Communicatie vaardigheden (schriftelijk)
1.1: Het procesmodel van communicatie (de student past het communicatieproces toe op een
casus, alle begrippen kunnen uitleggen en toepassen op een casus)
Communicatie is alle gedrag, verbaal en non-verbaal in de aanwezigheid van anderen waarvan we
ons bewust zijn.
= circulair proces
Zender: zendt de boodschap uit waarbij de ander iets wil meedelen en een reactie verwacht. De
manier waarop je communiceert heeft een grote invloed op hoe de ontvanger de boodschap
ontvangt of decodeert.
1. Communicatie goed afstemmen:
rekening houden met ontwikkelingsniveau, taalbeheersing, ervaring en de wijze
waarop de ontvanger informatie verwerkt,
aanpassen aan referentiekader ontvanger: gedachten-, gevoelens-, ervaringswereld
2. Gemoedtoestand v/d zender:
goede nachtrust meer geduld
weinig slaap slecht gehumeurd, bitsig en snauwend
non-verbaal afstemmen op wat je zegt
o Glimlachen maar kwaad zijn
3. Sociale vaardigheden, cultuur en referentiekader v/d zender:
gedragsregels en normen die de zender heeft aangeleerd
o Bv: kijk je de ander aan als je tegen die spreek
o of is het een teken van respect om de ander niet in de ogen te kijken
4. Kennis v/h taalsysteem en ervaring v/d zender:
Makkelijker boodschap overbrengen als het in eigen moedertaal is
Boodschap: wat je communiceert, het verhaal waar alles omdraait. Meer dan ‘wat’ er concreet
gezegd wordt
, Kanaal:
Zintuigelijke kanalen Mechanische kanalen Elektronische kanalen
gezicht, gehoor, gevoel, geur pen radio, telefoon en computer
en smaak
Mogelijkheden en beperkingen:
geen gevoelige boodschappen via e-mail of appbericht
Kanaalruis: alle signalen die het overbrengen van de boodschap bemoeilijken,
o Externe ruis: factoren buiten de zender en ontvanger
mondmasker, krakende luidspreker, slecht verlucht vergaderlokaal
o Interne ruis: onbewust of bewust door zender of ontvanger zelf
Persoonlijkheid, culturele achtergrond, opvoeding, ervaring,
scholing, fysieke beperkingen, gemoedstoestand
Ontvanger: decodeert of interpreteert boodschap v/d zender, hoe de boodschap wordt ontvangen
hangt af van een aantal factoren die onze waarneming en interpretatie van de boodschap
beïnvloeden.
Aandacht Selectieve waarneming Informatiebehoefte
- Moeilijke concentratie - Aandacht richten voor ons - Geïnteresseerde: meer
gedachten ergens anders, doel opnemen dan
teveel bezig met eigen - Niet doel passende ongeïnteresseerde
gedachten en datgene dat je informatie verdwijnt
wil zeggen zonder aandachtig automatisch Gemoedstoestand en
te luisteren Bv: kleren kopen lichamelijk gesteldheid
- Mate van alertheid bepaalt klerenzaken en niet - Goede bui alles van de
hoe de informatie binnenkomt parkeerverbod zonnige kant zien
- Informatie waar je het eens - Chagrijnig hoor en zie je
Lichamelijk gesteldheid bent, eigen standpunt overwegend dingen die bij je
- Goed zien of horen ondersteunt beter stemming passen
- Vermoeidheid, medicijn- of onthouden - Op je gemak andere
druggebruik, dronkenschap dingen vallen op dan wanneer
waarneming vertroebeld je gespannen bent
Betekenis geven aan boodschap:
- Eigen waarheid en referentiekader gevoeliger voor prikkels
* Ervaringen uit het verleden
* Overtuigingen en aannames
Bv: zwangere vrouw die schrik heeft voor bevalling, verhalen over bevallingen anders horen dan
zwangere vrouwen die geen schrik hebben!
Situatie en context
Waar: ene omgeving nodigt uit tot gesprek dan de andere
o Kerk of wachtzaal dokter geen luidruchtige grappen maken
In welke cultuur: elke cultuur heeft zijn eigen spelregels voor communicatie
Op welk moment: hoe lang mensen met elkaar praten en op welk moment speelt een rol
o Je moet tijd hebben
Met wie
o Eerste indruk, sociale positie (directeur: u)
Met welke omstaanders:
o Aanwezigheid van andere heeft invloed op de communicatie
