Garantie de satisfaction à 100% Disponible immédiatement après paiement En ligne et en PDF Tu n'es attaché à rien
logo-home
Samenvatting Materieel Strafrecht (lessen en zelfstudie) €5,69
Ajouter au panier

Resume

Samenvatting Materieel Strafrecht (lessen en zelfstudie)

 8 vues  0 fois vendu

Samenvatting van het vak Materieel strafrecht: powerpoint, uitgebreide lesnotities en de zelfstudie onderdelen.

Aperçu 10 sur 76  pages

  • 29 décembre 2022
  • 76
  • 2022/2023
  • Resume
Tous les documents sur ce sujet (25)
avatar-seller
maaikevwx
Inhoudsopgave
Algemene inleiding.................................................................................................................................5
Hoofdstuk 1: Definitie.........................................................................................................................5
Hoofdstuk 2: Historisch overzicht.......................................................................................................6
2.1 Archaïsch..................................................................................................................................6
2.2 Middeleeuwen..........................................................................................................................6
2.3 Verlichting.................................................................................................................................7
2.4 Vandaag....................................................................................................................................8
Hoofdstuk 3: Theorieën over het strafrecht........................................................................................9
3.1 Klassieke leer............................................................................................................................9
3.2 Positivisme..............................................................................................................................10
3.3 Nieuw Sociaal Verweer...........................................................................................................11
3.4 Nieuw realisme.......................................................................................................................12
3.5 Toekomst.................................................................................................................................12
Hoofdstuk 4: Politieke dimensie van het strafrecht..........................................................................13
4.1 Misdrijf....................................................................................................................................13
4.2 Vervolging...............................................................................................................................14
4.3 Sanctie....................................................................................................................................15
4.4 Uitvoering...............................................................................................................................16
4.5 Crisis.......................................................................................................................................16
Hoofdstuk 5: Bronnen van het strafrecht..........................................................................................17
5.1 Nationale bronnen..................................................................................................................17
5.2 Internationale bronnen...........................................................................................................18
De strafwet...........................................................................................................................................19
Hoofdstuk 1: Het legaliteitsbeginsel.................................................................................................19
1.1 Begrip......................................................................................................................................19
1.2 Betekenis van het begrip ‘wet’................................................................................................19
Hoofdstuk 2: Interpretatie van de strafwet.......................................................................................20
2.1 Letterlijke interpretatie...........................................................................................................20
2.2 Teleologische interpretatie.....................................................................................................22
2.3 Analogische interpretatie........................................................................................................23
Hoofdstuk 3: De strafwet en het EVRM............................................................................................25
3.1 Strafbaarstellingen strijdig met het EVRM..............................................................................25
Hoofdstuk 4: De strafwet in de tijd...................................................................................................27
4.1 Geldigheidsduur......................................................................................................................27

1

, 4.2 Wetsconflicten........................................................................................................................28
4.3 Extra........................................................................................................................................33
Hoofdstuk 5: De toepassing van de strafwet naar de persoon.........................................................35
5.1 Conceptuele moeilijkheden....................................................................................................35
5.2 Toepassing van de strafwet naar de persoon..........................................................................36
Hoofdstuk 6: De toepassing van de strafwet in ruimte.....................................................................38
6.1 Territorialiteit..........................................................................................................................38
6.2 Extra territorialiteit.................................................................................................................39
Het misdrijf...........................................................................................................................................43
Hoofdstuk 1: Het begrip....................................................................................................................43
1.1 Definitie..................................................................................................................................43
1.2 Constitutieve elementen van het misdrijf...............................................................................44
Hoofdstuk 2: Indeling van de misdrijven...........................................................................................46
2.1 Wettelijke drieledige indeling: misdaden, wanbedrijven en overtredingen............................46
2.2 Indeling volgens de Grondwet: politieke en persmisdrijven...................................................48
2.3 Indeling volgens het moreel element.....................................................................................48
2.4 Indeling volgens de uitvoeringswijze......................................................................................49
2.5 Andere indelingen...................................................................................................................49
Hoofdstuk 3: Rechtvaardigingsgronden............................................................................................50
3.1 Noodweer...............................................................................................................................50
3.2 Noodtoestand.........................................................................................................................51
3.3 Wettelijk voorschrift................................................................................................................51
3.4 Hoger bevel.............................................................................................................................52
Hoofdstuk 4: De verschoningsgronden.............................................................................................52
4.1 Uitlokking................................................................................................................................52
4.2 Overheid.................................................................................................................................53
4.3 Verwantschap.........................................................................................................................53
4.4 Herstel....................................................................................................................................53
Hoofdstuk 5: Verzachtende omstandigheden...................................................................................54
5.1 Inleiding..................................................................................................................................54
5.2 Correctionalisering..................................................................................................................54
5.3 Strafvermindering...................................................................................................................55
5.4 Verzwarende omstandigheden...............................................................................................56
De strafrechtelijke verantwoordelijkheid..............................................................................................57
Hoofdstuk 1: Algemene begrippen...................................................................................................57
1.1 Begrip......................................................................................................................................57

