Dit is een volledige samenvatting van de lessen en de werkcolleges materieel strafrecht (slides aangevuld met volledige notities uit de lessen). Alles wordt heel duidelijk uitgelegd waardoor het boek ernaast niet meer nodig is.
Het gaat niet enkel over misdrijven en de straffen, maar ook over de manier waarop we op die
straf zijn gekomen. Een derde element is daarom het geheel van regels over hoe men straft.
Dit gaat dus concreter over hoe we straffen, hoe men bepaald welke straf gepast is voor een
bepaald persoon, rekening houdend met de context waarin de feiten gepleegd zijn.
Dus materieel strafrecht:
1) Misdrijf
2) Straf
3) Hoe
1.1. DE STRUCTUUR VAN HET WETBOEK IN HET LICHT VAN DE DEFINITIE
Even kijken naar de “inhoudsopgave”, die normaal vanachter staat in de pocketversie, dus na
de wetteksten. (wetboek is ook online te vinden)
[ Hierin zie je dat ons strafwetboek uit 2 delen bestaat: boek I “misdrijf en bestraffing in
het algemeen” en boek II “misdrijf en bestraffing in het bijzonder”.
1.1.1. BOEK II
Boek 2 geeft het overzicht van de ongewenste gedragingen waarvoor we een misdrijf voorzien
hebben en de daarop vastgelegde straffen.
[ Om het geheel van die misdrijven overzichtelijk te maken heeft men deze opgedeeld in
clusters en titels gegeven.
Opdracht:
Bekijk al deze titels in het wetboek en probeer te zoeken welke titel van toepassing is op
1)moord en 2)diefstal.
[ Antwoord:
g Moord = Titel VIII: Misdrijf tegen een persoon
Moord is een vorm van doodslag en dit brengt je bij Titel 8 à Hoofdstuk
1 à Afdeling I “doodslag en verschillende soorten van doodslag.”
g Diefstal = Titel IX: Misdrijf tegen eigendommen (van een persoon)
Hoofdstuk 1: “diefstal en afpersing”
Belangrijk dat je de artikelnummers niet uit je hoofd kent, dit is zeker niet nodig voor alle
misdrijven. De inhoudsopgave gebruiken is dus belangrijkste!
1.1.2. BOEK I
“In Boek I staan de basisprincipes en algemene beginselen van ons strafrecht.” Dit boek 1 is
dus echt het fundament. Na een aantal basisprincipes zal je vanaf hfd 4 een geheel van regels
zien over hoe we nu gaan straffen.
1
,Hoe bepaal je welke straf geschikt is voor een bepaalde persoon, zijn er verzachtende
omstandigheden etc. Dit toont dus aan dat materieel strafrecht meer is dan enkel een
overzicht van misdrijven en straffen.
De concrete invulling van die regels is onlosmakelijk verbonden met de doelstelling die je
nastreeft: je moet dus voldoende nadenken over wat je wil bereiken met het strafrecht à
waarom wil je gebruik maken van het strafrecht in dit geval?
1) Retrospectief: iemand straffen om iets wat iemand in het verleden gedaan heeft
Hierbij is de doelstelling vergelding.
2) Prospectief: iemand straffen om te vermijden dat die in de toekomst dezelfde fout
maakt
Hierbij is de doelstelling preventie. Preventie kan algemeen zijn (de gehele bevolking)
of bijzonder (specifieke dader)
3) Instrumenteel: straffen om iemand actief wederop te voeden, zodanig dat die beter
gewapend is en op een verantwoorde manier kan bijdragen aan maatschappij.
Hierbij is de doelstelling resocialisatie. Dit instrumentele kan ook verband houden met
de relatie tussen dader en slachtoffer, je zou ook verzoening als doelstelling kunnen
hebben.
4) Economisch: ik ga straffen om een vermogensvoordeel van een misdrijf bij de dader
weg te nemen en evt ook om een vermogensnadeel bij een slachtoffer te gaan
compenseren. Dan is je doelstelling herstel naar oorspronkelijke toestand (zowel voor
dader als slachtoffer)
De doelstelling die je nastreeft kleurt de invulling van je regels!
1.2. CONCLUSIE
Een allesomvattende definitie van materieel strafrecht verwijst dus niet enkel naar misdrijven
en straffen in de enge betekenis van het woord, maar naar misdrijven en straffen in de ruime
betekenis van het woord, waarbij we ook aandacht hebben voor de voorwaarden waaronder
iemand verantwoordelijk gesteld kan worden, welke impact het moet hebben op de manier
waarop wij als maatschappij gaan reageren op ongewenst gedrag,…
[ Aandacht voor de manier waarop de doelstelling(en) en het nastreven daarvan, heel
het verhaal van materieel strafrecht beïnvloeden.
2. HISTORISCH OVERZICHT
4 grote tijdvakken:
1. Archaïsch
2. De middeleeuwen
3. De verlichting
4. Het strafrecht zoals we dat vandaag kennen.
2
, 2.1. ARCHAÏSCH
Nog niet echt sprake van strafrecht as such: het bestaat op dat moment nog niet. We zitten in
een primitieve samenleving dat gebruikt maakt van het Talio recht.
Talio recht:
[ Vergelding en verzoening
g Men neemt het recht om een conflict op te lossen in eigen landen.
[ Geen proportionaliteit
g Gedreven door wraak en vergelding, conflicten blijven generaties duren
g Het is na een tijd niet altijd duidelijk meer waarom er een vijandigheid is tegen
leden van andere clan
g Zorgt ook voor steeds meer en meer conflicten.
[ Recht van de sterkste
[ Private aangelegenheid
Voorbeeld: situatie in Albanië à we vinden talio principe vandaag ook nog terug in
hedendaagse samenlevingen. Na val van communisme is de “bloedwraak” terug heel
belangrijk. Albanese kinderen blijven opgesloten thuis omdat ze niet naar buiten kunnen
omwille van die bloedwraak, als bv hun vader iemand vermoord heeft in een gevecht zijn zijn
kinderen ook eeuwig in gevaar en moeten ze binnen blijven. Soms huren Albanezen
professionele bemiddelaars in om deze bloedwraak op te lossen en niet eeuwig te laten verder
duren.
2.2. MIDDELEEUWEN
Daar de tussenkomst van een vorst die zich genoodzaakt vindt om iets te vinden om de rust en
veiligheid in de samenleving te laten terugkeren. De bloedwraak had immers een grote onrust
veroorzaakt.
Overheid als bemiddelaar:
= “de vorst werpt zich op als bemiddelaar en neemt het conflict uit handen van de partijen”.
[ Het reageren op een misdrijf is niet langer een private aangelegenheid: niet langer de
betrokken partijen, maar wordt publieke aangelegenheid tussen dader en overheid.
[ Strafrecht = een vorm van publiek recht.
[ Compositio & fredus: concepten die verklaren wat de basis/achtergrond is van de
geldboete en schadevergoeding zoals we dit in ons hedendaags strafrecht nog kennen.
g Compositio = het bloedgeld waarmee je de wraak afkoopt
In plaats van een “oog om oog, tand om tand” regeling, werd er een som
geld betaald aan de familie die je leed hebt aangedaan. Dit kon
materieel zijn, maar ook moreel leed zijn. Dus de voorloper van
“schadevergoeding”.
g Fredus = het vredegeld waarmee je de vorst vergoedt voor de schade die jij
veroorzaakt hebt door het verstoren van de vrede op zijn territorium.
Hij heeft namelijk middelen moeten inzetten op zijn land om de vrede
te laten terugkeren. Dit is dus de voorloper van de “geldboete”.
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur CindyDeSmet4. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €16,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
