Samenvatting Population, Climate
Change and Society
(2022, prof J. Van Bavel)
1. Introduction
Achille Guillard (1855): ‘elements de statistique humaine, ou démographie comparée’
eerste vermelding v demografie
definitie demografie = natuurlijke en sociale geschiedenis vd menselijke soort
o altijd sociaal EN biologisch
o dominant kwantitatief
John Graunt (1662): ‘natural and political observations made upon the bills of mortality’
beschreef als eerste een sterftetafel
beschreef onderlinge afhankelijkheid tussen demografische parameters
o aantal geboorten + sterftetafels => aantal vrouwen op vruchtbare leeftijd
o bevolkingsgroei Londen:
stad: meer sterfte dan geboorte
platteland: meer geboorte dan sterfte
DUS groei in Londen door migratie
o in bevolking +- evenveel mannen en vrouwen:
adhv Christelijk verbod v polygamie in overeenstemming met natuurwet
formele, analytische demografie
Thomas R. Malthus (1798): ‘essay on the principle of population’
reactie tegen vooruitgangsoptimisme v verlichting in 18 e E
o confrontatie v optimisme <-> slechte economische situatie v GB eind 18 e E
o perspectief: sterke bevolkingsgroei vd armen
in essay:
o probleem: bevolkingsgroei = exponentieel <->
bestaansmiddelengroei = lineair
o resultaat (volgens Malthus): positive checks OF
preventive checks
theorievorming, politieke betekenis v demografie
- Malthusian crisis
Adolphe Quetelet (1796-1874):
wetenschappelijke + gestandaardiseerde dataverzameling +
statistiek toegepast op mensen
WAT IS DEMOGRAFIE
demografie = de wetenschap die zich bezig houdt met de analyse van
omvang, samenstelling en ruimtelijke spreiding v menselijke bevolkingenoorzaken en
gevolgen v veranderingen in: vruchtbaarheid, sterfte,
huwelijk/scheiding, migratie
o interdisciplinaire wetenschap
vb. analytische, formele demografie/ ecologische
demografie/ sociale demografie/ historische demografie/
antropologische demografie
o structurele koppeling: populaties >-< sociale systemen
- 2 soorten demografische statistieken
o Stocks = grote en samenstelling op bepaald tijdstip
o Flows = demografische processen (in tijd [T,0])
o het lexis diagram
1
, 2. World population growth: causes, consequences, and future scenarios
2.1. Meaning of ‘population’
- Population = de verzameling van levende personen op een specifiek tijdstip die voldoen aan bepaalde
criteria
- Population = soort van geheel van bevolking doorheen de tijd
o Hier gaat demografische analyse over
o Bestudeert: veranderingen in aantal, structuur, groei,…
a. The balancing equation of population change
- Maar twee manieren om in een populatie te komen: geboorte en immigratie
- Ook maar 2 manier om er uit te gaan: sterfte en emigratie
- FUNDAMENTELE DEMOGRAFISCHE VERGELIJKING
N(T) = N(0) + B[0, T] - D[0, T] + I[0, T] - O[0, T]
o N(T) = aantal personen in de populatie op moment T
o N(0) = aantal personen in de populatie op moment 0
o B[0, T] = aantal geboortes tussen moment 0 en T
o D[0, T] = aantal sterftes tussen moment 0 en T
o I[0, T] = aantal immigraties tussen moment 0 en T
o O[0, T] =aantal emigraties tussen moment 0 en T
2.2. The structure of demographic rates
- Occurrence/exposure rate in demography
Number of occurences
Rate = the risk of occurence ¿
Person− years of Exposure ¿
o Number of occurrences = aantal voorvallen/dat iets gebeurt?
