the text has been copied from the slides. nothing more. sometimes a bit clutter. the questions from the toledo keys are useful. even if they are outdated
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1. Wat is economie en hoe denken economen? .............................................................................. 4
1 De kern van het economisch probleem: schaarste verplicht tot kiezen ........................................................... 4
2 Economische goederen .................................................................................................................................... 5
2.1 Verband tussen economie en geluk ........................................................................................................ 5
2.2 De productiefactoren .............................................................................................................................. 6
Hoofdstuk 2. Economische stelsels ................................................................................................................... 7
1 Vrije markteconomie versus centraal geleide economie of planeconomie ..................................................... 7
2 De gemengde economie .................................................................................................................................. 8
3 Hoe verhoudt de politiek zich tot overheidsingrijpen? .................................................................................... 9
Hoofdstuk 3. Macro- economische relaties en welvaartsindicatoren ............................................................. 10
2 Macro- economische grootheden .................................................................................................................. 10
2.1 Bruto Nationaal Product (bnp) en bruto binnenlands product (bbp) .................................................... 10
Bruto Nationaal Product – bnp......................................................................................................................... 12
Bruto Binnenlands Product – bbp ..................................................................................................................... 12
(Bruto Nationaal Inkomen – bni) ...................................................................................................................... 12
2.5 Belang van het bbp en het bni ............................................................................................................... 14
3 Economische groei, welvaart en welzijn ........................................................................................................ 18
3.1 Omschrijving van de begrippen .................................................................................................................. 18
3.2 Tekortkomingen van het bbp/ bnp als welvaartsindicator (BELANGRIJK) ............................................. 18
Examentoetsen Hoofdstuk 3............................................................................................................................. 26
H4-5-6. Ontwikkeling van de vraag- en de aanbodcurve, en het spel van vraag en aanbod (= ‘marktwerking’)
....................................................................................................................................................................... 28
Ontwikkeling van de vraagcurve ...................................................................................................................... 28
Ontwikkeling van de aanbodcurve ................................................................................................................... 33
Het spel van vraag en aanbod op een markt.................................................................................................... 36
Hoofdstuk 4. Gezinnen als vragers van goederen ........................................................................................... 40
2 De vraag naar een bepaald goed ............................................................................................................ 40
2.1 Invloed van de prijs op de gevraagde hoeveelheid ............................................................................... 40
2.2 Andere vraagbeïnvloedende factoren........................................................................................... 41
Hoofdstuk 5. Bedrijven als aanbieders van goederen ..................................................................................... 42
5 Het aanbod van een bepaald goed ................................................................................................................ 42
5.1 Invloed van de prijs op de aangeboden hoeveelheid ............................................................................ 42
5.2 Andere beïnvloedende factoren ............................................................................................................ 42
Hoofdstuk 6. Markten en prijsvorming ........................................................................................................... 43
1
, 2 Volkomen concurrentie.................................................................................................................................. 43
2.1 Prijsvorming en marktevenwicht ........................................................................................................... 43
2.2 Veranderingen in het marktevenwicht ................................................................................................. 44
Examenvragen H4-5-6 ...................................................................................................................................... 45
Hoofdstuk 7. Geld en inflatie .......................................................................................................................... 49
2 De Europese Centrale Bank (ECB) en het monetair beeld .............................................................................. 49
3 Inflatie en deflatie ......................................................................................................................................... 50
3.1 Definitie ................................................................................................................................................. 50
3.2 Oorzaken van inflatie ............................................................................................................................. 52
5 Het meten van inflatie en het indexeringsmechanisme ................................................................................ 53
5.1 Het indexcijfer van de consumptieprijzen ............................................................................................. 53
5.2 De indexering van lonen en sociale uitkeringen ........................................................................... 54
Examenvragen H7 ............................................................................................................................................ 55
Hoofdstuk 10. De milieu- en klimaatproblematiek ......................................................................................... 57
1 Bewustwording .............................................................................................................................................. 57
2 Functies en waarden van het natuurlijke leefmilieu ...................................................................................... 58
3 Verklaringen voor milieuproblemen .............................................................................................................. 59
4 De aanpak van milieuproblemen ................................................................................................................... 60
4.1 Het ontwikkelen van een aanvaardbaar en haalbaar milieubeleid ....................................................... 60
4.2 Wegen en instrumenten ........................................................................................................................ 60
4.3 De keuze van het geschikte instrument ................................................................................................ 61
4.4 Het belang van internationale samenwerking ....................................................................................... 62
Examenvragen H10 .......................................................................................................................................... 64
Hoofdstuk 11. Werkgelegenheid en werkloosheid ......................................................................................... 68
1 Soorten werkloosheid .................................................................................................................................... 68
2 Omvang en samenstelling van de werkloosheid ........................................................................................... 69
2.1 Omvang van de werkloosheid ............................................................................................................... 69