2

, 1.2 Objectieve A............................................................................................................................57
1.3 Vermoedens............................................................................................................................57
1.4 Causaliteit...............................................................................................................................57
Hoofdstuk 2: Het moreel element van het misdrijf...........................................................................58
2.1 Inleiding..................................................................................................................................58
2.2 Opzet......................................................................................................................................59
2.3 Onachtzaamheid.....................................................................................................................59
Hoofdstuk 3: Schulduitsluitingsgronden...........................................................................................59
3.1 Dwang.....................................................................................................................................59
3.2 Dwaling...................................................................................................................................60
Poging en deelneming..........................................................................................................................61
Hoofdstuk 1: Strafbare poging..........................................................................................................61
1.1 Inleiding..................................................................................................................................61
1.2 Constitutieve E........................................................................................................................61
1.3 Straf........................................................................................................................................62
1.4 Onmogelijk misdrijf.................................................................................................................63
Hoofdstuk 2: Strafbare deelneming..................................................................................................64
2.1 Inleiding..................................................................................................................................64
2.2 Constitutieve E........................................................................................................................65
2.3 Straf........................................................................................................................................66
2.4 Praktijkvoorbeeld....................................................................................................................66
De sanctie.............................................................................................................................................69
Hoofdstuk 1: Overzicht van de sancties............................................................................................69
1.1 Inleiding..................................................................................................................................69
1.2 Doodstraf................................................................................................................................69
1.3 Vrijheidsstraf...........................................................................................................................70
1.4 Geldboete...............................................................................................................................70
1.5 Confiscatie..............................................................................................................................71
1.6 Werkstraf................................................................................................................................72
1.7 Andere....................................................................................................................................72
Hoofdstuk 2: Straftoemeting.............................................................................................................73
2.1 Straftoemetingsregels - samenloop........................................................................................73
2.2. Strafuitvoeringsregels – algemeen.........................................................................................75
2.3. Strafuitvoeringsregels – verval/teniet....................................................................................75
2.4 Strafuitvoeringsregels – uitwissing & eerherstel.....................................................................76



3

,4

, Materieel strafrecht
Algemene inleiding
Hoofdstuk 1: Definitie
“De regels die uitleggen welke gedragingen maatschappelijk ongewenst zijn (misdrijf) en op welke
manier daarop gereageerd moet worden (straf)”

Elementen van materieel strafrecht
o Misdrijf
 Gedragingen die ongewenst zijn
o Straf
 Reactie op ongewenste gedragingen
o Hoe
 Geheel van regels hoe we straffen

Strafwetboek
o Boek I  de basisprincipes en algemene beginselen van het strafrecht
 Fundament van strafrechtssysteem
o Boek II  overzicht van de ongewenste gedragingen waarvoor we een misdrijf voorzien
hebben en de daarop vastgestelde straffen

Doelstelling – wat wil je met je strafrecht bereiken?
o Retrospectief
 Iemand straffen om iets wat hij in het verleden gedaan heeft
 Doelstelling = vergelding
o Prospectief
 Iemand straffen om te vermijden naar de toekomst toe dat die persoon nog eens
dezelfde fout begaat
 Doelstelling = preventie
 Algemene preventie – gericht tot iedereen
 Bijzondere preventie – gericht tot een specifiek individu
o Instrumenteel
 Iemand straffen om die actief weder op te voeden
 Doelstelling = resocialisering (of verzoening wanneer instrumentele valt op dader-
slachtoffer)
o Economisch
 Straffen om een vermogensvoordeel van een misdrijf bij de dader weg te nemen of
een vermogensnadeel bij een slachtoffer te compenseren
 Doelstelling = herstel na(ar) oorspronkelijke toestand

 ”De doelstelling die je nastreeft kleurt de invulling van de regels”




