WEEK 12 - Verlichting 39
Romantici en revolutionairen 39
Verlichting 39
Gevolgen 41
Politieke omwentelingen 41
Opkomst van proza 43
Godsdienst 43
De auteur en zijn status 44
De Spectator 44
Primaire literatuur 46
De politieke auteur 51
Primaire literatuur 52
3
,WEEK 1 - Middeleeuws wereldbeeld
CANON
De canon ontstaat doordat lezers en kopers, onderwijzers en erfgoedinstellingen, schrijvers
van literatuurgeschiedenissen bepalen welke boeken nu tot een canon behoren. Al met al:
mensen die verstand hebben van literatuur bepalen wat tot de canon behoort.
Het eerste Nederlands op schrift, het oudnederlands was:
hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu wat unbidan we nu
Vanaf circa 1150 ontstaat het Middelnederlands.
Het begin van Nederland was als volgt:
Er bestaan regio’s in plaats van naties, die we samen De Lage Landen of de Nederlanden
noemen. Hier zijn geen talen maar dialecten, waardoor ook meertaligheid ontstaat en er is
een vrije uitwisseling van cultuur, handel, etc.
Op het moment dat handgeschreven boeken ontstaan, ontstaat de manuscriptcultuur. De
schriften, die worden geschreven door kopiisten onder aansporing van opdrachtgevers,
die gaan naar bezitters en worden overgedragen door vertellers aan lezer-luisteraars.
Er bestond grote variatie in teksten: geen twee teksten zijn hetzelfde. Er bestond geen
copyright, en vaak ook geen auteursvermeldingen. Veel manuscripten zijn verloren gegaan,
wat bewaard is, is gewoon toevallig. Latere afschriften kunnen zomaar een eeuw ouder zijn
dan handschriften waarin ze zijn overgeleverd.
Men kent een orale vertelcultuur. De vaste kenmerken zijn dan rijm (want dat is makkelijker
te onthouden), en vaste formuleringen.
Artesliteratuur
In de veertiende eeuw ontstond een toenemende belangstelling voor diverse
kennisgebieden: chirurgie, geneeskunst, alchemie, astrologie en chiromantie
(handleeskunde). De geletterdheid onder leken nam toe en er kwam een groeiende behoefte
aan kennis op allerlei gebieden en niveaus. Hierdoor ontstaat een breed spectrum van
artesteksten: van specialistische handboeken in de volkstaal voor beroepsgroepen tot
gepopulariseerde berijmingen voor een ongeschoold publiek.
4
, In de middeleeuwen kenden we Het boek van Sidrac, waarin vragen van leken werden
beantwoord door deskundigen. Dit boek van Sidrac behoort tot de Middeleeuwse
Artesliteratuur. De artesliteratuur ontstaat in de periode tussen 1250 en 1600.
Artesliteratuur = geschriften die een utilitair instructief, en niet (hoofdzakelijk) een
recreatief, esthetisch, religieus of emotioneel doel beogen.
○ kenmerken:
■ instructief
■ kennis-overdragend-karakter
○ wie meer wil weten over de leef- en denkwereld van de middeleeuwer, over
de manier waarop hij greep trachtte te krijgen op de werkelijkheid, vormt de
Middelnederlandse artesliteratuur een eigentijdse bron van informatie.
Drie wetenschapsgebieden:
1. artes liberales (= het uit de antieke cultuur geërfde middeleeuwse onderwijssysteem
dat op universiteiten werd beschouwd als de basis voor alle studies)
- trivium = basis, wat je als jongetje in Rome als eerst leert.
- grammatica
- rhetorica
- dialectica
- quadrivium = theoretische kennis
- arithmetica
- geometria
- musica
- astronomia
2. artes mechanicae (= vaardigheden die noodzakelijk waren om een ambacht te
kunnen uitoefenen). De meest praktische kennis: hoe maak je dingen? Hoe genees
je mensen? Hoe ga je om met planten?
- opificium (= handwerk)
- armatura (= krijgskunde)
- navigatio (zeevaart, aardrijkskunde, pelgrimsvaarten)
- argicultura (land- en tuinbouw, kookkunst)
- venatio (jachtkunst, vis- en vogelvangst, bijenteelt)
- medicina (geneeskunde) → heel veel kennis zat in de hoofden en
handboekjes van artsen. Een voorbeeld van een arts is Henricus Spijker.
- theatrica (hofkunsten)
3. artes magicae of incertae (= alle mogelijke soorten magische activiteiten zoals
waarzegkunsten, geheimschriften, voorspellingen, et cetera).
Jacob van Maerlant is een belangrijke auteur. Hij is namelijk de eerste volkstalige auteur
die de indrukwekkende Latijnse natuur- encyclopedie van Thomas van Cantimpré
toegankelijk maakte voor een lekenpubliek in Der naturen bloeme.
Middelnederlandse instructieve teksten zijn allen geschreven in rijmende verzen en richten
zich hoofdzakelijk op een lekenpubliek.
Opmerkelijkheden:
- Vaak werden vertalingen van bepaalde teksten in het Middelnederlands veel eerder
uitgevoerd dan in de door ons omringende landen.
- De oorspronkelijkheid van teksten was opvallend
5
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur ayaahlalouch. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.