naar doelgroep ........................................................................................................... 40
1.2.4 Nog andere manier om in te delen .................................................................................................. 40
1.3 Classificatie van interventies en huidige grondhouding ............................................................................ 41
1.3.1 Twee-dimensionele indeling interventies .......................................................................................... 41
1.3.2 Voorbeeld ...................................................................................................................................... 42
2. Grondhouding en evolutie .......................................................................................................................... 42
2.1 Evolutie die we zien binnen domein van gezondheidsbevordering ............................................................ 42
2.2 Illustratie: hoe interventies gaan ontwikkelen ......................................................................................... 43
3. Determinantenanalyse: waarom vertoont iemand bepaald gedrag? ............................................................... 43
3.1 Distale determinanten ........................................................................................................................... 44
3.1.1 Geslacht & leeftijd .......................................................................................................................... 44
3.1.2 Lage SES hangt samen met minder gunstige gezondheidsuitkomsten ................................................ 44
3.1.3 Persoonlijkheid ............................................................................................................................... 45
3.2 Proximale determinanten ...................................................................................................................... 45
3.2.1 Health Belief model (HBM, van Rosenstock, 1994)............................................................................ 46
3.2.2 Theory of Reasoned Action (Fishbein & Azjen, 1975) en Theory of Planned Behavior (Azjen, 1988) .... 47
3.3 Van intentie naar gedrag ...................................................................................................................... 48
3.3.1 Health Action Process Approach (HAPA) .......................................................................................... 48
1
, 3.3.2 Implentatie-intenties (Gollwitzer, 1990) ........................................................................................... 49
3.3.3 Hot en cold cognition...................................................................................................................... 50
3.3.4 Zelfdeterminatie theorie (Deci & Ryan, 2000) ................................................................................... 51
3. Conclusie .................................................................................................................................................. 53
COLLEGE 4: HYPERVENTILATIE ............................................................................................................. 54
1. Ademen: waarom en hoe? ......................................................................................................................... 54
1.1 Ademen = pomp .................................................................................................................................. 54
1.2 Controle van ademhaling ...................................................................................................................... 54
1.2.1 Algemene controle van ademhaling ................................................................................................. 55
1.2.2 Controle ademhaling op veel niveaus in de hersenen ........................................................................ 56
2. Primaire hyperventilatie ............................................................................................................................. 58
2.1 Definitie ............................................................................................................................................... 58
2.2 Hyperventilatie symptomen ................................................................................................................... 58
2.3 Hypocapnie verhelpen .......................................................................................................................... 59
2.4 Acute vs. chronische hyperventilatie ...................................................................................................... 60
2.5 Functionaliteit hyperventilatie ................................................................................................................ 60
2.6 Psychologische triggers ......................................................................................................................... 61
2.6.1 Doctoraat prof – Emotional imagery paradigm ................................................................................. 61
2.6.2 STUDIE Van Diest et al. (2005) – Dreigen mensen sneller te HV in claustrofobische situaties? ............ 62
2.6.3 STUDIE Han et al. (2008) – Emotionele inbeeldingsparadigma’s bij patiënten met HV-klachten ........... 62
3. Hyperventilatiesyndroom: het opkomen & de ‘val’........................................................................................ 63
3.1 Definitie en kenmerken van HVS ........................................................................................................... 63
3.2 Validiteit van het HVS-concept .............................................................................................................. 64
4. Secundaire processen ................................................................................................................................ 65
4.1 Relatie tussen symptomen en ademhaling.............................................................................................. 65
4.1.1 Interpretatie .................................................................................................................................. 65
4.1.2 Angst en paniek ............................................................................................................................. 66
4.1.3 Leren (conditionering) .................................................................................................................... 66
5. Behandeling .............................................................................................................................................. 68
5.1 Behandelingscomponenten ................................................................................................................... 68
