Leerpakket 6
Kerntaak 2 – sondevoeding
Skills online – neus maagsonde
Wanneer een zorgvrager te weinig voedingsstoffen binnenkrijgt kan gekozen worden voor
sondevoeding. Bijvoorbeeld omdat de zorgvrager niet voldoende kan of mag eten door ziekte,
behandeling of een operatie. De neus-maagsonde is een dun, buigzaam slangetje gekoppeld aan een
spuit of voedingspomp.
Hoe wordt de sonde ingebracht?
De sonde wordt via de neus en slokdarm in de maag geplaatst. Deze sonde is tijdelijk en gebruik je als
iemand minder dan zes weken sondevoeding krijgt toegediend. Is er voor langere tijd sondevoeding
nodig? Dan gebruik je een sonde die via de buikwand in de maag wordt geplaatst.
Waar?
Voeding toedienen via een neus-maagsonde kan in het ziekenhuis, verpleeghuis of huis. Alleen een
bekwame verzorgende of verpleegkundige mag de neus-maagsonde inbrengen. Soms kan de
zorgvrager de sonde ook zelf inbrengen.
Wat is belangrijk?
Voor de zorgvrager kan het inbrengen van de sonde vervelend zijn. tijdens het inbrengen kan de
zorgvrager hoesten, proesten of kokhalzen. Creëer daarom een rustige omgeving om deze kans te
verkleinen.
Andere toepassingen:
Een neus-maagsonde kan ook gebruikt worden om de maag te hevelen. Bijvoorbeeld om deze leeg te
maken na een operatie of bij een maagbloeding, of voor het spoelen van de maag of het opzuigen
van de maaginhoud voor onderzoek.
Soorten sondes:
- Neus-maagsonde: gaat via de neus naar de maag. Een verzorgende of verpleegkundige
brengt deze in.
- Neus-duodenumsonde en neus jejunumsonde: lopen via de neus naar het eerste gedeelte
van de dunne darm (duodenum) of diep in de dunne darm (jejunum). Deze sondes worden
gebruikt als er geen goede maaglediging is, maar de darmfunctie wel goed is. een arts brengt
de sondes onder röntgendoorlichting in. Het toedienen van de voeding gaat met deze sondes
alleen via een pomp.
- Gastrostomie sonde: deze sonde gaat via een kunstmatig aangelegde opening in de
buikwand direct naar de mag (bijvoorbeeld een PEG sonde). Zie uitwerking PEG sonde.
- Gastronomie sonde met jejunumextentie: gaat via een kunstmatig aangelegde opening in de
buikwand via de maag naar jejunum. Voorbeeld is een PEG-J sonde.
- Jejunostomie sonde: gaat via een kunstmatig aangelegde opening in de buikwand
rechtstreeks naar het jejunum.
De neus-maagsonde blijft over het algemeen 6 weken zitten. Als er langer sondevoeding nodig, dan
wordt er een kunstmatige opening door de buikwand aangelegd.
,Indicaties neus-maagsonde
- Slik en of kauwproblemen door bijvoorbeeld neurologische problemen, bewusteloosheid of
een mond of keeloperatie
- Slokdarmaandoeningen zoals een ontsteking van de slokdarm of een te nauwe slokdarm
- Voeding wordt slecht opgenomen of verteerd door een aandoening aan de darmen of maag
- Weinig eetlust door bijvoorbeeld chemotherapie of kanker
- Een slechte lichamelijke conditie met risico op wonden of decubitus in combinatie met en
zware operatie
Incontinentie van ontlasting en darmperforatie zijn geen indicaties voor een neus-maagsonde.
Contra-indicaties
- Vergroeiingen keelholte, slokdarm, maag of omliggende organen: kans op
slokdarmperforatie
- Zorgvrager heeft net een operatie gehad aan de slokdarm, maag of hoofd/hals. Er is kans op
bloedingen
- Onrustige zorgvragers: de sonde kan verplaatsten.
- Stollingsstoornissen: kans op bloeding is groter.
Anatomie
De neus-maagsonde loopt via de neus en slokdarm naar de maag. Het uiteinde van de sonde ligt in
de maag.
Neusgat: je brengt de sonde via het linker of rechterneusgat het lichaam in. Gebruik het meest
toegankelijke neusgat, zorgvrager weet vaak welke dit is.