5

,Hoofdstuk 2: Historisch overzicht
2.1 Archaïsch
 Strafrecht bestaat nog niet

Geen strafrecht
o Primitieve samenleving
o Talio recht  ‘oog om oog, tand om tand’ – men neemt het recht om een conflict op te
lossen in eigen handen
 Vergelding en verzoening
 Geen proportionaliteit
 Recht van de sterkste
 Het talio-principe vinden we vandaag nog terug in hedendaagse samenlevingen
o Privé-aangelegenheid

2.2 Middeleeuwen
Overheid als bemiddelaar
o De vorst werpt zich op als bemiddelaar en neemt het conflict uit handen van de partijen
 Niet langer een privé-aangelegenheid maar een publieke aangelegenheid tussen
dader en overheid  strafrecht is een vorm van publiek recht (regelt de relatie
tussen de burgers en de overheid)
o Compositio en fredus
 Concepten die verklaren wat de basis/achtergrond is van de schadevergoeding en de
geldboete zoals we die vandaag de dag kennen in ons strafrechtsysteem
 Compositio = het bloedgeld waarmee je de wraak afkoopt (materieel of moreel leed
– voorloper schadevergoeding)
 Fredus = het vredegeld waarmee je de vorst vergoedt (voor de schade die jij
veroorzaakt hebt door de vrede te verstoren op zijn territorium – voorloper
geldboete)

Oud-Germaanse strafproces
o Passieve rechter
 De rondreizende rechters voeren de enquête du pays uit
o Infamia-procedure
 Nagaan wat de naam en faam van de betrokken personen was
 De status van een persoon was doorslaggevend (persoon met laagste sociale status is
de dader en persoon met hogere sociale status is het slachtoffer)
o Godsbewijzen
 Men voert allerhande irrationele experimenten uit
 bv. iemand kreeg een steen omgebonden en werd in het water gegooid en als je
boven kwam dan toonde God aan dat je onschuldig was en als je verdrinkt toont God
dat je schuldig was
o Ongelijke & wrede straffen
 Dit is de periode van de handafhakking en vierendeling




6

,Verandering dringt zich op
o Nood aan een meer humane procedure
o Nood aan een eerlijkere procedure
o Minder ernstige misdrijven (irrationele blijft langer bestaan)
 Passieve rechter blijft
 Verdachte en OM op gelijke voet
 Bewijzen van schuld en onschuld
o Meest ernstige misdrijven
 Actieve rechter
 De passieve rechter wordt een actieve rechter die zelf op zoek gaat naar de
waarheid
 Sommige rechters werden te actief en gebruikten foltertechnieken
 Verbod op godsbewijzen
 Focus op waarheidsvinding
 Te veel focus op betekenis

2.3 Verlichting
Sterke reactie tegen:
o Willekeur van de rechters
o Wrede onderzoeksmethoden
o Wrede en ongelijke straffen

Voortrekkers binnen de verlichting
o Montesquieu  verdedigde de trias politica (scheiding der machten: wetgevende macht,
uitvoerende macht, rechterlijke macht)
o Locke & Rousseau  sociaal contract
 De overheid heeft een positieve beschermingsverplichting en een negatieve
onthoudingsverplichting

Magna Charta
o Legaliteit
 Vereist een juridische basis voor overheidsoptreden
 Affecteert het misdrijf, de straf, de vervolging, de straftoemeting en de strafuitvoering
o Proportionaliteit
 Proportie tussen de hoegrootheid van de daad vs. hoegrootheid van de reactie
 Zijn enkel voorzienbare gevolgen relevant voor de proportionaliteitsbeoordeling?
o Subsidiariteit
 Gaat over de inzetbaarheid van het strafrecht  moet ultimum remedium zijn

Het revolutionaire strafrecht
o Code Lepeletier 1791
 Bevat de basis voor onze huidige juryrechtspraak
o Code Merlin 1795
 Omwille van het legaliteitsbeginsel pleitten de revolutionairen voor vaste straffen

Napoleontische codificaties
o Code Pénal 1810




7

,2.4 Vandaag
Grondwet versie 1830
o Art. 139 – Het Nationaal Congres verklaart dat de volgende zaken door afzonderlijke wetten,
en binnen de kortst mogelijke tijd, dienen te worden geregeld
 2° De inrichting van een jury (werd door Napoleon afgeschaft)
 10° De inrichting van het leger, de rechten op bevordering en op pensioen, alsmede
het Militair Strafwetboek (afzonderlijk militair wetboek)
 11° De herziening van de Wetboeken

