BESTUUR, BELEID EN ORGANISATIE VAN
HET WERKVELD
HOOFDSTUK 1 - OVERHEID, MARKT, GEMEENSCHAP EN MIDDENVELD
1.1 DE WELFARE MIX
Welfare mix: de verhouding tussen de overheid, markt, gemeenschap en het middenveld
- Collectieve welvaart/welzijn wordt gecreëerd door de combinatie van overheid, gemeenschap en vrije
markt
Realisatie van zorg, welzijn en collectieve welvaart in een samenleving =
samenwerking tussen overheid, gemeenschap en markt
Welfare mix -> bepalen wie er verantwoordelijk is voor de zorg en
verzorging van de sociaal zwakkeren in de samenleving
- Verdeelde belangen -> Gemeenschappelijk belang
- Wetten, regels, procedures, rechten, voorzieningen -> rechtsgelijkheid
- Vrijheid en gelijkheidsbeginsel
Overheid
- Deliberatieve democratie, besluitvorming, overheidsbeleid
- Mens als burger
- Ruilverhoudingen
- Utilitarisme
- Onderlinge concurrentie
Markt
- Ondernemerschap, handel, arbeid, innovatie, …
- Efficiëntie, effectiviteit en winst
- Mens als consument
- Gezin, familie, buurt, kerk, vereniging, whatsapp-groepje, …
- Betrokkenheid
- Zingeving
Gemeenschap
- Particuliere belangen, waarden, interesses
- Solidariteit, cohesie
- Mens als zingever
1
,Welfare regimes = verschillende types verzorgingsstaten
1) Sociaaldemocratische verzorgingsstaat: -> accent op overheidsverantwoordelijkheid
o Universele, individuele rechten
o In Scandinavische landen
2) Corporatistische verzorgingsstaat: -> accent op de ‘community’
o Verzekeringsprincipe gekoppeld aan groepssolidariteit
o In België
3) Liberale welvaartsstaat: -> accent op verantwoordelijkheid van de markt
o Individuele verantwoordelijkheid en sociale bijstand voor de armsten
o In Angelsaksische landen
1.2 HET MAATSCHAPPELIJK MIDDENVELD
Het maatschappelijk middenveld = een belangrijke 4e soort partij die zich tussen de andere 3 actoren bevindt
• Vaak ontstaan uit burgerinitiatieven
• Semi-publieke onderneming zonder winstoogmerk, non-profit
• Hebben een taak in het publieke domein → gericht op maatschappelijk rendement: eventuele winsten
blijven ten dienste van het maatschappelijk doel
• Functioneren op afstand van de overheid, maar staan wel onder invloed van de overheid (wetgeving,
regelgeving, subsidies, inspecties, …)
Middenveld duidelijke aflijnen
• Niet gebaseerd op emotionele, informele banden (FORMEEL)
• Niet direct gecontroleerd door de overheid (PRIVAAT)
• Niet volledig afhankelijk van de markt (NON-PROFIT)
=>Middenveld als buffer tegen mogelijke dominantie van 1 hoekpunt
• >< totalitarisme
• >< wet van de sterkste
• >< assimilatie
Naad systeem – leefwereld
• Doorgeefluik publieke en economische verwachtingen t.a.v. individu
• In vraag stellen en corrigeren van het systeem vanuit alledaagse ervaringen van ongelijkheid,
onrechtvaardigheid, …
1.3 VERSCHUIVENDE VERHOUDINGEN
Overheid duwt taken en diensten Overheid duwt taken en diensten
van zich af richting de gemeenschap van zich af richting de markt
Lokale gemeenschappen Midden-
vragen autonomie en veld De markt concentreert zich op
organisatie van de overheid dienstverlening en zorg
Lokale initiatieven proberen nieuwe
vormen van economisch handelen
2
, HOOFDSTUK 2 – HET MIDDENVELD IN VLAANDEREN
2.1 DRIE SECTOREN – ELF SEGMENTEN
Middenveldorganisaties zijn:
• Een maatschappelijk doel nastreven door:
o Het samenbrengen van mensen
o Het opnemen van een politieke rol
o Het verlenen van publieke diensten
• Ontstaan vanuit de samenleving -> door burgers
• Verschillende vormen kunnen aannemen -> bv. vzw’s, feitelijke verenigingen, …
In Vlaanderen: 3 sectoren en 11 segmenten
Vandaag 130
erkende
organisaties
2.2 GESCHIEDENIS VAN HET SOCIAAL -CULTUREEL MIDDENVELD IN VLAANDEREN
2.2.1 DE SOCIALE KWESTIE OORSPRONG Periode: 1850-1945
• Industrialisatie
• Door de industrialisering ontstaat een eerste vrije markt
• Mensen van op het platteland worden in massa toegetrokken naar de steden
→ ontstaan van een ‘arbeidersklasse’
• Tegelijkertijd groeit onrust:
o Meer armoede
o Meer mensen = meer ziektes
o Slechte werkomstandigheden → burgerij vreest voor opstanden
3
