1.1. Leerdoelen
De student :
- kan de begrippen (contra-)indicatie, werking en doel, placebopil en placebo-effect,
bijwerking, interactie, gewenning en verslaving verklaren
- kan het verschil tussen een generieke naam en een merknaam van een geneesmiddel
benoemen
- kan de verschillende stappen in de medicatiecyclus beschrijven en de verschillende
aspecten toelichten
- kan de veiligheidsmaatregelen bij het bewaren vn geneesmiddelen beschrijven
- kan de richtlijnen betreffende de houdbaarheid van geneesmiddelen beschrijven
- kan de veelvoorkomende oorzaken van medicatiefouten opsommen
- kan ‘de regel van vijf’ bij een veilige toediening van medicatie in eigen woorden
toelichten
- kan de veiligheidsmaatregelen bij het toedienen van geneesmiddelen benoemen
1.2. Inleiding
Geneesmiddelen= stoffen die worden gebruikt voor een medisch doel:
- Diagnose
- Behandeling
- Preventie
Geneesmiddelen dienen wettelijk geregistreerd te zijn. = ®
Andere vben: vaccins, contrastmiddelen voor het maken van röntgenfoto’s en vitaminen
Ook homeopathische middelen
Vitaminen en homeopathische middelen zijn soms geneesmiddelen maar soms ook niet
Geneesmiddelen worden voorgeschreven door een arts, maar de verpleegkundige is
verantwoordelijk voor de juiste toediening (B2-handeling)
Identificatie is zéér belangrijk ! !
Ook goed informeren bv. allergisch aan penicilline?
Anamnese:
- Ook geneesmiddelen zonder voorschrift vragen
- Invloed op herstel
- Onverenigbaar met andere medicatie
1.3. Begrippen
Indicatie
= de reden om een geneesmiddel voor te schrijven
Bv: hypertensie is een indicatie voor bloeddrukverlagers
Clexane (merknaam) = preventie (DVT)
,Contra-indicatie
= een reden om een bepaald geneesmiddel dat in principe nodig is, toch niet voor te
schrijven.
Bv. Voltaren (=ontstekingsremmer) : niet bij problemen met de maag (gastric by-pass,
maagzweer)
Werking en doel
De werking van ibuprofen is pijnstilling
Een antibioticum werkt causaal: het pakt de oorzaak van een ziekte aan
Vb. Amoxicilline
Antibiotica is tegen een bacteriële infectie
Een pijnstiller werkt symptomatisch
Vb: Litican = tegen misselijkheid
Er zijn geneesmiddelen die een tekort in het lichaam aanvullen; een voorbeeld hiervan is
insuline.
Het aanvullen van een tekort heet suppletie (aanvullen) of substitutie (vervangen).
Geneesmiddelen die dienen om een ziekte of klacht te voorkomen, zoals vaccins, hebben
een profylactische werking.
Placebopil en placebo-effect
Een placebopil= een geneesmuddel zonder werkzame stof, een neppil. In deze pillen zit vaak
suiker/ Natrium/ …
Placebo-effect= effect doordat er aandacht wordt besteed en er iets wordt aan gedaan
Bijwerking
= ongewenste effecten
Verplicht om te vermelden in de bijsluiter.
Bv. Tradonal : bijwerking is misselijkheid
Dus wordt dit vaak samen gegeven met Litican (pijnstilling tegen misselijkheid)
Interactie
= wisselwerking tussen verschillende geneesmiddelen of tussen geneesmiddel en
voedingsmiddel
Medicijnen die tegelijk worden gebruikt kunnen invloed hebben op elkaar : de werking van
het andere middel versterken of verminderen.
Bv. Doxycycline: niet met melk innemen, ook niet met ijzerpillen
,Gewenning en verslaving
Van sommige geneesmiddelen wordt het effect minder naarmate ze meer worden gebruikt.
Om toch het gewenste effect te bereiken, is dan een steeds hogere dosis nodig.
= gewenning
Verslaving= als er bij plotseling stoppen onthoudingsverschijnselen (afkick- of
abstinentieverschijnselen)
Zwangerschap en lactatie
Sommige geneesmiddelen komen via de placenta of via de moedermelk bij de baby. Soms
kan dat ongewenste effecten veroorzaken.
Het is belangrijk om dan steeds de bijsluiter te lezen.
Bijzondere groepen
- Ouderen
Paradoxale reacties = omgekeerd effect
Andere lichaamssamenstelling
- Etnische groepen
Therapietrouw beïnvloeden
Andere bijwerkingen (doordat bepaalde enzymen minder of juist meer
aanwezig zijn)
- Kinderen
Aangepaste dosering (gewicht)
Kennis van de precieze werking ontbreekt
Weinig onderzoek
1.4. Samenstelling aan namen van een geneesmiddel
De stof waar het om gaat in een geneesmiddel = werkzame stof
De stofnaam = generieke naam (kleine letter)
Fabrikanten die een nieuw middel hebben ontwikkeld, geven daar een eigen naam aan =
merknaam
De merknaam wordt met een hoofdletter geschreven en erachter staat een registered
trademark ®
EX VRAAG: ‘Wat is de merknaam van …?’
Stofnaam : paracetamol
Merknaam : Dafalgan®
, 1.5. De medicatiecyclus
1.5.1 Voorschrijven
- Enkel door artsen, tandartsen en vroedvrouwen (België)
- Richtlijnen (stofnaam ipv merknaam)
- Voorschrift
Opdracht aan apotheek om geneesmiddel aan te leveren
Vanaf 1 januari 2020: verplicht elektronisch voorschrift (analoog onleesbaar?)
Toedienlijst per zorgvrager
- Opdracht om medicatie toe te dienen
- Registratie van toediening
- Bij onduidelijkheid : navragen aan arts
Mondeling
Beperken tot noodsituaties
Steeds herhalen of dubbele controle
Steeds noteren in dossier
Zo snel mogelijk laten ondertekenen
- Stopdatum
- Eénmalig
- Indien nodig / I.N. (analgetica ! = pijnstilling)
EX VRAAG: ‘Wat is analgetica?’
- Medicatiefiche regelmatig samen met arts overlopen
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur brittdegroote. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.