COLLEGE 5: PREVENTIE GEDRAGSVERANDERINGEN & GEZONDHEIDSPROMOTIE – BEÏNVLOEDEN VAN
GEZONDHEIDSGEDRAG .......................................................................................................................... 70
1. Roken en problematisch drinken ................................................................................................................. 70
1.1 Roken en drinken ................................................................................................................................. 70
1.1.1 Roken in VL, 16+ ........................................................................................................................... 70
1.1.2 Alcoholgebruik in VL ....................................................................................................................... 71
1.2 Preventie ............................................................................................................................................. 72
1.2.1 Preventie alcoholgebruik ................................................................................................................. 72
1.2.2 Preventie roken .............................................................................................................................. 72
1.3 Verloop van roken ................................................................................................................................ 73
2
, 1.3.1 Beginnen met roken ....................................................................................................................... 73
1.3.2 Stoppen met roken ......................................................................................................................... 74
1.4 Zelfregulatietechnieken ......................................................................................................................... 76
1.4.1 Goal setting ................................................................................................................................... 76
1.4.2 Action planning .............................................................................................................................. 76
1.4.3 Coping planning ............................................................................................................................. 76
1.4.4 Monitoring ..................................................................................................................................... 77
1.4.5 Beoordelen van gedragsdoel(en) ..................................................................................................... 77
1.4.6 CASUS VOORBEELD ....................................................................................................................... 77
1.5 Terugvalpreventie ................................................................................................................................ 78
1.6 Conclusie ............................................................................................................................................. 79
2. Fysieke activiteit ........................................................................................................................................ 79
2.1 My Plan ............................................................................................................................................... 79
2.2 My Plan 2.0 .......................................................................................................................................... 80
2.2.1 Computerversie .............................................................................................................................. 80
2.2.2 App-versie ..................................................................................................................................... 81
3. Conclusie .................................................................................................................................................. 83
COLLEGE 6: PSYCHOLOGIE VAN PIJN .................................................................................................... 84
1. Definitie en epidemiologie van chronische pijn ............................................................................................. 84
1.1 Wat is pijn? .......................................................................................................................................... 84
1.1.1 Pijn en het zenuwstelsel ................................................................................................................. 84
1.1.2 Pijn als reflex ................................................................................................................................. 84
1.2 Biologie van pijn ................................................................................................................................... 85
1.2.1 Transductie .................................................................................................................................... 85
1.2.2 Transmissie ................................................................................................................................... 86
1.2.3 Perceptie ....................................................................................................................................... 86
1.3 Definitie van pijn .................................................................................................................................. 88
1.4 Epidemiologie van pijn .......................................................................................................................... 88
1.4.1 Acuut vs chronische pijn ................................................................................................................. 88
1.5 Oorzaken van rugpijn ........................................................................................................................... 89
1.5.1 Pijn is niet hetzelfde als letsel ......................................................................................................... 90
1.5.2 Pijn is niet hetzelfde als beperkingen ............................................................................................... 90
1.5.3 Conclusie/besluit ............................................................................................................................ 91
1.6 Eerste conclusies .................................................................................................................................. 91
2. Transitie naar chronische pijn: de invloed van context en leren .................................................................... 91
2.1 Oude vs huidige visie ............................................................................................................................ 91
2.1.1 Oude visie: kabelmodel / Cartesiaans model .................................................................................... 91
2.1.2 Huidige visie: mediatiemodel .......................................................................................................... 92
2.2 Gedragsfactoren: samenvatting ........................................................................................................... 101
2.3 Cognities van de behandelaar ............................................................................................................. 101
3
, 2.4 Conclusie ........................................................................................................................................... 102
COLLEGE 7: STRESS (ALGEMEEN) ........................................................................................................ 103
1. Wat is stress? .......................................................................................................................................... 103
2. Modellen van stress ................................................................................................................................. 103
2.1 Stimulusmodellen ............................................................................................................................... 103
2.1.1 Wat geeft stress? ......................................................................................................................... 103
2.1.2 Effect op gezondheid .................................................................................................................... 105
2.2 Responsmodellen – hoe reageren we? ................................................................................................. 105
2.2.1 Gedragsmetingen ......................................................................................................................... 106
2.2.2 Fysiologische metingen ................................................................................................................. 106
2.3 Procesmodellen – hoe gaan we ermee om?.......................................................................................... 110
2.3.1 Appraisal ..................................................................................................................................... 110
2.3.2 Sociale steun ............................................................................................................................... 111
2.3.3 Persoonlijkheid ............................................................................................................................. 112
2.4 Toepassing stress-modellen ................................................................................................................ 113
COLLEGE 8: SLAAP EN SLAAPSTOORNISSEN ....................................................................................... 114
1. Slaap ...................................................................................................................................................... 114
1.1 Slaaparchitectuur/structuur van slaap .................................................................................................. 114
1.2 Slaapnood .......................................................................................................................................... 115
1.3 Slaap en leeftijd ................................................................................................................................. 115
1.4 Slaapregulerende processen ................................................................................................................ 115
1.4.1 S-proces/homeostase proces ........................................................................................................ 116
1.4.2 C-proces/circadiane proces ........................................................................................................... 116
1.5 Chronotype ........................................................................................................................................ 117
2. Slaapstoornissen ..................................................................................................................................... 118
2.1 Parasomnie ........................................................................................................................................ 118
2.2 Narcolepsie ........................................................................................................................................ 119
2.3 Obstructief slaapapneu syndroom (OSAS) ............................................................................................ 120
2.4 Circadiane ritme stoornissen ............................................................................................................... 121
2.4.1 Delayed / Advanced Sleep Phase Syndrome (intern) ....................................................................... 121
2.4.2 Shift Werk & Jet Leg (extern) ........................................................................................................ 121
2.5 Insomnia ........................................................................................................................................... 122
2.5.1 Definitie ....................................................................................................................................... 122
2.5.2 Prevalentie insomnia .................................................................................................................... 122
2.5.3 Etiologie chronische insomnia ....................................................................................................... 123
2.5.4 Behandeling ................................................................................................................................. 124
COLLEGE 9: VERMOEIDHEID, VAN ACUUT NAAR CHRONISCH ............................................................ 129
1. Wat is vermoeidheid?............................................................................................................................... 129
1.1 Naar een definitie van vermoeidheid .................................................................................................... 129
1.2 Chronische vermoeidheid .................................................................................................................... 130
4
, 2. Meten van vermoeidheid: het ijsbergprobleem .......................................................................................... 131
2.1 Retrospectie ....................................................................................................................................... 131
2.2 Subjectieve en objectieve vermoeidheid ............................................................................................... 132
2.2.1 Subjectieve vermoeidheid .......................................................................................................... 132
2.2.2 Objectieve vermoeidheid .............................................................................................................. 132
2.2.3 Studies over soorten vermoeidheid (en het meten hiervan) ............................................................ 132
2.2.4 Paradox van objectieve marker van vermoeidheid .......................................................................... 135
3. Vermoeidheid in gezondheid en ziekte ...................................................................................................... 135
3.1 Functional somatic disorder ................................................................................................................. 135
4. Biop-psycho-sociale benadering: enkele voorbeelden ................................................................................. 136
4.1 Chronisch nierfalen ............................................................................................................................. 137
4.2 Vermoeidheid en persoonlijkheid ......................................................................................................... 139
4.3 Vermoeidheid als geleerde respons: maken we het probleem soms erger? ............................................. 140
4.3.1 Operante conditionering ............................................................................................................... 140
4.3.2 Placebo/nocebo ............................................................................................................................ 141
5. Conclusie ................................................................................................................................................ 142
COLLEGE 10: BODY DYSMORPHIC DISORDER (BDD) .......................................................................... 143
1. Inleiding ................................................................................................................................................. 143
2. Body image (BI) ...................................................................................................................................... 143
2.1 Schilder (1935) .................................................................................................................................. 143
2.2 Slade (1988) ...................................................................................................................................... 144
2.3 Body image disturbance ...................................................................................................................... 145
3. Body Dismorphic Disorder (BDD) .............................................................................................................. 145
3.1 DSM-criteria ....................................................................................................................................... 145
3.2 Lichaamsdelen ................................................................................................................................... 146
3.3 Klinisch beeld BDD ............................................................................................................................. 146
3.3.1 Differentiaal diagnose ................................................................................................................... 146
3.3.2 Epidemiologie .............................................................................................................................. 147
3.3.3 Comorbiditeit ............................................................................................................................... 147
3.4 Gedragingen ...................................................................................................................................... 147
3.5 Wat is er mis? .................................................................................................................................... 147
4. Behandelingen BDD ................................................................................................................................. 150
4.1 Niet zo goede behandelingen .............................................................................................................. 150
4.1.1 Welke? ........................................................................................................................................ 150
4.1.2 Plastische chirurgie ....................................................................................................................... 150
4.2 Effectieve behandelingen .................................................................................................................... 153
4.2.1 Waarop moet behandeling focussen? ............................................................................................ 153
4.2.2 Taak-concentratie-training (TCT)................................................................................................... 154
4.2.3 Cognitieve therapie ...................................................................................................................... 155
COLLEGE 11: PERSPECTIEF VAN DE HUISARTS ................................................................................... 156
5
,1. Hoe komt dokter tot diagnose? ................................................................................................................. 156
2. Soorten diagnostische uitkomsten............................................................................................................. 156
3. Soorten diagnostische processen .............................................................................................................. 157
4. Verloop van een diagnostisch proces ........................................................................................................ 157
5. Hoe komt dokter tot diagnose? (vervolg) .................................................................................................. 159
5.1 Interludium ICE .................................................................................................................................. 159
5.2 Focus op diagnostische fase ................................................................................................................ 159
5.2.1 Valkuilen ...................................................................................................................................... 160
5.3 Klinisch onderzoek .............................................................................................................................. 160
5.3.1 De echte besliskunde houdt rekening met ...................................................................................... 161
