Geriatrie 2
Hoorcollege 1 van Kaat: werken in en met de context
Leerstof cursus: welzijn en zorgbeleid voor ouderen
Als men ouder wordt, volgen er problemen op lichamelijk, geestelijk, sociaal en spiritueel vlak
Waardoor het zelfstandig functioneren en de kwaliteit van het leven negatief beïnvloed
wordt
Het welzijns- en zorgbeleid voor ouderen is het beleid dat er zich specifiek op richt de autonomie,
waardigheid, integriteit en levenskwaliteit van ouderen te behouden, herstellen, ondersteunen en te
verbeteren
Welzijn en zorgbeleid voor ouderen
Autonomie, waardigheid, integriteit en levenskwaliteit van de ouderen behouden, herstellen,
ondersteunen, verbeteren
Autonomie -> je wil dat de oudere zoveel mogelijk zelf kan doen, zelf beslissen, er is altijd
samenspraak
Waardigheid -> een oudere is evenveel waard als een kind
Integriteit -> op een adequate of juiste manier omgaan met de oudere
Levenskwaliteit -> belangrijk
Autonomie
Deze 3 begrippen gaan over de autonomie van de oudere:
- Autonomie = onafhankelijk zijn van anderen en handelen naar eigen wensen en inzichten
zonder de ander te schaden
- Zelfmanagement = zelf kunnen kiezen in hoeverre men de regie over het leven in eigen
handen wil houden en mede richting wil geven aan hoe beschikbare zorg wordt ingezet, om
een optimale kwaliteit van leven te bereiken
- Empowerment = een proces van versterking waarbij individuen greep krijgen op de eigen
situatie en hun omgeving, dit via het verwerven van controle, het aanscherpen van kritisch
bewustzijn en het stimuleren van participatie
De oudere ondersteunen in het zo lang mogelijk zelf beslissingen maken
Empowerment
Empowerment situeert zich op verschillenden niveaus:
- Macroniveau
- Mesoniveau
- Microniveau
,Macroniveau:
= maatschappelijke structuren, de overkoepelende beheerraden, koepelorganisaties en
beleidsmakers.
Bijvoorbeeld: de Vlaamse ouderenraad
- De Vlaamse Ouderenraad is het advies- en inspraakorgaan van ouderen bij de Vlaamse
regering. De vzw is een overlegplatform van diverse organisaties van en voor ouderen. We
streven naar een sterk ouderenbeleid in Vlaanderen, over alle beleidsdomeinen heen.
- Vanuit de signalen en ervaringen van ouderen geven we beleidsadviezen, zetten we
sensibiliseringsacties op, informeren we ouderen over wat hen aanbelangt en ondersteunen
we onderzoek rond ouderen.
Mesoniveau:
= omgevingsstructuren, de personeels-omkadering en kwalificaties en competenties van het MDT, de
visie en de werking.
- Aantal organisatorische randvoorwaarden, bijv. empowerment dient opgenomen te zijn in de
visie en het beleid van de inrichtende organisatie.