2.2 Samenstelling van de werkloosheid ...................................................................................................... 73
3 Verklaringen voor werkloosheid .................................................................................................................... 74
3.1 De arbeidsmarkt .................................................................................................................................... 74
3.2 Kwantitatieve onevenwichten .............................................................................................................. 75
3.3 Kwalitatieve onevenwichten ................................................................................................................. 77
Punt 3. Samengevat ......................................................................................................................................... 78
4 Gevolgen van de werkloosheid ............................................................................................................... 79
4.1 Individuele gevolgen ..................................................................................................................... 79
4.2 Maatschappelijke gevolgen ................................................................................................................... 79
5 Bestrijding van de werkloosheid .................................................................................................................... 79
5.1 Bestrijding van de conjuncturele werkloosheid .................................................................................... 79
5.2 Bestrijding van de structurele werkloosheid ......................................................................................... 79
Examenvragen H11 .......................................................................................................................................... 82
, 1.2’ Winst..................................................................................................................................................... 93
1.3 Huur ....................................................................................................................................................... 93
2 De personele inkomensverdeling ................................................................................................................... 93
2.1 De primaire inkomensverdeling ............................................................................................................ 94
2.2 De secundaire inkomensverdeling ........................................................................................................ 94
3 Instrumenten van inkomensherverdeling .................................................................................................... 101
3.1 De progressieve inkomstenbelasting................................................................................................... 101
3.2 De Sociale Zekerheid ........................................................................................................................... 103
4 De tertiaire inkomensverdeling ................................................................................................................... 105
5 Armoede in België........................................................................................................................................ 105
6 De prijs en de grenzen van de herverdeling ................................................................................................. 108
Hoofdstuk 13. Overheidsfinanciën en overheidsschuld ................................................................................ 109
1 Overheid en overheidsbegroting ................................................................................................................. 109
2 De ontvangsten van de overheid ................................................................................................................. 109
3 De overheidsuitgaven en hun bestemming ................................................................................................. 112
4 Het begrotingssaldo van de overheid en de overheidsschuld ...................................................................... 113
4.1 Omschrijving en feiten ......................................................................................................................... 113
4.2 De gevolgen van schuldfinanciering en een grote openbare schuld ................................................... 115
4.3 Het stabiliteitspact van de Europese Unie ........................................................................................... 115
4.4 De schuldencrisis ................................................................................................................................. 116
Examenvragen H13 ........................................................................................................................................ 116
Hoofdstuk 15. Internationale factorbewegingen .......................................................................................... 118
2 Internationale migraties .............................................................................................................................. 118
2.1 Betekenis en belang............................................................................................................................. 118
2.2 Economische verklaringen voor internationale migraties ................................................................... 118
2.3 Economische gevolgen van internationale migraties .......................................................................... 119
Examenvragen H15 ........................................................................................................................................ 120
3
, Hoofdstuk 1. Wat is economie en hoe denken economen?
2. De kern
1 De kern van het economisch van het schaarste
probleem: economisch probleem:
verplicht tot kiezen
schaarste verplicht tot kiezen
Mensen hebben spannings Aan deze behoeften wordt o.a.
-veld!
(vele en toenemende) voldaan door economische
BEHOEFTEN ßà GOEDEREN en DIENSTEN*
Economische goederen en diensten hebben 2 kenmerken:
1. Ze zijn nuttig: d.w.z.: ze voldoen aan een behoefte
2. Maar ze zijn ook schaars: d.w.z. er moet ‘n offer voor gebracht worden, meer concreet:
er moeten tijd en/of productiefactoren voor opgeofferd worden: arbeid, natuur
(grondstoffen, water, energiebronnen, …) en kapitaal (geld, machines, fabrieken, …)
En zowel onze tijd als die productiefactoren zijn ‘eindig’ / ‘beperkt’
K
Dat spanningsveld ts. onze veelvuldige behoeften & de beperktheid v. onze middelen
noemen we:
SCHAARSTE
of het schaarsteverschijnsel of ‘welvaartstekort’ ·
K
En die schaarste verplicht ons te KIEZEN 5
Behoeften: betreft hoofdzakelijk materiële behoeften (in de ruime betekenis van het woord,
bijv. ook behoeften aan diensten zoals doktersconsults, vliegtuigreizen, bankrekeningen, …
Materiële behoeften staan hier tegenover psychologische en sociale en spirituele behoeften,
die in principe niet ‘geproduceerd’ kunnen worden, al worden die toch ook wel ten dele
“geproduceerd” en “gecommercialiseerd”, en dus “gematerialiseerd” of “ge-economiseerd”;
bijv. therapie, facebook, het verkopen van kruisbeelden, Boeddhabeelden, …, het aanbieden
tegen betaling van een meditatiecursus, …
Wat is het schaartseprobleem? Spanning tussen de mens als behoeftend wezen en de
middelen (goederen en diensten).
Basisbehoefte= honger hebben → oplossen door iets te eten → eten is het economisch goed.
Economisch goed= iets dat aan een behoefte kan voldoen.
De economische goederen zijn ook schaars, anders dan zeldzaam, het betekent dat er een
offer voor moet gebracht worden → opofferen van tijd en/ of een inspanning. Die inspanning
kunnen we economisch verklaren als ‘je moet er productiefactoren voor inzetten’.
Productiefactoren: natuur, arbeid en kapitaal. Deze middelen heb je nodig om een
economisch goeder te hebben. Alles wat we rond ons zien komt uit de natuur (tafel, broek,
horloge,..). Kapitaal: machines, fabrieken, de wegen waarover de vrachtwagens rijden om te
transporteren, het geld dat nodig is voor alles,… Arbeid bv arbeiders in een rubberplantage,
arbeiders in de fabrieken, vrachtwagenchauffeurs,…
Middelen die niet aan deze voorwaarden voldoen en dus geen economisch goed zijn: lucht
die we inademen (wel nuttig niet schaars).
Spanning doordat economische goederen en productiefactoren beperkt zijn. Arbeid kan maar
geleverd worden door mensen, er is een beperking aan mensen en er is een tijdsbeperking
van deze arbeid. Grondstoffen zijn niet oneindige en we zij deze aan het opgebruiken.
Bijvoorbeeld olie en gas zal opgeraken maar nog veel meer. Je kan dingen recupereren maar
nooit voor de volle 100%, niets is onbeperkt. Ook kapitaal is beperkt.
(goederen in enge zin zijn tastbaar en dus goederen tegenover staan daar diensten)
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur nikita_maes. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €9,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.