Epiglottis (strottenklepje): dit sluit de luchtpijp af als iemand slikt. Laat de zorgvrager daarom slokjes
water drinken als je de sonde de slokdarm in brengt. Zo voorkom je dat de sonde in de luchtpijp
komt.
Keel: via de neusbodem breng je de sonde in de keel.
Trachea (luchtpijp): deze ligt voor de slakdarm. Dit is het bovenste deel van
de luchtweg en wordt door het strottenhoofd gescheden van de keelholte.
oesofagus (slokdarm): vervolgens via keel naar de slokdarm.
Maag: de sonde moet goed in de maag liggen. Om te controleren of dat het
geval is, meet je de pH-waarde van het maagsap. De maag is namelijk een
zuurdere omgeving dan de longen, waar de sonde ook per ongelijk terecht
kan komen. Is de pH-waarde hoger dan 5,5? Dan is de kans groot dat de
sonde niet in de maag ligt.
Veiligheid
Een neus-maagsonde kan een paar dagen tot enkele weken of, over het algemeen, maximaal 6
weken blijven zitten. Toch kan de sonde zich verplaatsen, waardoor deze niet meer goed in de maag
ligt. Het gevolg is dat de voeding in de keel, luchtpijp of longen terechtkomt. Dat kan verslikking of
(ernstige benauwdheid veroorzaken). Het is belangrijk om alert te zijn op aanwijzingen dat de sonde
niet meer goed in de maag ligt. Bij zorgvragers met verminderd bewustzijn en verminderde prikkel
respons, moet je extra alert zijn.
Controle ligging sonde
- Het markeringspunt op de sonde is verplaatst ten opzichte van de neus
, - De zorgvrager heeft pijnklachten ter hoogte van de thorax
- Je ziet blauwverkleuringen van de huid
- De zorgvrager is benauwd
- De zorgvrager zweet en is angstig
- Er is sprake van pijn of ernstig ongemak
De sonde kan verplaatsen als de zorgvrager hoest, niest of braakt of na heftige bewegingen van de
zorgvrager.
Vermoed je dat de neus-maagsonde niet helemaal goed ligt? -> probeer dan maagsap om te zuigen
om de pH-waarde te bepalen. Bij een waarde van 5.5 of lager, ligt de sonde nog op de juiste positie in
de maag. Als de pH-aarde hoger is dan mogelijk niet en mag er geen voeding meer worden
toegediend.
- Wanneer het niet lukt om maagstonde op te trekken, kijk dan indien mogelijk via een
röntgenfoto of de sonde nog in de maag ligt. Dit geeft de meeste zekerheid over de juiste
ligging.
- Wanneer iemand het erg benauwd heeft, behoorlijk zweet en blauwverkleuringen op de huid
heeft verwijder je de sonde direct. Er kan dan sprake zijn vaan een levensbedreigende
complicatie zoals aspiratie (vloeistof in de longen), longontsteking of pneumothorax
(klaplong, door gaatje in de long). Je moet dan snel handelen. Verwijder de sonde en licht de
arts in.
Inbrengen van een neus-maagsonde
Dit is een voorbehouden handeling. Bij het inbrengen van de sonde kun je weerstand voelen of kan
de sonde opkrullen. Er kan dan een knik inkomen. Ook kan de zorgvrager gaan kokhalzen. Na een
goede instructie kan een neus-maagsonde ook door de zorgvrager zelf of door een mantelzorger
worden ingebracht. De neus-maagsonde is goed geplaatst wanneer je maagsap kan optrekken met
een spuit.
Materialen
Eigenschappen
- Uitstroomopeningen: de meeste neus-maagsonde hebben aan het einde van de sonde een
uitstroomopening en twee zijopeningen. Dit zorg voor geode doorstroming van de
sondevoeding.
- Materiaal: is gemaakt van siliconen, Poly-Urethaan (PUR) of Polyvinylchloride (PVC). Een PVC
sonde is stug en geschikt voor eenmalig of kort gebruik. De PUR sondeen siliconensonde zijn
soepeleren en breng je met een voerdraad in.
- Lengte: een neus-maagsonde voor een volwassene is over het algemeeen 110 cm lang. De in
te brengen lengte is dan tussen de 50 en 70 cm.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur alieke1. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.