Microniveau:
= het individu, de oudere en zijn sociale relaties
- Gericht op het activeren van de betrokkenen -> vergroten van de weerbaarheid en de
veerkracht
Generatietijdlijn
,Niet elke generatie is het gewoon om voor zichzelf op te komen, je ziet dat de generatie meer
mondig worden
1925: de stille generatie, 80 jarigen
1941: baby boomers, eerste generatie van mensen die gestudeerd hebben, protestgeneratie, jong
tijdens stijgende welvaart
1956: generatie X, werkende mensen, kennen een leven waarin ze moesten vechten voor de rechten,
zoon of dochter van diegene die nu in WZC zitten
1971: pragmatische generatie, heeft het meestal goed gehad
Verschillen tussen stille en protest generatie
Stille generatie Protest generatie
Tevreden met hetgeen ze kregen Eisen hoger niveau van dienstenverlening
Hun opvoeding: niet klagen, mopperen Mondiger en kritischer ingesteld
Beperkte opleiding Goede opleiding
Arbeid en zorg voor kinderen staat centraal /
Stilzwijgen, instemmen met het merendeel /
Uitdaging voor stille generatie:
- Empoweren
- Stimuleren in het nemen van beslissingen
- Dragen van verantwoordelijkheid in functie van hun leven
Uitdaging voor protest generatie:
- Regie over eigen leven in handen blijven nemen
- Nodige ondersteuning geven
Waardigheid
= het behouden van zelfrespect van de client, het gewaardeerd worden door anderen om wie hij is
en wat hij kan
Waardigheid uit zich in het respecteren van iemands privacy, het sensitief zijn voor iemands culturele
waarden en normen en het respectvol samenwerken met cliënten
Integriteit
Integer handelen = handelen in overeenstemming met algemeen aanvaarde waarden en normen. Dit
kan bijvoorbeeld zijn: loyaliteit, objectiviteit, onkreukbaarheid, openheid, zorgvuldigheid,..
De idee van integriteit is van oudsher in de medische wereld opgenomen in de Hippocratische eed en
de principe-ethiek onder de noemer 'weldoen, niet schaden'
Levenskwaliteit
- De subjectieve gezondheid -> daalt naarmate je ouder wordt
- Gezondheid gerelateerde levenskwaliteit -> daalt als je ouder wordt
Bij beide scoren vrouwen lager dan mannen
, Leerstof cursus: maatschappelijk verantwoorde zorg en ondersteuning
5 uitgangspunten die bepaalde componenten bevatten, die bepalen wanneer de zorg goed is:
- Kwaliteit
- Performantie
- Sociale rechtvaardigheid
- Relevantie
- Toegankelijkheid
Men pleit voor zorg en ondersteuning die kwaliteitsvol, performant, sociaal rechtvaardig en
toegankelijk is
Kwaliteit
Kwaliteit is de mate waarin het aanbod in zorg en ondersteuning de gewenste outcome van
individuen kan verbeteren
- Elke persoon met zorgbehoefte heeft recht op kwaliteitsvolle zorg en ondersteuning
- De persoon staat centraal
- Organisaties moeten voortduren streven naar het verbeteren van kwaliteit
- Kwaliteit moet geëvalueerd worden en er moet toezicht op zijn
Componenten van kwaliteit:
- Structureel: de materialen, middelen, fysieke setting waarin ze werken
- Proceskwaliteit: moet gebaseerd zijn op wetenschappelijke inzichten
- Kwaliteit van resultaat: kwaliteit van zorg meten met resultaatindicatoren
- Veiligheid: de risico’s moeten maximaal gecontroleerd worden
- Voortdurende verbetering: vernieuwing van zorg, stimuleren van onderzoek en ontwikkeling
- Integratie: de client en de zorgvragen vormen het uitgangspunten van de zorg
- Ethiek en privacy: vertrouwen en samenwerking is belangrijk
- Transparantie: het zichtbaar maken van kwaliteit is van belang voor de client, aanbieders,
overheid en professionals
Performantie
Hier wordt de focus gelegd op de economische aspecten van kwaliteit van zorg en ondersteuning.
Zorg en ondersteuning wordt grotendeels gefinancierd met publieke middelen, die solidair verzameld
zijn. Het is dan ook evident dat deze middelen op een doeltreffende en doelmatig manier worden
ingezet.
Componenten van performantie:
- Doeltreffendheid: de zorg is doeltreffend als de vooraf bepaald resultaten worden behaald
- Doelmatigheid: de zorg moet met optimale inzet van middelen worden ingezet, doel van
client moeten in verhouding staan tot de maatschappelijk haalbaarheid
- Transparant sociaal ondernemen: maatschappelijk verantwoord ondernemen met een
sociaal doen, niet met het doel winst te maximaliseren
- Continuïteit: publieke middelen op zorgvuldige manier inzetten, continu beschikbaar van
goede zorg
- Betaalbaarheid: de zorg moet betaalbaar zijn
