Gerechtelijk recht
Deel 1
Begripsomschrijving
➔ Art. 6 EVRM
◆ Het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (fundamentele rechten
→ rechten waarop geen enkele uitzondering mogelijk is → fundamentele
regels, toegang is voor iedereen gewaarborgd)
◆ Vb. iedereen heeft fundamenteel recht op een advocaat
➔ Gerechtelijk recht = rechtsregels met betrekking tot de effectuering van
materieelrechtelijke aanspraken → ‘mijn materiële rechten kunnen uitoefenen’
Gerechtelijk recht = burgerlijk procesrecht (synoniem)
➔ Materieel recht = al de rechten en plichten die je krijgt uit het recht → gerechtelijk
recht (materieel recht die niet wordt nageleefd)
◆ Uitgangspunt: er is iets mis met het materieel recht, het wordt niet
uitgeoefend zoals het zou moeten, je doet NIET wat je moet doen
◆ Het materieel recht heeft geen oplossing voor datgene dat niet wordt
uitgeoefend
◆ Vb: Je zou mij moeten betalen, maar dat wordt niet gedaan
Bronnen
➔ Internationale regels
◆ Verdragen: Art. 6 EVRM
◆ Europese verordeningen: Brussel Ibis (2012)
● Ze gaan afspreken met alle lidstaten van de EU, ze gaan elkaars
vonnissen accepteren, ze gaan ook bepalen of ze de vonnissen bij
elkaar kunnen uitvoeren
○ Vb: Duitse firma die in België een vonnis heeft, dus België gaat
vragen of ze het vonnis in Duitsland kunnen uitvoeren
➔ Grondwet
◆ Rechterlijke macht (hoven en rechtbanken) + fundamentele waarborgen
➔ Gerechtelijk Wetboek (Ger. W.)
◆ Historiek 1967
◆ Charles Van Reepinghen
◆ Innovaties
◆ Wijzigingen:
● Wet 3 augustus 1992
● Wet 26 april 2007
● Gerechtelijke hervorming 2014
● Potpourri I - VII 2015 - 2018
Basisbeginselen
➔ Grondrechten: recht van verdediging
◆ De basis van het gerechtelijk recht
➔ Toegang tot het gerecht
◆ Art. 6 EVRM
1
, ◆ Er zijn geen grenzen in geschillen, je kan voor alle soorten situaties naar de
rechter stappen, het is zeer toegankelijk
◆ Vb: In Engeland veel minder toegankelijk, veel meer voorwaarden vooraleer
je naar de rechter kunt stappen → daardoor ook veel minder rechters
beschikbaar in Engeland
➔ Onafhankelijk en onpartijdig gerecht
➔ Eerlijk en openbaar proces
➔ Tegenspraak = Kans die je moet hebben om u te verweren ongeacht wanneer. Je
moet in ieder stadium, in ieder stapje van een procedure de kans krijgen om u te
verweren, maar is niet verplicht. Ja kan beslissen om je niet te verweren. ‘Bij verstek
veroordeeld worden’
◆ Niet zoals in Amerika, dat er een verrassing komt, nieuwe getuige
bijvoorbeeld. Bij ons NOOIT verrassingen
◆ Mogelijkheid
◆ Op elk moment proces
◆ Som kan het niet, is heel uitzonderlijk omdat men niet anders kan, dan is de
procedure eenzijdig
● Vb: executierecht: bewarend beslag (hier kan geen tegenspraak
zijn!)
○ De goederen kunnen niet meer weg, ze worden vastgezet,
bewarend beslag. (Je bevriest de goederen die er nu nog zijn)
◆ Belemmert in eigendomsrecht
◆ Eerst goedkeuring van de rechter nodig
○ Strafrecht kent geen tegenspraak
○ Procedure verloopt eenzijdig!
➔ Proces gelijkheid
◆ Partijen hebben andere rechten en plichten, partijen zijn niet gelijk (Verkoper
en verkoper hebben andere rechten en plichten) maar eens ze voor de
rechter staan, staan ze op hetzelfde niveau en staan ze gelijk en hebben ze
dezelfde rechten en plichten
➔ Partijautonomie
◆ Beschikkingsbeginsel: wie bepaald de vooruitgang, wie is de meester van de
procedure?
● Vb: Er is een schadegeval en ik vorder schadevergoeding, gekwetst in
verkeersongeval en ik vraag materiële schade en morele
schadevergoeding, Ik vraag 20.000 euro schade aan de rechter, hij
zegt dat alles gegrond is en terecht is maar hij kan zeggen dat je recht
hebt op schadevergoeding maar die 20.000 er over is maar dit kan
ook verdubbeld worden want je let op de partijautonomie. De rechter
ondergaat lijdelijk wat de partijen doorsturen. Partijen zitten aan het
stuur van de procedure. De rechter kan geen zaken zeggen wat er
niet gevraagd wordt. Ambtshalve: (zonder dat daarom is gevraagd) de
rechter kan wel bovenhalen wat alles te maken heeft met openbare
orde dus hier speelt de partijautonomie niet
Recht
➔ Aanvullend recht
◆ = je mag anders overeenkomen ook al staat dat niet in de wet
◆ = suppletief recht (synoniem)
2
, ➔ Dwingend recht
◆ = je mag anders overeenkomen maar de bescherming die de regel verplicht
mag je niet verkleinen je mag ze wel vergroten
◆ Bescherming zwakkere partijen:
● Zuiver dwingend recht
○ Beetje dwingen, je mag van de regel niet afwijken TENZIj dat
de bescherming in de regel vergroot OF als je al geschil hebt
○ Vb: Verjaringstermijnen: een factuur verjaard na een verloop
van 1 jaar, na 1 jaar kan je zeggen dat het recht om het op te
vorderen voorbij is. Je beschermt hier de schuldenaar,
hierdoor ga je niet 2 keer moeten betalen. De schuldeiser moet
binnen een bepaalde termijn betalen. Hierdoor wordt de
bescherming vergroot.
◆ Hij kan ook afstand doen van de bescherming
● Openbare orde (o.o.) (regel van oo)
○ Hier mag je NIET van afwijken maar er is wel ambtshalve
○ Alles van fiscaal recht, strafrecht
Rechtsvordering
3
