Resume
Samenvatting Klinische neuropsychologie, informatie uit de hoorcolleges, slides en boek gebundeld
- Établissement
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
In dit document vind je alle leerstof terug uit de hoorcolleges, slides en boek.
[Montrer plus]
Livre connecté
Titre de l’ouvrage:
Auteur(s):
- Édition:
- ISBN:
- Édition:
Aperçu du contenu
KLINISCHE NEUROPSYCHOLOGIEInhoud
Hoofdstuk 1: Situering en historische inleiding ....................................................................................3
Situering .........................................................................................................................................3
Historische inleiding ........................................................................................................................3
Hoofdstuk 2: Beeldvorming van de hersenen ......................................................................................9
Structurele beeldvorming ............................................................................................................. 10
Functionele beeldvorming............................................................................................................. 11
Hoofdstuk 3: Visuele waarneming ..................................................................................................... 14
Definitie ........................................................................................................................................ 14
Fysiologie ...................................................................................................................................... 14
Verwerkingsstadia......................................................................................................................... 15
Stoornissen ................................................................................................................................... 15
Hoofdstuk 4: Ruimtelijke cognitie ..................................................................................................... 18
Definitie ........................................................................................................................................ 18
Stoornissen ................................................................................................................................... 21
Hoofdstuk 5: Aandacht, executieve functies en sociale cognitie ........................................................ 23
Aandacht ...................................................................................................................................... 24
Executieve functies ....................................................................................................................... 26
Stoornissen ................................................................................................................................... 27
Sociale cognitie ............................................................................................................................. 28
Stoornissen ................................................................................................................................... 29
Hoofdstuk 6: Neuroplasticiteit en neuraal herstel ............................................................................. 29
Definitie ........................................................................................................................................ 29
Neuraal herstel ............................................................................................................................. 30
1
, KLINISCHE NEUROPSYCHOLOGIE
Ontwikkelingsneuroplasticiteit ...................................................................................................... 35
Hoofdstuk 7: Neuropsychologische revalidatie .................................................................................. 37
Definitie ........................................................................................................................................ 37
Cognitieve revalidatie ................................................................................................................... 39
Hoofdstuk 8: Cerebrovasculaire aandoeningen ................................................................................. 42
Definitie ........................................................................................................................................ 43
Ischemisch CVA ............................................................................................................................. 43
Hemorragisch CVA ........................................................................................................................ 45
Problemen na CVA ........................................................................................................................ 47
Hoofdstuk 9: Frontale hersenkwab ................................................................................................... 50
Definitie ........................................................................................................................................ 50
Primaire motorische cortex ........................................................................................................... 50
Premotorische cortex .................................................................................................................... 51
Area van Broca .............................................................................................................................. 51
Frontale oogbewegingszone.......................................................................................................... 51
Prefrontale cortex ......................................................................................................................... 51
Hoofdstuk 10: Taal ............................................................................................................................ 55
Definitie ........................................................................................................................................ 55
Taalstoornissen ............................................................................................................................. 57
Hersengebieden............................................................................................................................ 59
Spraakstoornissen ......................................................................................................................... 60
Leesstoornissen ............................................................................................................................ 60
Schrijfstoornissen.......................................................................................................................... 60
Hoofdstuk 11: Actie en motoriek....................................................................................................... 60
Definitie ........................................................................................................................................ 61
Representatie van beweging en bewegingsdoelen ........................................................................ 61
Stoornissen ................................................................................................................................... 63
Hoofdstuk 12: Geheugen .................................................................................................................. 65
Taxonomie van het geheugen ....................................................................................................... 65
Hersengebieden............................................................................................................................ 68
Stoornissen ................................................................................................................................... 69
Hoofdstuk 13: Traumatisch hersenletsel, epilepsie en intra- en extra-craniale tumoren .................... 74
Traumatisch hersenletsel/Traumatic Brain Infjury (TBI) ................................................................. 74
Epilepsie ....................................................................................................................................... 77
Intra- en extracraniale tumoren .................................................................................................... 80
2
, KLINISCHE NEUROPSYCHOLOGIE
Hoofdstuk 1: Situering en historische inleiding
Situering
Neuropsychologie = discipline die relatie tussen hersenen en gedrag bestudeert = relatie tussen de
functies van het brein en gedrag
• Als wetenschapsgebied: oplossing vinden voor theoretische vraagstukken zoals het
lokalisatievraagstuk (zie verder) → onderdeel van cognitieve neurowetenschappen
• Als klinische toepassing: cognitief functioneren op een systematische manier te onderzoeken
en beschrijven → zelfstandige discipline
Relatie tussen hersenen en gedrag is wederzijds:
• Schade in de hersenen → gevolgen in het gedrag
o Bv. casus van Phineas Cage: staaf door frontale delen → invloed op zijn gedrag (plots
een andere persoonlijkheid)
• Het wel of niet stellen van specifiek gedrag → invloed op de werking van de hersenen
o “Rust roest” Bv. eenzame ouderen die plots opnieuw sociale contacten hebben,
daarbij ontstaan nieuwe verbindingen in de frontale kwab = bewijs voor
neuroplasticiteit van de hersenen (zie verder)
Neuropsycholoog: diagnostiek en behandeling bij personen met problemen die samenhangen met
hersenaandoeningen (uit het boek)
Vroeger waren voornamelijk neurologen en psychiaters binnen dit vakgebied werkzaam.
