Dit is een samenvatting van Hoofdstuk 11 Geschiedenis van het Publiekrecht en de politiek gegeven door Georges Martyn en Rik Opsommer. Hierdoor hoef je geen volledige samenvatting te kopen als je een hoofdstuk mist.
H11: De Belgische (partij)politiek
§1. Definitie en ‘wettelijk’ statuut van partijen
Het statuut, definitie van politieke partijen is niet wettelijk geregeld. Grondwettelijk is niets bepaald over hun
vorm of bestaansvoorwaarden
- 1830: waarom was er geen wettelijke regeling?
o Geen traditie: er zijn nog geen partijen (wel facties, gelijkgestemden)
o Een wettelijk keurslijf zou niet passen in de geest van vrijheid van vereniging en
meningsuiting
o Er is minder nood aan partijstructuur
§ De katholieken en liberalen reken op steun van bestaande structuren: Kerk en
Loge
- voordelen van ongeregeld zijn:
o nieuwe ideeën kunnen makkelijk resulteren in nieuwe partijen
o vrijheid qua partijorganisatie
o politieke acties opgezet door partijen zijn moeilijk vervolgbaar
- nadelen van ongeregeld zijn:
o wat doe je met een corrupte partij?
o partij die de democratische rechtsstaat bestrijdt, moeilijk vervolgbaar …
§ enkel Raad van State kan actie nemen i.v.m. financiering en geldkraan dicht
draaien
A. Is een partij een politieke instelling?
- Belgische juristen zijn het hier niet over eens
- Cass. 2003 in verband met de zaak Vlaams Blok;
o neen, het is slechts een “medium” voor de werking van de politieke instelling
o noch politieke instelling, noch politieke partij worden gedefinieerd
Naar aanleiding van concrete schandalen gaat de Belgische wetgever toch wettelijk ingrijpen:
enkele aspecten van het partijpolitieke leven worden gereglementeerd
- bv.1989 (Agusta-Dassault zaak):
o controle van de verkiezingsuitgaven, financiering, open boekhouding
- met zijdelingse ingrepe in de kieswetgeving
o bv. kiesdrempel, kiesomschrijvingen, lijststem …
B. Definitie
Bij gebrek aan een wettelijke regeling is er een benaderende definitie met de volgende elementen:
- terminologisch “pars”: een partij staat nooit voor het geheel, maar voor een deel
- het gaat om verdedigers van standpunten die niet door iedereen gedeeld worden
- het gaat om een vereniging
o een minimum aantal leden is niet vereist
o 1 persoon is geen partij
- Leden van een partij zijn ideologisch gelijkgezinden
o gelijkaardig mens- en maatschappijbeeld
- elke partij heeft een machtswil
o wetgevend, uitvoerend, (soms) rechterlijk
98
, Voor de politieke partijen waren er al gelijkaardige bewegingen te onderscheiden. Deze hebben een veel
minder gestructureerd karakter, en zijn slechts 1 soort onder de vele netwerken.
• Werden in contemporaire bronnen sekten, partien, intelligenties genoemd
• Of aangeduid met eigennaam: Leliaards-Klauwaards/ Liebaars (1300)
C. Partijstelsels
Zoals er in België geen wettelijke definitie is van partijen, zo is er ook geen wetsbepaling over
partijstelsels. In het Amerikaans voorbeeld (HS: 6) heb je:
- Tweepartijenstelsel
o meestal stabiliteit
o meestal weinig verschillen tussen de twee kampen
- meerpartijenstelsel: nood aan coalities (en kartels)
o flexibiliteit: ze kunnen zich makkelijker aanpassen aan maatschappelijke evoluties
o meer mogelijkheid verschillen tussen de standpunten
o minder regeringsbestendigheid:
§ 1 partij is een dictatuur
§ 2 partijen is een minimum
§ Te veel partijen is te vermijden
BELGIE: liberalen – katholieken - socialisten
- Andere partijen waren kwantitatief als randgevallen te beschouwen
- Sommige konden als zweeppartijen heel wat politieke impact hebben
- De grote 3 leidden tot een VERZUILING:
o verenigingsleven, onderwijs, gezondheidszorg, jeugd en sport, archief…
o historisch onderzoek is aangewezen op zuilgebonden archieven
o een historicus kan hierdoor moeilijk een ongekleurd totaalbeeld schetsen
Door de uitbreiding van
particratie (de
het stemrecht moeten ontstaan massapartijen eigenlijke macht ligt bij
partijen en verzuiling
coalitieregeringen de top van de politieke
partij)
vormen.
99
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur nmvl. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
