OORSPRONG EN CONCEPTEN
Overzicht
Geschiedenis
o De oorsprong
Vanwaar komt victimologie, hoe is die ontstaan?
o De evolutie
Hoe is victimologie als wts geëvolueerd?
o Concepten en definities
1. Geschiedenis: De oorsprong
Victimologie
De wetenschappelijke studie over de omvang, de aard en oorzaken van (het criminele)
slachtofferschap, de gevolgen ervan voor de betrokken personen en de reacties daarop door de
samenleving, meer specifiek de politie en de strafrechtsbedeling alsook de vrijwillige en
welzijnswerkers (WSV).
o Het criminele slachtofferschap staat tussen haakjes belangrijk!
Wordt vaak beschouwd als een subdiscipline:
o Psychiatrie, rechten, sociaal werk.
o Echter criminologen grootste invloed.
Heel lang gekeken naar dader vanuit criminologie en pas later gekeken naar
slachtofferschap
Vanuit de criminologische wts is de grootste invloed gekomen op victimologie
o Een essentieel component van daderstudies binnen de criminologie en werd zo integraal
onderdeel van criminologische wetenschappen.
We hebben het misdrijf, een dader, een slachtoffer en de maatschappelijke context.
Dit is de reden waarom victimologie een onderdeel is van criminologie
Who’s the victim?
11
,Vraag: wie heeft heet meeste kans op slachtofferschap?
a) Jonge man, nerdy met stoffen jas
b) Oude dame
c) De badboy
d) De antisociale persoonlijkheidsstoornis
de meerderheid van de studenten ging voor de jonge dame, vervolgens de antisociale figuur, en dan
de jonge man
maar! Dit wordt gevormd door onze perceptie inzake (1) sprookjes en de (2) verhalen dei we horen en
die de media halen
Reactie op slachtofferschap – daarbij is er een mechanisme die speelt – een mechanisme die
zorgt dat de een persoon sneller als slachtoffer wordt gezien dan een ander persoon
eigenlijk verkeerd – het zijn de categorieën C en D die het meeste kans hebben op gewelddadig
slachtofferschap
Ratio? Twee theorieën
o Levensstijl is een belangrijke voorspeller voor slachtofferschap
o Omgeving is een belangrijke voorspeller voor slachtofferschap
Léopold Szondi: genotropisme (jaren 1930).
De roots van victimologie: jaren 30
o Vanaf jaren 30 begint men zich vragen te stellen over victimoloog
Szondi legt de eerste wortels
o Hij had een theorie
Theorie: wederkerige aantrekking van dezelfde/gelijkaardige recessieve genen die menselijk gedrag
beïnvloeden (instinct).
o Hij had een idee van waarom mensen elkaar aantrekken en elkaar haten
o Hij zei dat dat iets te maken had met genen
Ted Bundy (1946-1989): zeker 36 slachtoffers in de jaren 1970.
Er is een bekend voorbeeld van een seriemoordenaar, Ted Bundy
o Ted Bundy was een hype, veel vrouwen schreven hem in de gevangenis
o Heel bijzonder eigenschap
12
, Slachtofferselectie:
Een zaak van opportuniteit.
Hij beweerde dat hij een slachtoffer kon herkennen door de wijze waarop ze door de straat loopt,
hoe ze haar hoofd houdt, haar lichaamshouding,… (Holmes & Holmes, 2010).
o Zijn slachtoffers kwamen niet zomaar uit de lucht gevallen:
Ted Bundy observeerde zijn slachtoffers, hij voelt dat aan de sfeer wie zijn
slachtoffer wordt
o Dat idee van slachtofferselectie is begonnen in de jaren 30
o Heel integrerend voor wts onderzoek
o Hij kon een slachtoffer herkennen door de wijze waarop een slachtoffer liep en haar hoofd
hield
Onderzoek bevestigt dat slachtoffers bepaalde typische lichaamstaal hebben, zeker de wijze waarop
gewandeld wordt (Grayson & Stein, 1981).
o Nu blijkt uit onderzoek van Grayson etc. (filmpje) gevraagd aan psychopaten wie een
slachtoffer is en wie niet (men bekeek een filmpje waarin personen door een gang
wandelden)
o Psychopaten gaan heel accuraat het slachtoffer eruithalen
o Dus het onderzoek bevestigt dat slachtofferschap bepaalde typische lichaamstaal hebben
Psychopaten herkennen slachtoffer accurater (Wheeler et al, 2009; Book et al., 2013, Denardo
Roney, J. L. et al., 2018).
13