o Person-years of exposure to the risk of occurrence = persoonsjaren van blootstelling aan riscio
b. Period rates and person-years
Number of occurences between timeT ∧0
Rate[0,T] =
Person− years lived∈the population between timeT ∧0
-
2.3. Principal period rates in demography
- The crude birth rate between times 0 and T
¿ geboortes∈ populatie tussen tijd 0 en T
CBR[0,T] =
¿ persoonsjaren geleefd ∈ populatie tussen tijd 0 en T
- The crude death rate between times 0 and T
¿ sterftes∈ populatie tussentijd 0 en T
CDR[0,T] =
¿ persoonsjaren geleefd ∈ populatietussen tijd 0 en T
- The crude rate of immigration between times 0 and T
¿ immigraties ∈ populatie tussen tijd 0 en T
CRIM[0,T] =
¿ persoonsjaren geleefd ∈ populatie tussen tijd 0 en T
- The crude rate of emigration between times 0 and T
¿ emigraties∈ populatie tussen tijd 0 en T
CROM[0,T] =
¿ persoonsjaren geleefd ∈ populatie tussen tijd 0 en T
2
,2.4. Groei van de populatie - De demografische verhouding
- Lange termijns bevolkingsgroei is enkel duurzaam als de growthrate dicht bij 0 blijft
- Thomas R. Maltus: conclusie bij zijn Essay on the Principle of Population (1798)
- In de tijd, groei moet gestopt worden door
o Mortality verhogen
o Fertility verlagen
o Lokaal: migratie
- Stabiele groeicijfers lijden tot een exponentiële groei v/d populatie
- ! stabiele populatie =/= stationary population
o = een populatie die 0 groei heeft en waarvan de leeftijdsstructuur constant
is
o = hebben leeftijdsspecifieke vruchtbaarheids- en sterftecijfers die constant blijven in de tijd.
o Stationary: groeicijfer = 0
= speciaal geval van stabiele populatie
2.5. Populatie explosies in tijd en ruimte
- 1750 – 1950: Europa + Noord amerika + Oceanië
o Trage versnelling van groei
o Relatief kleine schaal
- 1950 – nu: azie + afrika + Latijs-amerika
o Snelle groeiversnelling
o Grote schaal
Redenen van eerst de versnelling en erna de vertraging van de populatiegroei?
3
, o Een uitgebreide en langdurige onevenwichtigheid tussen geboorte- en sterftecijfers die leidt tot
een aanhoudend grotere of kleinere bevolking
o Een demografische transitie is altijd tijdelijk, want als de onevenwichtigheid (van vruchtbaarheid en
sterfte) permanent is, zal de groei extreem toenemen (want is exponentieel)
- Een duurzame groei is enkel mogelijk door productiecapaciteit te verhogen door:
o Extensification = het vergroten van een bepaald iets
Vb. extra velden gebruiken bij voedselproductie
o Intensification = het meer intensief gebruiken/exploiteren van iets
Vb. een opp. op andere manieren gebruiken zodat er meer productie op dezelfde opp. Kan
Kijk naar Malthus en zijn visie (schrik dat er teveel mensen zijn voor onze middelen)
1) Neolithic agricutural recvolution
- Social innovation (+/- 9000 BC)
o Van jagers/verzamelaars boeren
- Reprodctieve cultuur “spacing”
Betere voeding hogere fertiliteit
Hoge werkintensieve economie meer kinder verwachten
Geen mobiliteitsprobleem (men bleef op dezelfde plek)
- MAAR…
o Hogere bevolkingsdichtheid verspreiding van ziektes, oorlog
o Kwetsbaar voor mislukte oogsten (klimaat)
Lijdt tot mortaliteitscrisis
2) Groei en krimp tijdens de middeleeuwen in Europa
- Tussen 7de en 14de eeuw: graduele bevolkingsgroei met hoge agricultur productie
o Expansion (extensification) & productiviteit verhoogd (intensification)
Ijzeren ploeg en 3 delen systeem op velden
de
- Vanf 14 eeuw: mortaliteitscrisis (zwarte dood)
o = maltusian crisic door overpopulatie
o Marxiaanse kritiek op Malthus: feudalism
o feodale systeem had negatieve invloed op sociale en technische innovatie
3) De moderne demografische transitie
- Europa midden 18de eeuw
o Mortaliteiscris minder frequent en minder intens
o Gemiddelde mortaliteitscijfers dalen
o Geboortecijfers (nog) niet
o Resultaat = versnelling van bevolingsgroei
- Vanaf eind 19de eeuw:
o Mortaliteit daalt verder
o Getrouwde koppels gebruiken meer birth-control
o Vaker + meer 2 kind – middenklasse gezinnen
o Resultaat = populatie balanceert naar 0 groei
4