Strafwetboek (1867)
o Ontwerp Haus & Nypels (wetboek die we vandaag gebruiken)
o ≠ Châtel-D’Haenens (1979)
Eerste initiatief tot wijziging – het is niet gelukt om het
o Ontwerp Legros (1985) wetboek in zijn totaliteit te herzien
o Complementaire wetten
 Via complementaire wetten doet het nieuw sociaal verweer een intrede
o Geruchtmakende strafzaken – zorgden voor een politieke druk om heel snel dingen aan te
passen (bv. de bende van Nijvel en de impact op de verjaringstermijnen, …)
 Het ad hoc wijzigen van strafbepalingen is nefast voor de interne consistentie
o Wetsontwerp nieuw Strafwetboek

Wetboek Strafvordering (1808)
o Voorafgaande titel 1878
o ≠ Bekaert 1974
o ≠ Franchimont 1991
o Complementaire wetten
o Geruchtmakende strafzaken
o Wetsontwerp nieuw wetboek




8

,Hoofdstuk 3: Theorieën over het strafrecht
3.1 Klassieke leer




Mensbeeld  vrij denkende mens
o De mens is een vrij denkend en rationeel wezen
 Iedereen heeft de keuze tussen goed en kwaad
 Mensen kan je aanspreken op hun fouten en straffen wanneer ze deze keuzes
maken
o Strafrechtelijk tussenkomen op basis van een morele schuld
 Morele schuld  geen misdrijf zonder schuld, als er geen schuld is dan ook geen
crime
 Nullum crimen sine culpa

Vertaling mensbeeld in het strafrecht
o “De ernst van het misdrijf wordt bepaald door de schade
die het aanricht”
o “De ernst van het misdrijf wordt bepaald door de schuld
van de dader”
o Automatisch proces
 Niet veel gedachte en redenering  evenwicht
tussen misdrijf en straf wordt bepaald door de
schade die aangericht is en de schuld van de dader
o Vertrek vanuit het legaliteitsbeginsel
o Geen vervolgingsbeleid
 Misdaad = automatische straf
o Geen appreciatie door de rechter
 De rechter moet niet afwegen wat de context van de dader is
o Strafuitvoering tot strafeinde
 Straf moet altijd tot het einde ervan uitgezeten worden




9

, Doelstellingen van het strafrecht
o Vergelding
 Belangrijk omwille van de schending van het sociaal contract
o Algemene preventie
 Door kennis over straffen zal de vrijdenkende mens 2x nadenken alvorens zelf feiten
te plegen
o Bijzondere preventie
 Door het ondergaan van de straf zal de vrijdenkende dader tot inkeer komen en niet
nogmaals zelf feiten plegen

 Waarom niet resocialisatie? Resocialisatie en rehabilitatie gaan ervan uit dat er iets mis is met
iemand en dat deze persoon geholpen moet worden om dan in de toekomst wel de juiste keuzes te
kunnen maken – maar gaat er dus vanuit dat er iets mis is met iemand en dat is niet het mensbeeld
van de rationeel denkende mens: iedereen kan verantwoordelijk geacht worden voor hun rationele
keuzes

3.2 Positivisme




Mensbeeld  gedetermineerde mens
o “De individuele verantwoordelijkheid wordt ernstig in vraag gesteld”
o Geslacht, leeftijd, ras, milieu, klimaat, urbanisatie, gezin, biogenetische kenmerken

Vertaling mensbeeld in het strafrecht
o “Lus puniendi vloeit voort uit de bescherming van de
maatschappij”
 Vertrekt niet vanuit een misdrijf maar vanuit gevaar
 Vertrek van de gevaarlijkheid van de mens – hoe kunnen
we de maatschappij beschermen en deze gevaarlijke
mensen helpen?
o Als het gevaar duidelijk is, kan tussenkomst ook ante delictum
 Interventie is mogelijk ookal is er nog niets gebeurt
 Anti delictum = nog voor een misdrijf gepleegd is
ingrijpen
o Pas bij de strafuitvoering kan ad hoc een gepaste reactie
uitgetekend worden
 Onvoorspelbaar proces – het is niet mogelijk op voorhand te zeggen hoelang iemand
in behandeling moet zijn


10

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur maaikevwx. Stuvia facilite les paiements au vendeur.

Est-ce que j'aurai un abonnement?

Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,69. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.

Peut-on faire confiance à Stuvia ?

4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)

53340 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours

Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans

Commencez à vendre!
€5,69
  • (0)
Ajouter au panier
Ajouté