Psychologen niet zozeer. Dit is ondertussen veranderd.
Klinisch neuropsycholoog moet zowel theoretisch als praktisch voldoende kennis en vaardigheden
hebben. “Wat je niet kent, ga je ook niet diagnosticeren.” Daarom is theoretische kennis zo
belangrijk. Bv. Vrouw heeft last van ups en downs, is labiel en er is sprake van verhoogde
emotionaliteit. Het blijkt geen Borderline persoonlijkheidsstoornis te zijn of een stemmingsstoornis.
Wel gaat het om een vrouw met een fronto-temporale dementie.
Historische inleiding
Klassieke Oudheid: magische kijk: raar gedrag = bezeten door slechte Goden → behandeling:
craniotomie = openen van de schedel zodat de Goden uit het hoofd konden
Oude Egypte: meer wetenschappelijke kijk; priester Imhotep bestudeerde de hersenen en heeft 48
medische casussen omschreven (Edwin Smith Surgical papyrus, vertaald in 1930), waarvan er bij 8
over het brein gesproken werd.
Bv. Bij palpatie van de hersenen, kan de patiënt schudden (epilepsie), hersenletsels hebben effect op
meerdere delen van het lichaam, letsel aan het ruggemerg impliceert incontinentie, …
Voor hem waren de hersenen niet het belangrijkst. Het hart werd als ‘the seat of the soul’
beschouwd.
→ 1ste belangrijke vraagstuk: “Where is the seat of the soul?” In het hart of in de hersenen?
Arabische wereld: geneeskunde = wettelijk beschermd beroep; geen beschikbare info meer omdat
toen alles op kleiplaten werd gezet en deze niet bewaard zijn gebleven
Grieken en Romeinen
Grieken erkenden 3 zielen:
3
, KLINISCHE NEUROPSYCHOLOGIE
• Om te overleven via voedselopname (planten)
• Om te kunnen interageren met de omgeving (dieren)
• Om een onderscheid te kunnen maken tussen goed en kwaad (mensen) → ook wel de
psychikon hegemonikon
Plato en Hippocrates geloofden dat deze 3de ziel gelokaliseerd was in de hersenen. Hippocrates
stelde dat het menselijk lichaam bestaat uit 4 sappen: slijm, bloed, gele en zwarte gal → om zowel
fysiek als mentaal goed te functioneren, moeten deze sappen in balans zijn; wanneer dit niet is, dan
konden er ziekteverschijnselen optreden zowel van fysieke als mentale aard; onbalans kan verholpen
worden via dieet
Voorbeelden:
• Teveel slijm: kalm temperament
• Teveel bloed: optimistisch, gepassioneerd temperament
• Teveel gele gal: prikkelbaar, opvliegend temperament
• Teveel zwarte gal: melancholisch, depressief temperament
Aristoteles daarentegen was ervan overtuigd dat de ziel gelokaliseerd was in het hart. De hersenen
waren bij hem van ondergeschikt belang (louter koelsysteem).
Fysiognomie = vorm van iemands gelaat is een reflectie van iemands temperament →
persoonlijkheid en individuele verschillen staan op de voorgrond (inspiratie voor Gall – zie verder)
= Where is the seat of the soul-debat! Hersenen of hart? Hersenen!
Claudius Galenus uit Rome deed anatomische studies van hersenzenuwen. Hij zag het brein als een
reservoir van vocht/pneuma. Pneuma zit in de ventrikels en gaat door de zenuwen van de hersenen
naar de spieren.
→ Zijn werk wordt gezien als het belangrijkste werk over de werking van de hersenen tot aan de
Renaissance.
De 4 lichaamssappen worden verbonden aan de 4 elementen:
• Water → slijm
• Lucht → bloed
• Vuur→ gele gal
• Aarde → zwarte gal
Het 2de belangrijke vraagstuk: The seat of the soul is in de hersenen. Waar in de hersenen exact?
In de Renaissance was er een opbloei van wetenschap en geneeskunde. De klassieke theorieën
werden onder de loep genomen. Filosofen onderzochten de anatomische structuur van de hersenen
en merkten op dat deze holtes bevatten. Nu worden deze ‘ventrikels’ genoemd, toen ‘cellen’. Het is
in die cellen dat men the seat of the soul lokaliseerde.
De ziel of geest werd opgedeeld in verschillende functies en kon in 3 cellen ondergebracht worden:
• Eerste cel: info uit de verschillende zintuigen komt hier binnen en wordt er verwerkt =
sensus communis
• Tweede cel: info (beeld of imago) wordt geïnterpreteerd → wat stelt het beeld voor en wat
betekent dit voor mij? (= ook een affectieve component!)
• Derde cel: info/beeld wordt opgeslagen = memoria
= CELTHEORIE → basis voor huidige cognitieve psychologie
Waarom vormt deze theorie de basis voor hoe we de dag van vandaag nog steeds naar cognitie
kijken?
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Kathlyn. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
62890 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans