INHOUDSTAFEL: PERSOON, GEZIN & RECHT
Deel 1. Inleiding.................................................................................................................4
1.1. Maatschappelijke en technologische ontwikkelingen.................................................................4
1.2. Juridische relevantie...................................................................................................................5
1.3. Juridische benadering van ouderschap: van geïntegreerde naar gedesintegreerde benadering5
1.4. Het belang van het kind als eerste overweging..........................................................................9
Deel 2. Juridisch ouderschap – naar een grondrechtenconform afstammingsrecht...........12
2.1. Noodzaak wetgevende hervorming..........................................................................................12
2.2. Correcties door de wet van 21 december 2018........................................................................15
2.2.1. Kinderen uit incestueuze relaties........................................................................................................15
2.2.2. Vertrekpunt vervaltermijn betwistingsvordering................................................................................16
2.2.3. Toetsing belang kind bij vordering van bio-vader...............................................................................16
2.3. Ongrondwettigheden vastgesteld na wet 21 december 2018..................................................18
2.3.1. Verjaringstermijn vordering meerderjarig kind..................................................................................18
2.3.2. Toets belang kind bij vordering door moeder.....................................................................................19
Deel 3. Medisch begeleide voortplanting..........................................................................26
3.1. Inleiding....................................................................................................................................26
3.2. Anonimiteit donoren en recht op kennis van afstammingsinformatie.....................................28
3.1.1. Het gebruik van donormateriaal leidt tot complexe vragen...............................................................28
3.1.2. Toenemende maatschappelijke aandacht..........................................................................................29
3.1.3. Anoniem donorschap in België............................................................................................................29
3.1.4. Recht op afstammingsinformatie: een grondrecht.............................................................................31
3.1.5. Recht op afstammingsinformatie: rechtsvergelijking.........................................................................33
3.1.6. Kaderen in een ruimer geheel.............................................................................................................37
3.1.7. Tijd voor vragen...................................................................................................................................39
3.3. Toegang tot en voorwaarden voor medisch begeleide voortplanting......................................39
3.3.1. Leeftijd.................................................................................................................................................40
3.3.2. Samenlevingsvorm en seksuele geaardheid wensouder(s)................................................................40
3.3.3. Post mortem inseminatie en implantatie............................................................................................41
3.3.4. Voorwaarden procedure.....................................................................................................................43
3.3.5. Voorwaarden medische aspecten.......................................................................................................44
3.4. Juridisch ouderschap na MBV...................................................................................................47
3.4.1. Kan de (bekende) zaaddonor het kind erkennen?..............................................................................50
3.4.3. Kan de wensvader het kind verwekt met donormateriaal erkennen indien de moeder haar
toestemming weigert?..................................................................................................................................53
3.4.4. Kan het vaderschap van de wensvader gerechtelijk worden vastgesteld?........................................54
3.4.5. Post mortem inseminatie of implantatie............................................................................................55
3.5. Draagmoederschap (discussiecollege)......................................................................................57
3.5.1. Draagmoederschap vandaag: wat, wie, waarom en hoe?..................................................................57
3.5.2. Ethische toelaatbaarheid.....................................................................................................................59
3.5.3. Rechtsonzekerheid..............................................................................................................................60
3.5.4. Naar een wettelijke regeling?..............................................................................................................65
Deel 4. Trans gezinnen.....................................................................................................67
4.1. Transgender personen in België: gegevens uit rijksregister en ervaringen...............................67
1
, 4.2. Huidig wettelijk kader in België.................................................................................................67
4.3. Andere mogelijkheden dan M/V in andere landen...................................................................70
4.3.1. Categorie “unspecified” (X) op identiteitsdocumenten......................................................................70
4.3.2. Categorie divers (X) of geen geslachtsregistratie (blanco) in geboorteakte.......................................71
4.3.3. Ontdubbeling registratie geslacht bij geboorte – registratie geslacht of genderidentiteit in
burgerlijke stand............................................................................................................................................73
4.4. Afstamming ten aanzien van trans ouders................................................................................74
4.5. Ervaringen kinderen: sociologisch onderzoek...........................................................................83
Deel 5. Adoptie.................................................................................................................83
5.1. Desintegratie van gezamenlijk ouderschap na adoptie.............................................................83
5.1.1. Desintegratie: recente evoluties.........................................................................................................86
5.2. Partneradoptie: verwantschap kandidaat adoptant en ouder = 1 e evolutie.............................86
5.3. Adoptie door voormalige partner = 2e evolutie........................................................................89
Deel 6. Stiefoudergezinnen...............................................................................................95
6.1. Inleiding....................................................................................................................................95
6.2. Rechtspositie stiefouder: België................................................................................................96
6.2.1. Model...................................................................................................................................................96
6.2.2. Toekenning van ouderlijke bevoegdheden aan stiefouder?...............................................................98
6.2.3. Rechten en plichten.............................................................................................................................99
6.2.4. Conclusie............................................................................................................................................101
6.3. Rechtspositie stiefouder: rechtsvergelijking...........................................................................103
6.3.1. Vervangende benadering – Duitsland...............................................................................................104
6.3.2. Vervangende benadering – Nederland.............................................................................................105
6.3.3. Inclusieve benadering – Frankrijk......................................................................................................107
6.3.4. Inclusieve benadering – Engeland & Wales......................................................................................108
6.4. Rechtspositie stiefouder: de lege ferenda...............................................................................109
Deel 7. Pleeggezinnen....................................................................................................112
7.1. Inleiding..................................................................................................................................112
7.2. Organisatie pleegzorg in Vlaanderen......................................................................................115
7.3. Burgerrechtelijk statuut pleegzorgers.....................................................................................116
7.4. Procesrechtelijke regels..........................................................................................................125
7.5. Onderzoek beleving pleegkinderen en ouders met kinderen in pleegzorg.............................126
Deel 8. Intentionele meeroudergezinnen........................................................................129
1. Inleiding & situering...................................................................................................................129
1.1. Inleiding................................................................................................................................................129
1.2. Situering................................................................................................................................................130
2. Juridische positie intentionele meeroudergezinnen: België......................................................132
3. Twee-ouderlimiet onder druk: meeroudergezag en meerouderschap......................................135
4. Ontwikkelingen en welbevinden van kinderen in nieuwe gezinsvormen..................................144
Deel 9. Kind en ouders na (echt)scheiding.......................................................................147
1. Broers en zussen na scheiding ouders.......................................................................................147
2
, 1.1. Overzicht wet 20 mei 2021...................................................................................................................147
1.2. Toepassingsgebied nieuw hoofdstuk III “Broers en zussen”................................................................148
1.3. Verblijfsregeling broers en zussen na scheiding ouders......................................................................149
1.4. Broers en zussen bij uiteenvallen van nieuw samengesteld gezin......................................................160
2. Procespositie minderjarigen bij geschillen over ouderlijk gezag, verblijf, contact.....................162
2.1. Procesonbekwaamheid minderjarigen................................................................................................162
2.2. Hoorrecht van minderjarige kinderen bij de familierechtbank............................................................165
3. Familierechters helpen ouders om strijdbijl te begraven: aanpak in de familierechtbank
Antwerpen.....................................................................................................................................170
3.1. Inleiding................................................................................................................................................170
3.2. Klassieke procedure..............................................................................................................................170
3.3. Weg van de strijd naar een participatiemodel.....................................................................................171
3.4. Wijzigingen organisatie en procedurementaliteit................................................................................172
3.5. Samenwerking tussen verschillende actoren.......................................................................................175
3.6. Work in progress..................................................................................................................................175
3
, Deel 1. Inleiding
1.1. Maatschappelijke en technologische ontwikkelingen
Leiden tot nieuwe mogelijkheden voor gezinsvorming en veranderende gezinssamenstelling
Diversiteit op vlak van gezinsvormen waarin kinderen opgroeien:
- Gehuwd of ongehuwd paar
- Alleenstaande ouder
- Samengesteld gezin met stiefouder
- “Regenbooggezinnen” (vb. 2 vrouwen of 2 mannen)
- Meeroudergezinnen
- Gezin met transgender ouder
- Pleeggezin
- …
Vanaf jaren 1970: gewijzigde dynamiek inzake vormen en ontbinden van partnerrelaties en gezinnen
gaat gepaard met veranderingen in individuele levensloop van betrokken kinderen en jongeren.
Bijvoorbeeld:
o Uitstel of afstel van huwelijk: meer kinderen bij ongehuwd paar leidt ertoe dat er
meer kinderen worden geboren bij ongehuwde paren
o Vaker uit elkaar gaan van paren met inwonende kinderen: meer kinderen bij
alleenstaande ouder of bij nieuw samengestelde gezinnen
In sociaalwetenschappelijke literatuur maakt men een onderscheid:
- Eenvoudige nieuw samengestelde gezinnen
o Gezinnen waarin slechts 1 van de partners een kind uit een vorige relatie meebrengt
naar het nieuwe gezin
- Complexe nieuw samengestelde gezinnen
o Gezinnen waarin ofwel beide partners kinderen uit de vorige relatie meebrengen
naar het nieuwe gezin
o Ofwel 1 van de partners een kind meebrengt uit een vorige relatie en ze een
gemeenschappelijk kind hebben uit de nieuwe relatie
Traditionele ouderpatroon: vertrekt vanuit het idee dat de ouders van het kind ook degene zijn die
het kind verwekt hebben en die hun genen hebben doorgegeven aan het kind
is niet altijd het geval
- Ouders die hun kinderwens niet op een natuurlijke manier kunnen vervullen kunnen
bijvoorbeeld beroep doen op MBV (aantal neemt toe)
o MBV leidt ook op andere manieren tot nieuwe gezinsvorming
Spermadonor, adoptie, draagmoeder
Wie zijn de ouders?
- Aloude concepten volstaan niet meer
- Verschillende ouderrollen, vormen van ouderschap:
- biologisch, genetisch ouderschap
- sociaal ouderschap = opvoeden
- intentioneel ouderschap = kinderwens
- juridisch ouderschap
- Kinderen kunnen meer dan twee “ouders” hebben. Sommige “ouders” kunnen in de loop
van het leven van het kind vervangen worden.
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur FCJ21. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,39. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