5.3.2 Viervelden tabel (Bayes) ............................................................................................................... 162
5.3.3 Consequentie vierveldentabel: huisarts vs. specialist ...................................................................... 163
5.3.4 Hodgkin ....................................................................................................................................... 163
5.3.5 Evidentie ..................................................................................................................................... 163
5.3.6 Risico vals positieve resultaten ...................................................................................................... 164
6. Gevolgen van diagnose ............................................................................................................................ 164
7. Troeven specifiek voor de huisarts (beleid) ............................................................................................... 164
7.1 Context .............................................................................................................................................. 164
7.2 Twee-sporen-beleid ............................................................................................................................ 164
6
, COLLEGE 1: INLEIDING GEZONDHEIDSPSYCHOLOGIE
1. Gezondheidspsychologie als wetenschapsgebied
1.1 Intro
1.1.1 “Wat vind je belangrijk in je leven?”
Maandelijkse enquête onder een aselecte steekproef van 2 000 volwassenen van de bevolking in Groot-Brittannië;
aselecte steekproef van huishoudens.
Hun gegevens werden gedurende 1 maand verzameld (respons op enquête was 77%). Goede en slechte dingen
konden worden genoemd & er werden maximaal 5 antwoorden geregistreerd.
Resultaten:
1) Relatie met familie/gerelateerden 31%
2) Relatie met andere mensen 4%
3) Eigen gezondheid 23%
4) Gezondheid van iemand dichtbij 20%
5) Financiën, huis,… 10%
➔ Gezondheid = elementair voor mensen → indicator waarom we vakken zoals dit vak hebben
Meest belangrijke effecten van een langdurige ziekte:
- Kunnen werken 14%
- Sociaal leven / sociale activiteiten 13%
- Kunnen wandelen/weggaan/shoppen/… 25%
➔ Effecten op eigen autonomie: iets zelf te kunnen doen, eigen gedrag te kunnen doen,…
1.2 Gezondheidspsychologie als wetenschapsgebied
3 grote gebieden: 1) Gezondheid
2) Gedrag
3) Psychologie
➔ Gezondheidspsychologie = integratie van die 3
1) Gezondheid:
= toestand van volledig lichamelijk, mentaal en sociaal welzijn en niet alleen de afwezigheid van ziekte of
handicap
• Toont iets dat niet vanzelfsprekend is: niet alleen de afwezigheid van ziekte zegt dat we gezond zijn
o Geen ziekte hebben, maar misschien toch niet zo gezond voelen (bv. mentaal of sociaal vlak)
o Kan ook: dat iemand met een ziekte zich helemaal prima voelt
o Nu niet meer zo dat je niet ziek bent , dat je dan gezond bent
• Etymologie Proto-Indo-European = geheel, actief, energiek
• Etymologie Health (whole, hale, holy) = state of harmony, balance, equilibrium
2) Gedrag:
= manier van iemands handelen, manier om jezelf te presenteren, iets wat het organisme doet (actie) in respons
op stimulatie uit de omgeving, respons van een individu/groep op zijn omgeving
• Alles wat een organisme doet in reactie op stimulatie
• De reactie/respons van een individu, groep of soort op zijn omgeving
• Alles wat een organisme doet met betrekking van actie in respons tot stimulatie
• Belangrijke component in de gezondheidspsychologie → goede observatie van dit G = belangrijk
7
,3) Psychologie:
= de toepassing van biologische principes (beginselen v/d biologie) op de studie van fysiologische, genetische
& ontwikkelingsmechanismen van het gedrag van mensen en dieren
• Gebaseerd op (experimentele) psychofysiologie, gedragsneurowetenschappen
• Experimentele psychologie heel belangrijk
➔ Gezondheidspsychologie:
Primaire focus:
Problemen die zich voordoen als lichamelijke klachten, in tegenstelling tot problemen die zich beperken tot
emotionele of mentale gezondheid (dus allemaal te maken met lichamelijke klachten)
Doelgroepen:
o Gezonde mensen (ten behoefte van gezondheidsbevordering & ziektepreventie)
o Mensen met verhoogd risico op ziekte (bv. genetische dragers, mensen die risicovol gedrag vertonen)
o Mensen met acute gezondheidsproblemen of complexe zorgbehoeften
o Mensen met chronische ziekten
DUS Gezondheidspsychologie:
= het geheel van de educatieve, wetenschappelijke & professionele bijdragen van de psychologie tot
(1) de bevordering en behoud van gezondheid
(2) de preventie en behandeling van ziekte
(3) de identificatie van etiologische factoren
(4) analyse of verbetering van de gezondheidszorg
(1) Te maken met → veranderingen van levensstijl
(2) Te maken met → medewerking, cognitie, gedrag, attitudes,…
(3) Te maken met → cohort studies, experimenten
(4) Te maken met → programma-evaluatie gezondheid, economie, kwaliteit van leven,
Maatschappelijk
8
, Internationale classificatie van functioneren, handicap en gezondheid (WHO, dia 27):
Het doel van de ICF is een uniforme & gestandaardiseerde taal te verschaffen voor het beschrijven & classificeren van
gezondheidsdomeinen & gezondheidsgerelateerde toestanden & aldus een gemeenschappelijk kader te bieden voor
het meten van gezondheidsuitkomsten.
Gezondheid wordt beïnvloed door hele reeks van factoren, die buiten het lichaam liggen
• Gezondheidsconditie → leidt tot activiteit
o Activiteit: onderscheid tussen activiteit kunnen & deelnemen aan activiteit
o Zowel omgevings- als persoonlijkheidsfactoren hebben invloed op activiteit
• Ook nog andere factoren: omgeving & PH-kenmerken (ook ziekte-representatie: eigen klachten en ziekte
interpreteren)
Lichamelijke stuk maakt deel uit van het hele netwerk, maar is er slechts deel van!
Gedragsgeneeskunde:
= het interdisciplinaire veld dat zich bezighoudt met de ontwikkeling & integratie van gedrags- en biomedische
wetenschappelijke kennis en technieken, die relevant zijn voor gezondheid en ziekte. En de toepassing van
deze kennis en technieken op preventie, diagnose, behandeling en revalidatie.
Vanuit geneeskunde meer en meer belangstelling voor psychologische factoren
Vandaar behavioral medicine (gedragsgeneeskunde)
2. Lichaam en geest, een korte geschiedenis
Verschillende modellen:
1) Biomedisch model
Lichaam & geest
2) Psychosomatisch model (verder ontwikkeling van vorig model)
3) Diathese-stress model
4) Bio-psycho-sociaal model Theoretische modellen in de
5) Cognitive-behavioral model (cognitief gedragsmatig model) gezondheidspsychologie
6) Affective-motivational model (affectief-motiverend model)
7) Resilience (veerkracht)
9
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lizeswartenbroekx. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €9,29. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
67474 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans